Sau loạt bê bối 'xài chùa', có dễ bỏ Quỹ Bình ổn giá xăng dầu?

Đề xuất bỏ Quỹ Bình ổn giá (BOG) xăng dầu là một những đề xuất nóng được nêu lên tại Hội nghị góp ý về Nghị định kinh doanh xăng dầu vừa diễn ra.

Lo sai phạm dính vì quỹ

Tại Dự thảo lần 2 về Nghị định kinh doanh xăng dầu, Bộ Công Thương quy định trường hợp xăng dầu thế giới tăng ở mức… USD/thùng (chẳng hạn là 120 USD/thùng) trở lên và duy trì trong 15 ngày liên tục, Bộ Công Thương có văn bản gửi Bộ Tài chính tổng hợp, báo cáo Chính phủ xem xét, quyết định trích lập, chi sử dụng quỹ BOG xăng dầu theo quy định tại Luật Giá. Bộ Công Thương xin ý kiến các tổ chức, cá nhân về mức giá xăng dầu thế giới cụ thể để áp dụng biện pháp bình ổn giá.

Tuy vậy, ông Trần Ngọc Năm, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) đề xuất cơ quan quản lý nên mạnh dạn bỏ quỹ BOG xăng dầu. Quan sát thời gian vừa qua, Petrolimex đánh giá quỹ BOG không trích - chi nhiều kỳ nhưng thị trường vẫn ổn định.

DN đầu mối xăng dầu đề xuất đưa quỹ BOG xăng dầu về cơ quan quản lý Nhà nước giữ.

Theo ông Năm, nếu thực hiện theo chu kỳ điều hành giá 7 ngày/lần như hiện nay, mức độ biến động giá giữa 2 lần điều chỉnh giá cơ bản không còn lớn. Diễn biến giá xăng dầu trong nước đã bám sát diễn biến giá thế giới, do đó những tác động của việc điều chỉnh giá bán xăng dầu lên tình hình kinh tế - xã hội không lớn qua mỗi lần điều chỉnh giá bán.

Trong khi đó, quản lý quỹ, doanh nghiệp đầu mối rất vất vả trong việc kiểm kê sản lượng xuất bán, đảm bảo minh bạch trích – chi quỹ, số liệu thống kê khi bị thanh, kiểm tra. Với Petrolimex, một năm thực hiện 11 triệu m3/tấn, số lượng rất lớn, kể cả dùng máy tính cũng có độ chênh lệch, chỉ cần sai lệch nhỏ thì bị quy là sai phạm. Vì vậy, đại diện Petrolimex đề xuất, nếu là thị trường nên mạnh dạn bỏ quỹ BOG xăng dầu.

Đồng quan điểm, ông Cao Hoài Dương, Chủ tịch HĐQT PVOIL, chia sẻ thực sự mỗi lần điều chỉnh giá, doanh nghiệp rất hồi hộp bởi mức tăng – giảm giá phụ thuộc vào quỹ BOG. "Mỗi kỳ điều hành giá, tôi lại phải đoán, đoán xem lần này quỹ sử dụng thế nào", ông nói.

Do vậy, lãnh đạo PVOIL hoàn toàn đồng tình nếu được thì bỏ quỹ BOG. Đây là nguồn lực người dân, ứng trước lấy chi cho người dân sau, bản chất người dân tự bình ổn chứ không phải nhà nước bình ổn.

Theo ông Đoàn Minh Quang, Tổng giám đốc Tổng Công ty TM – XNK Thanh Lễ, đơn vị này đồng tình quan điểm bỏ Quỹ BOG xăng dầu nhưng vấn đề đặt ra nếu buộc phải sử dụng quỹ thì làm sao để kịp thời, hợp tình, hợp lý. “Chúng ta có thể đưa quỹ về kho bạc Nhà nước, sử dụng phải tính toán sao cho hợp lý”, ông đề xuất.

Không thể bỏ vì lý do này

Trong khi đó, đại diện Petrolimex cho rằng nếu buộc phải giữ Quỹ BOG, ông kiến nghị cơ quan quản lý Nhà nước trực tiếp quản lý quỹ được hình thành từ các doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu để khỏi sử dụng sai mục đích như vụ việc của Xuyên Việt Oil, Hải Hà, Hải Linh… trong thời gian vừa qua.

Đồng thời, Petrolimex kiến nghị có quy định cụ thể để trích/chi quỹ này và đảm bảo kịp thời, thuận lợi trong trường hợp chi sử dụng quỹ BOG để không làm ảnh hưởng tới vốn của doanh nghiệp. Điều này sẽ góp phần minh bạch thông tin, tránh tình trạng người dân hiểu nhầm quỹ BOG là quỹ của doanh nghiệp.

Nếu vẫn duy trì, lãnh đạo PVOIL đồng tình với dự thảo như hiện nay, chỉ khi nào giá lên cao thì mới dùng quỹ BOG để doanh nghiệp bớt hồi hộp, chứ không phải đoán định điều hành nhà nước.

Theo ông Bùi Ngọc Bảo, Chủ tịch Hiệp hội DN Xăng dầu Việt Nam, thời gian qua, Hiệp hội kiên trì kiến nghị quỹ BOG không phù hợp thì nên bỏ nhưng vì một lý do nào đó phải duy trì Quỹ này. Và nếu DN đề xuất đưa quỹ về cơ quan quản lý, liệu có triển khai trên thực tế được hay không? Bởi quy định về trích – chi không đơn giản. Đã từng có thời kỳ, DN chờ bù lỗ rất khốn khổ.

Theo đó, Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam đề xuất: Nhà nước có thể bình ổn thị trường xăng dầu thông qua dự trữ quốc gia thay vì sử dụng quỹ BOG.

Phản hồi kiến nghị của DN, ông Phan Văn Chinh, Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương), nhấn mạnh rất mong muốn DN quản lý quỹ BOG xăng dầu minh bạch.

Về ý kiến trước mỗi kỳ điều hành, DN phải đoán xem sử dụng quỹ thế nào, ông Chinh cho hay mấy tháng nay cơ quan điều hành đang cố gắng không can thiệp quỹ để DN dễ đoán.

Về đề xuất bỏ quỹ BOG xăng dầu, Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước cho biết, trong Luật Giá, có quy định về 4 loại hình BOG và mặt hàng xăng dầu thuộc 1 trong 4 loại hình này. Do vậy, ngay cả khi không nêu quỹ BOG trong Nghị định, thì quản lý giá xăng dầu vẫn phải duy trì quỹ BOG theo Luật Giá. Đây là vấn đề mà các DN cần quan tâm khi sửa đổi Luật Giá trước đây.

“Dự thảo sẽ tiếp tục hoàn thiện và sẽ có giải trình cụ thể về các vấn đề mà DN quan tâm và xin ý kiến”, Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước khẳng định.

Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước nhấn mạnh Nghị định muốn "sống" được thì cần phải bám sát các vấn đề cuộc sống, bám sát thị trường. Những vấn đề còn bất cập qua thanh, kiểm tra, cơ quan quản lý sẽ ghi nhận và tiếp thu để thị trường dần ổn định.

Nhật Linh