Gạo trắng, thịt xông khói và thực phẩm chế biến sẵn làm tăng tỷ lệ mắc bệnh đái tháo đường type 2

3 yếu tố nguy cơ trong chế độ ăn làm tăng rủi ro mắc bệnh đái tháo đường type 2

Chế độ ăn uống nghèo nàn có liên quan đến hơn 70% trường hợp mắc bệnh đái tháo đường type 2 mới trên toàn thế giới, một nghiên cứu mới cho thấy. Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature Medicine đã kiểm tra dữ liệu gần ba thập kỷ (từ năm 1990 đến năm 2018) về chế độ ăn uống khác nhau ở 184 quốc gia ảnh hưởng đến nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường type 2. Trong năm 2018 (năm cuối cùng của dữ liệu), các nhà nghiên cứu ước tính rằng 14,1 triệu trường hợp mắc bệnh đái tháo đường type2 trên toàn thế giới là do thói quen ăn uống kém.

Thực phẩm chế biến sẵn thường ít chất xơ, vitamin và khoáng chất làm tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường type 2.

Phân tích từ nghiên cứu cho thấy ba yếu tố có tác động không cân xứng đến nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường type 2:

Không ăn đủ ngũ cốc
Tiêu thụ quá nhiều gạo và lúa mì tinh chế
Tiêu thụ quá nhiều thịt chế biến.

Các yếu tố khác như uống quá nhiều nước ép trái cây hoặc không ăn đủ rau không chứa tinh bột dường như không có tác động lớn đến nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường type 2.

Tác giả cao cấp Dariush Mozaffarian, Giáo sư Dinh dưỡng Jean Mayer và trưởng khoa chính sách tại Trường Chính sách và Khoa học Dinh dưỡng Friedman tại Tufts ở Boston cho biết: "Nghiên cứu cho thấy chất lượng carbohydrate kém là nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh đái tháo đường type 2 do chế độ ăn kiêng trên toàn cầu. Những phát hiện mới này cho thấy các lĩnh vực quan trọng cần tập trung ở cấp quốc gia và toàn cầu để cải thiện dinh dưỡng và giảm gánh nặng tàn phá của bệnh đái tháo đường type 2."

Tỷ lệ bệnh đái tháo đường type 2 đang gia tăng trên toàn thế giới

Bệnh đái tháo đường type 2 phát triển khi cơ thể không thể tạo ra hoặc sử dụng đủ hormone insulin để giúp chuyển hóa đường trong thực phẩm chúng ta ăn thành năng lượng, khiến đường tích tụ trong máu. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), một số yếu tố rủi ro chính đối với bệnh đái tháo đường type 2 là thừa cân hoặc béo phì, ít hoạt động thể chất hoặc trên 45 tuổi.

Phân tích từ nghiên cứu cho thấy một số khu vực nơi chế độ ăn có xu hướng giàu thịt đỏ, thịt chế biến sẵn và khoai tây, bao gồm Trung và Đông Âu và Trung Á, có số ca mắc bệnh đái tháo đường type 2 liên quan đến các yếu tố chế độ ăn uống lớn nhất.

Các khu vực khác nơi chế độ ăn uống có xu hướng tiêu thụ nhiều đồ uống có đường và thịt chế biến sẵn, ít ngũ cốc nguyên hạt hơn, bao gồm Mỹ Latinh và Caribê, cũng có tỷ lệ mắc bệnh đái tháo đường type 2 cao hơn liên quan đến các yếu tố chế độ ăn uống.

Ngược lại, các khu vực nơi chế độ ăn uống có xu hướng không bao gồm nhiều ngũ cốc tinh chế hoặc thịt chế biến, như Nam Á và châu Phi cận Sahara, có ít trường hợp mắc bệnh đái tháo đường type 2 liên quan đến các yếu tố chế độ ăn uống hơn.

Samantha Heller, chuyên gia dinh dưỡng lâm sàng cấp cao tại Đại học California cho biết có một số lý do khiến chế độ ăn kiêng điển hình của phương Tây - nhiều thịt đỏ, thực phẩm chế biến sẵn, đồ chiên rán, đồ ngọt, đồ uống có đường và chất béo bão hòa - có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường type 2.

Đối với một điều, việc thiếu chất xơ, vitamin, khoáng chất và các hợp chất lành mạnh khác trong những thực phẩm này có thể làm tăng tình trạng viêm nhiễm trong cơ thể, góp phần gây béo phì và khiến việc duy trì lượng đường trong máu ở mức khỏe mạnh trở nên khó khăn hơn. Ngoài ra, việc ăn nhiều những thực phẩm kém lành mạnh này có thể lấn át các lựa chọn lành mạnh khác giúp bạn dễ dàng duy trì cân nặng khỏe mạnh và kiểm soát lượng đường trong máu.

Ăn đa dạng thực phẩm, tăng cường ngũ cốc, rau củ, cá tốt giúp giảm nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường type 2.

Thay đổi chế độ ăn uống có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường type 2

Một số lựa chọn tốt để giảm rủi ro của bạn có thể bao gồm:

Thay thế ngũ cốc có đường và đồ ăn sáng bằng các sản phẩm làm từ ngũ cốc nguyên hạt
Đổi bữa với gạo lứt thay cho việc ăn nhiều gạo trắng tinh luyện
Lựa chọn protein từ thực vật như đậu, đậu nành và các loại hạt thay vì thịt đỏ và thịt chế biến
Tăng cường nhiều trái cây và rau quả

Theo thời gian, những thay đổi nhỏ này có thể dẫn đến giảm cân, nhiều năng lượng hơn, giảm nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường type 2 và những cải thiện khác đối với sức khỏe của bạn, chỉ cần gắn bó với nó và cố gắng hết sức có thể để duy trì những thay đổi nhỏ theo thời gian.

Người bệnh đái tháo đường có nên ăn xoài?

Hoàng Nam