AWACS A-50U bắt đồng loạt 300 mục tiêu, chỉ huy 40 máy bay tấn công

Ấn phẩm Mỹ Military Watch (MW) gần đây có bài viết cho rằng, Lực lượng Phòng không-Không quân Ukraine đang chịu tổn thất nặng nề do hai yếu tố chủ quan, đó là: Số lượng máy bay ít hơn nhiều, chất lượng cũng kém hơn; trong khi các hệ thống phòng không Ukraine cũng suy giảm nghiêm trọng.

Tuy nhiên, tạp chí Mỹ cũng chỉ ra một nguyên nhân khách quan dẫn tới việc Lực lượng vũ trang Ukraine chịu nhiều tổn thất trên chiến trường là do Lực lượng Hàng không-Vũ trụ Nga (VKS) ngày càng sử dụng nhiều máy bay A-50U AWACS để truy tìm máy bay đối phương.

Theo bài viết, Bộ Quốc phòng Nga bắt đầu đầu tư hiện đại hóa phi đội Máy bay Chỉ huy-Cảnh báo sớm trên không (AWACS) của mình vào những năm 2010 và ước tính vào đầu năm 2023 VKS Nga đã có 7 chiếc A-50U Shmel (NATO gọi là Mainstay) đang hoạt động cùng với 3 chiếc A-50 phiên bản cơ bản.

AWACS A-50U có thể bay trên không hơn 9 giờ mà không cần tiếp nhiên liệu, đồng thời người Nga đã trang bị cho A-50U radar Shmel II cải tiến để thay thế loại Shmel đã lỗi thời của Liên Xô, giúp nó có khả năng phát hiện các vụ phóng tên lửa ở khoảng cách hơn 1 nghìn km và theo dõi máy bay chiến đấu ở phạm vi lớn hơn tới 33% so với phiên bản cơ bản.

Mắt thần trên không này có thể theo dõi tới 300 vật thể bay và cung cấp mục tiêu cho tối đa 40 máy bay chiến đấu đi cùng, biến nó trở thành “Trạm điều phối binh lực trên không” cực kỳ hiệu quả.

Hiện nay, Lực lượng Hàng không Vũ trụ Nga bắt đầu tăng cường sử dụng A-50U Mainstay để hỗ trợ không chỉ cho các đơn vị máy bay chiến đấu mà còn cho các hệ thống phòng không trên mặt đất.

Ứng dụng loại AWACS này cho các hoạt động chỉ huy, điều phối tác chiến trên không và trên mặt đất là tổng hợp của nhiều loại hoạt động phức tạp. Vì vậy, cuộc xung đột ở Ukraine mang lại cho người Nga một thực tiễn chiến đấu quý giá và kinh nghiệm vô cùng quan trọng.

Trước khi triển khai Chiến dịch Quân sự Đặc biệt, nhu cầu về những nền tảng chỉ huy-kiểm soát trên không của Nga đã giảm đi đáng kể do toàn bộ chiến đấu cơ của VKS được trang bị radar lớn và mạnh gấp đôi so với các đối thủ phương Tây.

Tuy nhiên, thực tiễn xung đột Nga-Ukraine đã cho thấy, khả năng phòng không chỉ thực sự đạt hiệu quả cao, nếu toàn bộ các chiến đấu cơ và hệ thống phòng không được điều phối bởi một hệ thống chỉ huy tích hợp và đó là điều mà A-50U có thể làm được.

Liên bang Nga dự kiến sẽ tăng cường đầu tư vào máy bay AWACS như một phương tiện bổ sung hiệu quả cho hệ thống phòng không tích hợp trên mặt đất và nâng cao nhận thức tình huống về hoạt động của phi đội máy bay đang ngày càng tăng của NATO ở vùng trời gần Ukraine.

Lợi thế độc nhất mà phi đội AWACS của Nga có được so với NATO trong tương lai gần là họ có kinh nghiệm đặc biệt khi hoạt động trong khu vực chiến đấu thực tiễn cường độ cao, điều mà chưa có nhà khai thác máy bay AWACS nào trên thế giới có được trong hơn hai thập kỷ qua.

Những kinh nghiệm thu lượm được trong Chiến dịch Quân sự Đặc biệt được kỳ vọng sẽ cải thiện đáng kể khả năng của A-50U trong việc thực hiện một loạt các nhiệm vụ có độ phức tạp cao, nâng cao khả năng kiểm soát không phận của Lực lượng Hàng không-Vũ trụ Nga, biến VKS trở thành lực lượng mạnh nhất, hiệu quả nhất trên thế giới.

Hoàng Yến