Có nên ăn hoa quả thay rau xanh?

Cả hoa quả và rau xanh đều là các thực phẩm giàu vitamin, chất xơ. Ảnh: Shutterstock.

Rau quả là nguồn cung cấp vitamin, chất khoáng, chất xơ và một số chất chống oxy hóa cần thiết như: Betacaroten (tiền vitamin A), vitamin C, acid folic/Sắt, kali… giúp bảo vệ cơ thể và tăng cường sức khỏe, phòng chống béo phì, giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng…

Trong Tháp Dinh dưỡng cho người trưởng thành Việt Nam đã được Bộ Y tế phê duyệt, Viện Dinh dưỡng đưa ra khuyến nghị mức tiêu thụ rau quả là 480-560 g/ngày (tương đương từ 6-7 đơn vị rau quả, mỗi đơn vị là 80 g rau quả sống sạch, không tính phần thải bỏ như vỏ, hạt…).

Ăn ít rau và hoa quả được xem là nguyên nhân của 1,7 triệu trường hợp không qua khỏi, chiếm 2,8% tổng số ca trên thế giới, là nguyên nhân của 19% số ca ung thư dạ dày ruột, 31% các bệnh thiếu máu cục bộ, 11% số trường hợp đột quỵ.

Trên thực tế, một số người, đặc biệt là trẻ nhỏ thường lạm dụng các loại đồ ăn nhanh vì sự hấp dẫn, béo ngậy mà bỏ qua một chế độ ăn có nhiều rau xanh. Ngoài ra, nhiều người thường tìm đến các loại hoa quả, nước ép để bổ sung vitamin, khoáng chất và vừa giúp tạo cảm giác ngon miệng, dễ ăn.

Có thể ăn hoa quả thay thế rau xanh?

Các loại quả cung cấp năng lượng và lượng đường cao hơn rau do chúng thường được ăn sống, không bị hao hụt chất dinh dưỡng như khi qua chế biến.

Trong quả cũng có chứa chất xơ. Tuy nhiên, chất xơ trong rau có cấu trúc mịn màng, hàm lượng cao hơn trong hoa quả, giúp cho cơ thể hấp thụ các chất dinh dưỡng có ở trong 3 nhóm thức ăn cơ bản (đạm, đường, béo).

Nếu chỉ ăn đơn thuần các protein động vật, hiệu suất hấp thụ protein trên đường tiêu hóa chỉ ở mức độ 70%. Đối với người ăn thêm rau thì hiệu suất hấp thụ protein đạt mức 90%.

Bên cạnh đó, một số rau khi đi kèm gia vị còn có tác dụng chữa bệnh nhờ chứa các tinh dầu và kháng sinh thực vật. Ví dụ như: hành, hành tây, tỏi, củ cải, cà rốt, cà chua, bí ngô, ớt…

Như vậy, rau có ý nghĩa rất quan trọng đối với sức khỏe. Việc dùng hoa quả thay thế cho rau xanh có thể dẫn tới chế độ dinh dưỡng thiếu cân bằng.

Chế biến và sử dụng rau quả đúng cách

Mỗi loại rau quả đều có hàm lượng dinh dưỡng khác nhau, không một loại rau nào cung cấp đủ tất cả các chất dinh dưỡng cần thiết. Bởi vậy, người dân nên phối hợp các loại rau quả theo màu sắc khác nhau và thay đổi trong tuần.

Nên ăn rau quả đúng mùa, ăn rau quả tươi, mua và sử dụng trong ngày. Hạn chế ăn trái cây sấy khô vì chúng có lượng đường cao gấp nhiều lần quả tươi cùng loại.

Trong một ngày, bạn nên ăn cả rau lá và rau củ, không ăn hoa quả thay thế cho rau và ngược lại.

Nên ăn trực tiếp hoa quả chín, hạn chế ép, xay hoặc vắt hoa quả vì sẽ làm giảm lượng chất xơ. Hạn chế cho thêm đường vào trong sinh tố và nước ép rau quả.

Bên cạnh đó, nên hạn chế chấm hoa quả với muối vì ăn mặn sẽ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, tăng huyết áp. Trong bữa ăn, nên ăn rau trước khi ăn cơm. Ăn quả thay cho bánh, nước ngọt và các loại đồ ăn vặt khác.

Ngoài ra, tất cả loại rau quả cần được rửa sạch trực tiếp dưới vòi nước chảy hoặc rửa trong chậu nhưng thay nước nhiều lần đến khi thật sạch. Việc ăn rau củ quả không được rửa sạch hoặc vệ sinh tay sạch sẽ có thể dẫn đến các bệnh lý đường tiêu hóa như tiêu chảy, giun sán, các loại vi khuẩn (E.Coli và Salmonella...).

Không ngâm rau lâu trong nước, quả cần rửa sạch và gọt vỏ trước khi ăn. Nếu phát hiện thấy rau quả có màu sắc, mùi vị lạ thì tuyệt đối không được dùng làm thức ăn cho người hoặc gia súc.

Bác sĩ Hồ Thị Hồng

Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật (CDC) tỉnh Đồng Nai