Sớm đưa những chính sách phát triển nhà ở xã hội đi vào cuộc sống

Phối cảnh dự án nhà ở xã hội Rice City Long Biên. Ảnh BĐS.

Nhiều điểm mới khuyến khích phát triển nhà ở xã hội

Tại buổi tọa đàm “Quy định mới về nhà ở xã hội: Từ chính sách đến thực thi”, tổ chức vừa mới đây, chia sẻ về những điểm mới liên quan đến nhà ở xã hội (NƠXH) trong Luật Nhà ở năm 2023, Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng), Hà Quang Hưng, cho biết, luật mới có nhiều điểm mới khuyến khích phát triển NƠXH. Đặc biệt là quy định liên quan đến việc dành đất cho quỹ nhà ở này.

Trước đây, Luật Nhà ở năm 2014 và các văn bản hướng dẫn thi hành quy định yêu cầu bắt buộc tất cả các dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại, khu đô thị tại các độ thị từ loại III trở lên phải dành 20% quỹ đất ở của dự án để xây dựng NƠXH. Tuy nhiên, trên thực tế triển khai đã gặp nhiều vướng mắc, bất cập.

Còn theo Luật Nhà ở 2023 đã bổ sung quy định giao trách nhiệm của UBND cấp tỉnh phải bố trí đủ quỹ đất phát triển NƠXH theo chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở cấp tỉnh đã được phê duyệt.

Những quy định này thể hiện chủ trương phân cấp, phân quyền gắn với nâng cao trách nhiệm của địa phương, tạo sự chủ động, linh hoạt cho địa phương trong quá trình triển khai thực hiện, bảo đảm tính khả thi khi áp dụng trên thực tế.

Ngoài ra, các địa phương còn phải có trách nhiệm đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật ngoài dự án đầu tư xây dựng NƠXH; dành ngân sách để xây dựng dự án đầu tư NƠXH; thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, đầu tư hạ tầng kỹ thuật ngoài dự án đầu tư xây dựng NƠXH; đấu nối hệ thống hạ tầng kỹ thuật trong và ngoài dự án để bảo đảm đồng bộ.

Một nội dung mới nữa là việc mở rộng đối tượng thụ hưởng chính sách NƠXH; trong đó có DN, hợp tác xã trong khu công nghiệp, lực lượng vũ trang nhân dân…

Đồng thời, bổ sung chủ thể đầu tư NƠXH là Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam là cơ quan chủ quản dự án đầu tư xây dựng NƠXH bằng nguồn tài chính công đoàn cho công nhân, người lao động thuộc đối tượng được hưởng chính sách NƠXH thuê.

Cũng theo Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản, đối với các ưu đãi cho chủ đầu tư NƠXH, vẫn được lợi nhuận là 10% phần đầu tư xây dựng NƠXH; còn đối với phần 20% đất để xây dựng nhà ở thương mại hoặc kinh doanh công trình dịch vụ thương mại thì chủ đầu tư sẽ phải nộp tiền sử dụng đất đối với phần đất này nhưng được kinh doanh tự do và hưởng lợi nhuận. Như vậy, về mặt cơ bản, lợi nhuận của chủ đầu tư dự án NƠXH sẽ cao hơn so với quy định của Luật Nhà ở trước đây.

Kỳ vọng chính sách sớm đi vào thực tiễn

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Trần Hồng Nguyên bày tỏ những băn khoăn và cũng là lo lắng của nhiều người dân đang tìm hiểu để mua NƠXH. Cụ thể, Luật Nhà ở (sửa đổi) đã xóa bỏ nhiều quy định không cần thiết, chỉ còn 2 điều kiện để được hưởng chính sách hỗ trợ về NƠXH là nhà ở và thu nhập. Tuy nhiên, việc lấy xác nhận về nhà ở tại các cấp phường, xã đang rất khó khăn.

Lý do là người có thẩm quyền xác nhận không có thông tin do hệ thống liên thông về sở hữu nhà ở chưa đầy đủ. Vì vậy, khi xây dựng nghị định, thông tư hướng dẫn phải rất chi tiết để chính sách đã được Quốc hội thông qua đi vào thực tiễn, thông suốt; tránh tạo những rào cản trong quá trình thực thi khiến mục tiêu không đạt được như kỳ vọng.

Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, Chủ tịch HĐQT Công ty Địa ốc Hoàng Quân, Trương Anh Tuấn cho biết, DN của ông đã đồng hành với các dự án NƠXH từ nhiều năm nay và đã triển khai xây dựng chuỗi 24 dự án NƠXH với hơn 35.000 sản phẩm NƠXH, nhà ở cho công nhân để an cư lập nghiệp.

“Đề án đầu tư ít nhất 1 triệu căn NƠXH khi được triển khai, kỳ vọng sẽ giúp giải quyết bài toán tiếp cận vốn xây dựng cho các chủ đầu tư và giúp lao động thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp có cơ hội mua nhà dễ dàng hơn. Theo đó, DN Hoàng Quân đã đăng ký thực hiện 50.000 sản phẩm căn hộ NƠXH từ năm 2022 đến năm 2030 để đồng hành cùng với mục tiêu của Chính phủ” - ông Trương Anh Tuấn cho biết.

Tuy nhiên, theo ông Trương Anh Tuấn, DN cũng băn khoăn về việc cấp giấy chứng nhận, bởi khi chủ đầu tư vay ngân hàng thì phải đáp ứng những điều kiện rất là chặt chẽ; một trong những điều kiện là phải có tài sản thế chấp và có giấy chứng nhận. Nếu cấp chung giấy chứng nhận cho khu đất NƠXH sẽ vướng rất lâu. Điều quan trọng là những chính sách này sẽ được quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành ra sao để bảo đảm phát huy hiệu quả và thực sự tháo gỡ được những vướng mắc hiện nay liên quan đến phát triển NƠXH.

Trước đề nghị việc cấp riêng giấy chứng nhận của 20% đất thương mại trong các dự án NƠXH ưu đãi cho chủ đầu tư, đại diện Bộ Xây dựng cho biết, sẽ tiếp tục nghiên cứu và hoàn thiện dự thảo Nghị định hướng dẫn thi hành Luật; bảo đảm thông tư hướng dẫn được ban hành cùng thời điểm của nghị định. Đặc biệt, thông tư liên quan đến phần NƠXH lần này sẽ không có quy định về nội dung mà chỉ có các mẫu giấy tờ liên quan đến xác nhận về đối tượng, về điều kiện thu nhập, điều kiện về nhà ở.

Nguyễn Đăng