Nâng cao năng lực ngoại ngữ cho học sinh phổ thông

Hội thi Hùng biện Tiếng Anh - một trong những giải pháp góp phần nâng cao năng lực tiếng Anh cho học sinh.

Thời gian qua, tiếng Anh được đưa vào giảng dạy tại 100% các trường tiểu học, THCS và THPT; triển khai rộng rãi hiệu quả các đề án dạy ngoại ngữ quốc gia như Đề án 2020, Đề án dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân 2025 (Đề án 2080), Đề án Thí điểm tăng cường giảng dạy tiếng Anh trong các trường phổ thông tỉnh Nam Định giai đoạn 2015-2020 (Đề án 1965), Đề án Tăng cường giảng dạy tiếng Anh trong các trường phổ thông tỉnh Nam Định giai đoạn 2021-2026 (Đề án 1792); tích cực phát triển mô hình dạy học tiếng Anh có hợp tác với giáo viên nước ngoài; triển khai chương trình môn tiếng Anh tự chọn đối với 26,06% học sinh lớp 1, 2; thí điểm triển khai dạy tiếng Anh thông qua dạy môn Toán và môn Khoa học bằng tiếng Anh ở một số trường tiểu học... Từ năm 2016, Sở GD và ĐT đã phối hợp Hội đồng Anh để bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm, nâng cao năng lực dạy học cho giáo viên tiếng Anh từ cấp tiểu học đến THPT...

Việc triển khai thực hiện các giải pháp nâng cao năng lực ngoại ngữ cho học sinh đã mang lại nhiều kết quả tích cực. Các nhà trường đã chủ động xây dựng kế hoạch, bố trí thời lượng dạy tiếng Anh hợp lý, linh hoạt và bám sát chương trình giáo dục phổ thông mới. Giáo viên tiếng Anh được khuyến khích đổi mới phương pháp, phát triển bài giảng theo hướng phát huy tối đa khả năng giao tiếp, tư duy sáng tạo của học sinh. Các tiết học tiếng Anh không chỉ tập trung vào lý thuyết, ngữ pháp mà chú trọng hơn đến các hoạt động trải nghiệm, thực hành, giúp học sinh mạnh dạn giao tiếp, tự tin sử dụng tiếng Anh trong các tình huống thực tế.

Đặc biệt, việc triển khai nhiều đề án ngoại ngữ quốc gia như Đề án 2020, Đề án 2080, Đề án 1965 và Đề án 1792 có hiệu quả là nền tảng quan trọng để nâng cao chất lượng dạy và học tiếng Anh; tạo cơ hội để học sinh tiếp cận với phương pháp học tập hiện đại, gần gũi với chuẩn quốc tế. Thông qua việc thực hiện các đề án, giáo viên được tập huấn, nâng cao kỹ năng sư phạm, cập nhật phương pháp giảng dạy tiên tiến. Học sinh có cơ hội tham gia các hoạt động ngoại khóa, các cuộc thi tiếng Anh, các chương trình giao lưu, kết nối trực tuyến với bạn bè quốc tế, qua đó rèn luyện kỹ năng giao tiếp, mở rộng vốn từ vựng và tăng cường khả năng phản xạ với tiếng Anh.

Từ năm học 2022-2023 đến nay, các trường trong tỉnh đã ký kết hợp tác giảng dạy tiếng Anh với giáo viên nước ngoài. Việc đưa giáo viên nước ngoài vào giảng dạy trực tiếp góp phần mang lại không khí mới, phương pháp tiếp cận thực tế và chuẩn quốc tế trong học ngoại ngữ cho học sinh; phát triển hơn về kỹ năng nghe nói, phát âm chuẩn. Nhờ đó, học sinh được tiếp cận với tiếng Anh bản địa, rèn luyện khả năng phản xạ và sử dụng ngoại ngữ một cách tự nhiên, hiệu quả. Ngoài giáo viên bản ngữ, ngành Giáo dục tỉnh còn tiếp nhận các tình nguyện viên quốc tế tham gia hỗ trợ giảng dạy tại các cơ sở giáo dục, giúp học sinh mở rộng tầm nhìn, hiểu thêm về văn hóa, phong tục tập quán của các quốc gia nói tiếng Anh. Học sinh được khơi dậy niềm đam mê, hứng thú trong học tập, rèn luyện thói quen tự học, tự khám phá. Sự thay đổi trong nhận thức và thái độ học tập của các em đã tạo nền tảng vững chắc để tiếng Anh trở thành ngôn ngữ gần gũi, quen thuộc và quan trọng trong môi trường học đường.

Để học sinh hứng thú với học ngoại ngữ, cùng với đổi mới trong giảng dạy chính khóa, các trường còn tổ chức các hoạt động ngoại khóa hấp dẫn như “Rung chuông vàng”, “Đuổi hình bắt chữ”, “Ngày hội tiếng Anh”, câu lạc bộ tiếng Anh… giúp học sinh rèn luyện kỹ năng giao tiếp và tư duy tiếng Anh một cách tự nhiên, thoải mái; tổ chức các "lớp học kết nối" xuyên biên giới, tiêu biểu như Trường Tiểu học Giao Thiện (Giao Thủy), Trường Tiểu học Trần Quốc Toản (thành phố Nam Định)... Hàng năm duy trì tổ chức Hội thi Hùng biện tiếng Anh cấp tỉnh, thu hút sự tham gia của hàng trăm học sinh đến từ các trường tiểu học, THCS và THPT tạo sân chơi và động lực cho học sinh.

Ngành GD và ĐT cũng đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, xây dựng mô hình trường học số, phát triển học liệu số, tổ chức các tiết học kết nối trực tuyến, giúp học sinh có thêm cơ hội giao lưu, trao đổi và thực hành kỹ năng giao tiếp bằng tiếng Anh với học sinh, giáo viên quốc tế. Tổ chức các cuộc thi hùng biện, thi Toán và Khoa học bằng tiếng Anh, các ngày hội ngoại ngữ tạo sân chơi bổ ích, nâng cao sự tự tin và kỹ năng ngôn ngữ cho các em. Hệ thống cơ sở vật chất phục vụ dạy và học tiếng Anh tại các nhà trường được đầu tư mạnh mẽ. Toàn tỉnh có 483 phòng học ngoại ngữ và các thiết bị hỗ trợ hiện đại như máy chiếu, ti vi thông minh, tai nghe, phần mềm tương tác… được trang bị đồng bộ, giúp giáo viên tổ chức các tiết học linh hoạt, sáng tạo và hiệu quả. Các thư viện điện tử, kho học liệu số được xây dựng, cung cấp tài liệu tham khảo phong phú, giúp học sinh có thêm nguồn học tập đáng tin cậy.

Các trường tập trung nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên tiếng Anh. Công tác bồi dưỡng, đào tạo nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm cho giáo viên được thực hiện thường xuyên. Ngành GD và ĐT tỉnh đã phối hợp các trường đại học uy tín và các tổ chức giáo dục quốc tế để tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng, nâng cao kỹ năng nghe - nói - đọc - viết và phương pháp giảng dạy tiếng Anh hiệu quả, hiện đại. Đến nay, đội ngũ giáo viên tiếng Anh toàn tỉnh có 95% giáo viên tiểu học đạt chuẩn B2; 98,7% giáo viên THCS đạt chuẩn B2 và 99,1% giáo viên THPT đạt chuẩn C1 theo quy định của Bộ GD và ĐT. Đây là những con số khẳng định nỗ lực và quyết tâm của tỉnh trong việc “chuẩn hóa” đội ngũ giáo viên ngoại ngữ.

Với những nỗ lực đó, những năm gần đây, Nam Định luôn nằm trong tốp 10 tỉnh có kết quả thi tốt nghiệp THPT môn tiếng Anh cao nhất toàn quốc. Nhiều học sinh đạt thành tích cao trong các cuộc thi Tin học, Sinh học, Hóa học... khu vực và quốc tế. Tại cuộc thi Vô địch Tin học Văn phòng Thế giới - Viettel 2023, học sinh Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong đã xuất sắc giành Huy chương Đồng, ghi dấu ấn năng lực ngoại ngữ và công nghệ vượt trội. Đặc biệt, tháng 1 vừa qua, em Phan Bảo Ngọc, học sinh Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong đã đoạt Huy chương Vàng tại Kỳ thi Olympic Hóa học châu Á AChO 2025; tháng 4, em Nguyễn Quỳnh Chi, cũng là học sinh Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong đã đoạt Huy chương Vàng kỳ thi Olympic Sinh học Hoa Kỳ (USABO) được tổ chức trực tuyến bằng ngôn ngữ tiếng Anh.

Để hiện thực hóa mục tiêu nâng cao năng lực ngoại ngữ cho học sinh và “từng bước đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong các nhà trường” như mục tiêu của Bộ Chính trị đề ra tại Kết luận số 91-KL/TW ngày 12/8/2024, cần tiếp tục quan tâm, đầu tư mạnh mẽ hơn nữa cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy và học ngoại ngữ, đặc biệt tại các vùng khó khăn, vùng xa trung tâm tỉnh. Bên cạnh đó, cần có chính sách đãi ngộ,uận hỗ trợ đặc thù cho giáo viên tiếng Anh công tác tại các khu vực khó khăn để thu hút và giữ chân đội ngũ giáo viên chất lượng cao.

Bài và ảnh: Minh Thuận