Những gã khổng lồ dầu mỏ thế giới dùng mạng xã hội như thế nào?
'Hãy cùng tôi đi mua đồ ăn nhẹ từ trạm xăng Shell của gia đình tôi', đây là những gì mà The Petrol Princess, người có sức ảnh hưởng lớn trên TikTok với 2,7 triệu người theo dõi, đã quảng bá cho gã khổng lồ dầu mỏ của Anh, một hiện trạng đang gây sốt trên mạng xã hội nhưng bị một số người dùng quan tâm đến môi trường lên tiếng chỉ trích.
Trên các nền tảng mạng xã hội như TikTok, Instagram và Twitch, AFP đã tìm thấy những người có ảnh hưởng đang quảng bá cho các công ty dầu mỏ hàng đầu thế giới như BP, Chevron, Exxon Mobil, Shell và TotalEnergies.
Bên cạnh những nội dung thông thường như bóng đá, trò chơi điện tử hoặc du lịch, những người nổi tiếng đến từ Ấn Độ, Mexico, Nam Phi và Mỹ không ngần ngại ca ngợi giá trị của chương trình khách hàng thân thiết mới nhất do các hãng dầu mỏ tổ chức. Theo trang web DeSmog, hơn 100 người có ảnh hưởng trên các nền tảng xã hội đã hợp tác quảng bá cho các công ty dầu khí kể từ năm 2017.
Vì vai trò của các đơn vị dầu khí bị chỉ đích danh trong sự nóng lên toàn cầu, nên "ngành công nghiệp nhiên liệu hóa thạch muốn chiếm được lòng tin của giới trẻ", Giáo sư Melissa Aronczyk chịu trách nhiệm mảng truyền thông và thông tin tại Đại học Rutgers (Mỹ) giải thích với AFP.
Danh tiếng bị ảnh hưởng
Các phóng viên AFP đã tìm thấy các video quảng bá cho các dịch vụ của ExxonMobil, điển hình như video về một bà bầu đang sử dụng chương trình có thưởng của công ty dầu mỏ tại một trạm xăng.
"Cũng giống như nhiều công ty khác, ExxonMobil đang hợp tác với những người có tầm ảnh hưởng trên các nền tảng xã hội để định hướng người tiêu dùng về toàn bộ lợi ích từ các chương trình trúng thưởng nhiên liệu của chúng tôi", người phát ngôn của ExxonMobil, Lauren Kight, nói với AFP. Một phát ngôn viên của Shell nói với AFP rằng tập đoàn này đã tận dụng quảng cáo và mạng xã hội để quảng bá các sản phẩm có hàm lượng carbon thấp. Chi phí quảng bá cho các sản phẩm dầu mỏ không được tiết lộ.
Với từ khóa năng lượng tái tạo của Shell, AFP chỉ tìm thấy vài bài đăng trên Instagram quảng cáo cho ứng dụng sạc ô tô điện của công ty này. Trong khi đó AFP không tìm thấy bài đăng nào của BP, Chevron và TotalEnergies với cùng từ khóa trên.
Theo InfluenceMap, trong năm 2020, các công ty dầu mỏ đã chi gần 10 triệu USD để quảng cáo trên Facebook. Nhưng thực tế khó có thể đánh giá chính xác mức độ của hiện trạng này vì không phải người có sức ảnh hưởng nào cũng quảng cáo rõ ràng các sản phẩm dầu mỏ trong các bài đăng của họ.
Mặc dù việc hợp tác với "bên thứ ba", chẳng hạn như những người có ảnh hưởng, từ lâu đã là một kỹ thuật được sử dụng trong quảng cáo, nhưng bà Melissa Aronczyk cho biết nỗ lực thu hút những người có sức ảnh hưởng của các công ty dầu mỏ có thể phản tác dụng.
Bà nói thêm rằng "nhiều người trẻ nhận thức được tính cấp bách của cuộc khủng hoảng khí hậu và có cái nhìn xấu đối với các công ty nhiên liệu hóa thạch vì các đơn vị này không chỉ lỗi thời mà còn nguy hiểm đối với sức khỏe của con người". Ông Duncan Meisel, Giám đốc điều hành của Clean Creatives, tổ chức đang đấu tranh nhằm loại bỏ quảng cáo cho nhiên liệu hóa thạch cũng đồng ý với quan điểm cho rằng "những người có ảnh hưởng hợp tác với những công ty này phải chấp nhận rằng danh tiếng của họ sẽ bị ảnh hưởng và những người theo dõi sẽ phản ứng tiêu cực".
Không thể nào
Trên Instagram, một người có ảnh hưởng trong mảng trò chơi điện tử với 178.000 người theo dõi gần đây đã khiến những người theo dõi phải sửng sốt khi giới thiệu một tính năng mới trong trò chơi trực tuyến Fortnite do Shell tài trợ. Một người theo dõi đã đăng tải dòng trạng thái cho rằng "tôi hiểu hành động đó là để kiếm tiền, nhưng quảng cáo cho một công ty nhiên liệu hóa thạch vào năm 2023 không phải là giải pháp tối ưu".
"Tôi trưởng thành nhờ những video của bạn, nhưng giờ đây tôi lại chứng kiến bạn bị bán cho một trong những công ty phi đạo đức và vô nhân đạo nhất đang hiện hữu. Bạn không thể nào cần số tiền này đến vậy", một người theo dõi cho biết. Bên dưới cũng là video của một người có ảnh hưởng khác đang giới thiệu tính năng mới của Fortnite và nói về việc tiếp nhiên liệu tại các trạm xăng Shell. Ông Duncan Meisel đề xuất một giải pháp thiết thực cho các bạn trẻ, đó là hủy theo dõi những người có sức ảnh hưởng trên mạng xã hội này.