Sẵn sàng khởi công Dự án cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh

Quyết liệt triển khai dự án

Chủ tịch UBND tỉnh Hoàng Xuân Ánh cho biết: Mặc dù Dự án được Thủ tướng Chính phủ đưa vào quy hoạch phát triển mạng lưới đường bộ cao tốc Việt Nam định hướng đến năm 2030, triển khai từ tháng 3/2016, song, do tổng vốn đầu tư Dự án quá lớn trong khi thực lực của địa phương có hạn nên trong suốt thời gian dài tỉnh không tìm được nhà đầu tư. Đến ngày 10/8/2020, Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định số 1212/QĐ-TTg chính thức phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án theo hình thức đối tác công tư (PPP), mở ra cơ hội lớn để tỉnh hiện thực hóa tuyến đường.

Ngày 15/9/2023, UBND tỉnh phê duyệt dự án đầu tư xây dựng tại Quyết định số 1199/QĐ-UBND; ngày 27/11/2023 phê duyệt kết quả lựa chọn nhà đầu tư cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh tại Quyết định số 1629/QĐ-UBND gồm liên danh Tập đoàn Đèo Cả - Công ty cổ phần Đầu tư và Xây dựng ICV Việt Nam, Công ty cổ phần Đầu tư hạ tầng giao thông Đèo Cả - Công ty cổ phần Xây dựng Công trình 568.

Đoàn khảo sát thực địa tuyến cao tốc Đồng Đăng (Lạng Sơn) - Trà Lĩnh (Cao Bằng) đoạn qua địa phận huyện Tràng Định.

Hiện nay, các tiểu dự án giải phóng mặt bằng (GPMB) địa phận 2 tỉnh Cao Bằng, Lạng Sơn đang tập trung cắm cọc GPMB ngoài thực địa tại tỉnh đạt 56 km/69,06 km; bàn giao hồ sơ GPMB, cọc mốc GPMB cho UBND các huyện Thạch An, Quảng Hòa đạt 34,1/41,35 km. Địa phận tỉnh Lạng Sơn đã cắm cọc GPMB ngoài thực địa đạt 46,3 km/52 km. Công tác rà phá bom mìn, vật nổ, di chuyển đường điện đang được triển khai theo quy định. Cùng với đó, các thủ tục liên quan đến Dự án đang được tỉnh và các bên liên quan gấp rút hoàn thiện, sẵn sàng cho lễ khởi công vào ngày 1/1/2024. Theo kế hoạch, Dự án sẽ hoàn thành giai đoạn 1 vào năm 2026. Dự kiến giai đoạn 2 của Dự án sẽ đầu tư sau năm 2026. Quy mô giai đoạn 2 đầu tư khoảng 27,71 km còn lại (từ điểm cuối giai đoạn 1 tại Km 93+350 đến điểm cuối tại ranh giới Khu kinh tế cửa khẩu Trà Lĩnh, huyện Trùng Khánh).

Gỡ khó về cơ chế vốn cho Dự án

Tại Quyết định của UBND tỉnh về phê duyệt Dự án đầu tư xây dựng, tuyến cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh có tổng mức đầu tư giai đoạn 1 trên 14.300 tỷ đồng. Trong đó, vốn ngân sách Nhà nước tham gia 6.580 tỷ đồng (gồm 2.500 tỷ đồng vốn ngân sách Trung ương; 4.080 tỷ đồng vốn ngân sách địa phương). Tuy nhiên, theo tính toán, do đặc thù nhu cầu vận tải giai đoạn đầu của dự án chưa cao, trong khi tỷ lệ huy động ngắn hạn cho vay trung và dài hạn tại các ngân hàng thương mại ngày càng thắt chặt, lãi suất cho vay cao (khoảng 13%) nên phía các ngân hàng thương mại gặp khó khăn trong việc thu xếp nguồn vốn tham gia dự án dẫn đến phần vốn của Nhà nước đầu tư dự kiến tham gia giảm 3.220 tỷ đồng.

Trước khó khăn về nguồn vốn, tại Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV đã thông qua Nghị quyết thí điểm một số chính sách đặc thù về đầu tư xây dựng công trình đường bộ. Theo đó, Quốc hội đồng ý cho tỷ lệ vốn Nhà nước tham gia dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) vượt quá 50% tổng mức đầu tư theo Luật PPP hiện hành với 2 dự án trên cả nước, trong đó có Dự án đầu tư xây dựng tuyến cao tốc Đồng Đăng (Lạng Sơn) - Trà Lĩnh (Cao Bằng) giai đoạn 1. Cụ thể, áp dụng vào dự án, Quốc hội cho phép tỷ lệ vốn Nhà nước không quá 70% tổng mức đầu tư (quy định hiện nay là không quá 50%) đã gỡ khó về cơ chế vốn để dự án được triển khai.

Bí thư Tỉnh ủy Trần Hồng Minh nhấn mạnh: Dự án đầu tư xây dựng tuyến cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh là công trình PPP giao thông đầu tiên thực hiện theo Nghị định số 63/2018/NĐ-CP của Chính phủ quy định về lĩnh vực, điều kiện, trình tự, thủ tục thực hiện đầu tư theo hình thức đối tác công tư (theo Luật PPP). Do đó, trong qua trình triển khai có nhiều vướng mắc khi các thông tư, nghị định chưa hoàn thiện, thủ tục bị kéo dài, nhưng Cao Bằng và nhà đầu tư đề xuất dự án đã kiên trì theo đuổi đến cùng. Bên cạnh đó, việc Quốc hội thông qua Nghị quyết được tăng tỷ lệ phần vốn Nhà nước lên không quá 70% trong dự án đối tác công tư có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với tỉnh trong giai đoạn hiện nay vì cơ chế sẽ hấp dẫn, thu hút các nhà đầu tư, đồng thời, tính khả thi của dự án cao hơn, thời gian triển khai nhanh hơn và hiệu quả hơn.

Ông Hồ Minh Hoàng, Chủ tịch Tập đoàn Đèo Cả cho biết: Hình thức đối tác công tư (PPP) là phương thức tổ chức mà nhà thầu thi công dự án đồng thời là nhà đầu tư cùng triển khai thi công dự án theo mô hình tổng thầu EC và EPC thay vì các nhà thầu đơn lẻ. Dựa trên cơ sở pháp lý và đặc thù dự án cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh là dự án khó, phức tạp về quy mô, điều kiện tự nhiên, kiểm soát sử dụng vốn… Tập đoàn Đèo Cả đề xuất phương thức thực hiện dự án “3P+” để nâng cao năng lực quản lý dự án, tối ưu hiệu quả đầu tư bởi lợi nhuận từ nhà thầu thi công được góp trở lại vào vốn đầu tư dự án. Bên cạnh đó, lợi ích và trách nhiệm của nhà thầu cũng chính là lợi ích và trách nhiệm của nhà đầu tư, gắn liền với hiệu quả thực hiện, vận hành dự án. Ở mô hình huy động vốn “3P+” thì P1+ là phần vốn ngân sách Nhà nước đóng góp bao gồm vốn ngân sách Trung ương và vốn ngân sách địa phương, với tỷ lệ vốn Nhà nước góp trên 50% và tối đa; P2+ là vốn chủ sở hữu đến từ các doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp nhà nước; P3+ vốn huy động từ tín dụng, trái phiếu, hợp đồng BBC (hợp tác kinh doanh), nguồn vốn huy động khác…

Tuyến đường cao tốc sẽ mở cánh cửa giao thương

Là tỉnh miền núi với hơn 333 km đường biên giới tiếp giáp với Trung Quốc, Cao Bằng có vị trí chiến lược quan trọng trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đồng thời tỉnh có rất nhiều lợi thế để phát triển KT - XH. Song, nhiều năm qua, Cao Bằng vẫn là một trong những tỉnh miền núi khó khăn của cả nước. Từ Cao Bằng, muốn tiếp cận các trung tâm chính trị, KT - XH lớn của đất nước không có lựa chọn nào khác ngoài hệ thống giao thông đường bộ với hai tuyến quốc lộ 3 (Hà Nội - Thái Nguyên - Bắc Kạn - Cao Bằng) và quốc lộ 4A (Hà Nội - Lạng Sơn - Cao Bằng), thời gian di chuyển từ 6 - 7 giờ, qua những khu vực địa hình quanh co, hiểm trở. Vì vậy, hơn bao giờ hết, Cao Bằng rất cần có tuyến đường cao tốc để thông thương, đánh thức tiềm năng phát triển KT - XH.

Cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh hoàn thành sẽ rút ngắn thời gian di chuyển xuống còn 2 giờ đồng hồ từ Hà Nội đến Lạng Sơn, Cao Bằng.

Bên cạnh đó, Cao Bằng cũng có nhiều tiềm năng, lợi thế, trong đó phải kể đến tiềm năng về phát triển kinh tế cửa khẩu, nhất là thương mại và dịch vụ. Với vị trí nằm ở cửa ngõ giao thương hàng hóa từ Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây và các tỉnh Tây, Tây Nam Trung Quốc ra biển và đến các nước ASEAN, hiện nay, Cao Bằng nhiều cặp cửa khẩu trên toàn tuyến biên giới giữa hai nước, tạo ra nhiều tiềm năng, lợi thế để trao đổi sản phẩm, hàng hóa, nhất là hàng nông sản…

Trước triển vọng trên, Dự án đường cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh được kỳ vọng sẽ mở cánh cửa giao thương tiếp giáp với Trung Quốc, sớm đưa Cao Bằng trở thành cửa ngõ kết nối các tỉnh phía Tây Nam Trung Quốc với các tỉnh lân cận Cao Bằng - Lạng Sơn - Hà Nội đi Hải Phòng; các tỉnh phía Nam Việt Nam kết nối với các tỉnh Bắc Kạn - Thái Nguyên - Hà Nội, kết nối với tỉnh Hà Giang - Tuyên Quang và các tỉnh phía Tây Bắc Việt Nam. Xa hơn, là hình thành tuyến vận tải hướng Nam kết nối ASEAN đi Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây, Trùng Khánh, Tứ Xuyên, Quý Châu (Trung Quốc) sang Trung Á và châu Âu. Đồng thời, đảm bảo giao thương thuận lợi, nâng cao hiệu quả đầu tư kết cấu hạ tầng nói chung và hạ tầng kết nối khu vực nói riêng.

Ngoài ra, Dự án giúp kết nối các trục ngang tuyến trong mạng lưới hệ thống đường cao tốc, phát huy hiệu quả các dự án đã và đang đầu tư, kết nối các trung tâm kinh tế, cửa khẩu quốc tế và cảng biển của tỉnh Quảng Ninh và Hải Phòng, đáp ứng nhu cầu vận tải trên hành lang kinh tế khu vực phía Bắc, tạo dư địa, động lực, không gian phát triển cho toàn vùng Đông Bắc với hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội đồng bộ, hiện đại. Từ đây, góp phần bảo đảm quốc phòng, an ninh, giảm nghèo; nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế, từng bước thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển KT - XH của đất nước theo Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII.

Để hiện thực hóa dự án này, cả hệ thống chính trị của tỉnh đã và đang vào cuộc quyết liệt để Dự án được triển khai nhanh nhất, hiệu quả nhất. Đây là cú huých giúp KT - XH của tỉnh phát triển, hội nhập, đồng thời tạo thế và lực giữ vững quốc phòng, an ninh vùng biên giới phía Bắc của Tổ quốc.

Dự án đầu tư xây dựng tuyến cao tốc Đồng Đăng (Lạng Sơn) - Trà Lĩnh (Cao Bằng) là công trình thuộc nhóm A được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chủ trương đầu tư vào tháng 8/2020 theo hình thức đối tác công tư PPP. Dự án được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư tại Quyết định số 20/QĐ-TTg ngày 16/1/2023 với chiều dài toàn tuyến khoảng 121 km, tổng vốn đầu tư hơn 23.000 tỷ đồng. Trong đó, giai đoạn 1 có chiều dài 93,35 km, điểm đầu tại tại nút giao Cửa khẩu Tân Thanh, huyện Văn Lãng (Lạng Sơn) và điểm cuối tại nút giao với Quốc lộ 3 thuộc xã Chí Thảo, huyện Quảng Hòa (Cao Bằng). Tuyến được thiết kế theo tiêu chuẩn TCVN 5729-2012, vận tốc thiết kế 80 km/giờ, bề rộng mặt cắt ngang nền đường 17 m đối với các đoạn thông thường và 13,5 m đối với các đoạn phức tạp. Tổng mức đầu tư giai đoạn 1 hơn 14.300 tỷ đồng, dự kiến hoàn thành năm 2026.

Thái Hà