BẢO ĐẢM CHẤT LƯỢNG HOẠT ĐỘNG VÀ SỰ PHÁT TRIỂN CÁC TỔ CHỨC HÀNH NGHỀ CÔNG CHỨNG

Cần thiết quy định độ tuổi hành nghề công chứng

Ủy ban Pháp luật họp phiên toàn thể lần thứ 22 theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến để thẩm tra dự án Luật Công chứng (sửa đổi)

Cơ bản thống nhất với sự cần thiết sửa đổi Luật Công chứng (sửa đổi), Phó trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Hòa Bình Đặng Bích Ngọc cho rằng dự thảo Luật đã có nhiều nội dung được bổ sung, sửa đổi phù hợp với điều kiện thực tiễn, đáp ứng yêu cầu giải quyết những khó khăn, vướng mắc thời gian qua.

Bày tỏ đồng tình với việc bổ sung tiêu chuẩn độ tuổi bổ nhiệm công chứng viên là không quá 70 tuổi, đại biểu Đặng Bích Ngọc cho biết thêm thời gian qua, do thiếu quy định về độ tuổi hành nghề nên các công chứng viên quá cao tuổi, không đảm bảo sức khỏe để hành nghề dẫn đến việc thực hiện hoạt động công chứng còn mang tính hình thức. Vì vậy việc quy định độ tuổi của công chứng viên góp phần bảo đảm chất lượng, hiệu quả hoạt động công chứng.

Cùng với quy định về độ tuổi, đại biểu Đặng Bích Ngọc đề nghị quy định Văn phòng công chứng được tổ chức theo mô hình doanh nghiệp tư nhân hoặc công ty hợp danh. Đại biểu lý giải, theo quy định của Luật Doanh nghiệp thì công ty hợp danh và doanh nghiệp tư nhân tuy khác nhau về số lượng thành viên làm chủ doanh nghiệp nhưng các chủ doanh nghiệp đều chịu trách nhiệm vô hạn, đều có thể tạo sự tin tưởng cho đối tác khách hàng.

Phó trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Hòa Bình Đặng Bích Ngọc - Ủy viên Ủy ban Pháp luật tham dự phiên họp và phát biểu trực tuyến

Tại Hòa Bình, hiện có 15 công chứng viên, độ tuổi trung bình 60-75 tuổi, hành nghề chủ yếu tại 8 tổ chức hành nghề công chứng tập trung ở những nơi có điều kiện kinh tế - xã hội phát triển, số giao dịch nhiều. Trong khi tại các tuyến huyện hầu như không có tổ chức hành nghề công chứng với 7/10 huyện của tỉnh Hòa Bình chưa có tổ chức hành nghề công chứng.

Theo đại biểu Đặng Bích Ngọc, trước thực tế trên, cùng với việc quy định độ tuổi hành nghề của công chứng viên không quá 70 tuổi thì việc quy định Văn phòng công chứng được tổ chức và hoạt động theo mô hình công ty hợp danh sẽ gây khó khăn cho việc thành lập các Văn phòng công chứng tại các địa phương, nhất là những vùng có điều kiện khó khăn. Do đó, đại biểu đề nghị cân nhắc quy định này để vừa tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc cho các địa phương vừa đảm bảo phù hợp với quy định pháp luật.

Đồng tình với quy định độ tuổi hành nghề công chứng là không quá 70 tuổi, Ủy viên Ủy ban Pháp luật Bùi Sỹ Hoàn – Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương cho biết qua giám sát và làm việc với các tổ chức hành nghề công chứng trên địa bàn, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hải Dương ghi nhận các ý kiến đề nghị quy định độ tuổi hành nghề công chứng, thậm chí có ý kiến đề nghị quy định giới hạn độ tuổi thấp hơn.

Ủy viên Ủy ban Pháp luật Bùi Sỹ Hoàn – Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương tham dự phiên họp và phát biểu trực tuyến

Đại biểu cũng cho rằng việc các công chứng viên nhiều tuổi vẫn phải hoạt động một phần nguyên nhân là số lượng công chứng viên còn hạn chế, do đó, đại biểu đề nghị cần có quy định về việc tổ chức thi định kỳ hàng năm để bảo đảm nguồn công chứng viên. Một khi số lượng công chứng viên dồi dào thì các Văn phòng công chứng có thêm cơ hội để sàng lọc và lựa chọn những công chứng viên có đủ năng lực hoạt động, trực tiếp làm việc thay vì thuê công chứng viên một cách hình thức.

Cân nhắc quy định về mô hình tổ chức của Văn phòng công chứng

Liên quan đến quy định về mô hình tổ chức của Văn phòng công chứng, Ủy viên Ủy ban Pháp luật Bùi Sỹ Hoàn – Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương cho biết, trong cả nước, ngoài hai đô thị lớn là Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh thì tại các địa phương khác, các Văn phòng công chứng chủ yếu do 1 công chứng viên hoạt động, công chứng viên còn lại chủ yếu là hình thức. Do đó nếu tiếp tục giữ như hiện hành thì sẽ không thực chất. Đại biểu đề nghị nên quy định mở theo hướng Văn phòng công chứng có thể tổ chức hoạt động theo mô hình công ty hợp danh hoặc doanh nghiệp tư nhân; đồng thời có thể quy định những điều kiện nhất định được mở Văn phòng công chứng là doanh nghiệp tư nhân để bảo đảm chặt chẽ.

Trong khi đó, Ủy viên Ủy ban Pháp luật Nguyễn Thị Hồng Hạnh – Đoàn ĐBQH Tp.Hồ Chí Minh bày tỏ tán thành với việc quy định Văn phòng công chứng được tổ chức và hoạt động theo loại hình công ty hợp danh nhằm bảo đảm tính ổn định của loại hình tổ chức này, phù hợp với tính chất của dịch vụ công chứng không chỉ là ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện mà còn là hoạt động bổ trợ tư pháp, công chứng viên là người phải đáp ứng các tiêu chuẩn, điều kiện chặt chẽ, được Nhà nước bổ nhiệm, miễn nhiệm và có chức năng xã hội là cung cấp dịch vụ công do Nhà nước ủy nhiệm thực hiện.

Ủy viên Ủy ban Pháp luật Nguyễn Thị Hồng Hạnh – Đoàn ĐBQH Tp.Hồ Chí Minh tham dự phiên họp và phát biểu trực tuyến

Đại biểu Nguyễn Thị Hồng Hạnh làm rõ thêm, công chứng viên hợp danh có trách nhiệm pháp lý với Văn phòng công chứng, có trách nhiệm với các cơ quan, tổ chức và khách hàng của Văn phòng công chứng. Trường hợp cho phép Văn phòng công chứng do một công chứng viên làm chủ và được thuê công chứng viên hợp đồng thì các công chứng viên hợp đồng chỉ chịu trách nhiệm với giao dịch do họ công chứng, khi đó, nếu công chứng viên bị tạm định chỉ hành nghề, bị khởi tố, lý do cá nhân không thể hành nghề công chứng, qua đời…thì công chứng viên hợp đồng không thể giải quyết vấn đề liên quan đến văn phòng công chứng, không bảo đảm hoạt động liên tục, ổn định của tổ chức hành nghề công chứng.

Đại biểu nhấn mạnh, việc cho phép thuê công chứng viên hợp đồng cũng sẽ không giải quyết được những vấn đề phát sinh nếu cho phép Văn phòng công chứng do một công chứng viên làm chủ. Do đó, cần kế thừa quy định hiện hành về mô hình hoạt động của Văn phòng công chứng.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Phương Thủy phát biểu trực tiếp tại phiên họp

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Phương Thủy phân tích, quy định cứng Văn phòng công chứng phải là công ty hợp danh, có từ 2 công chứng viên trở lên thực tế đã cho thấy cũng có những bất cập nhất định, tạo ra tính hình thức trong hoạt động. Nhưng nếu Văn phòng công chứng không còn công chứng viên để hoạt động cũng sẽ phát sinh nhiều hệ lụy. Theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật, điều quan trọng là chế độ trách nhiệm phải được quy định rõ ràng, hồ sơ công chứng phải được lưu trữ và có cơ chế để giải quyết những vấn đề phát sinh sau khi tổ chức hành nghề công chứng chấm dứt hoạt động hay chuyển đổi hình thức hoạt động.

Cũng tại phiên họp, các đại biểu đều tán thành với việc quy định về công chứng điện tử. Quy định này bảo đảm phù hợp với yêu cầu thực tế, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân trong các giao dịch. Song các đại biểu cũng lưu ý đến lộ trình thực hiện đọi hỏi giúp công chứng thuận lợi giao dịch thụan tiện cho người dân, song cũng lưu ý đến lộ trình thực hiện bởi cơ sở vật chất kĩ thuật của tổ chức hành nghề công chính và xã hội chưa đáp ứng yêu cầu để thực hiện ngay. Do đó cần quy định về lộ trình để bảo đảm khả thi; bổ sung quy định cụ thể hơn về trình tự, thủ tục, hồ sơ công chứng điện tử để bảo đảm kiểm soát việc thực thi lộ trình công chứng điện tử.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng phát biểu kết luận

Các đại biểu cũng thống nhất việc không quy định việc chứng nhận tính chính xác, hợp pháp của bản dịch thuộc phạm vi hoạt động công chứng như Luật Công chứng hiện hành mà chỉ quy định việc công chứng viên chứng thực chữ ký người dịch theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên để giảm tải các thủ tục hành chính, các đại biểu đề xuất cân nhắc việc có cần thiết phải chứng thực chữ ký người dịch hay không, hay thay vào đó là quy định về điều kiện đối với tổ chức dịch thuật để bảo đảm khả năng xác nhận và chịu trách nhiệm về bản dịch.

Kết luận nội dung phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng đề nghị Bộ Tư pháp tiếp tục rà soát kỹ lưỡng dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) với các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan, đặc biệt là Bộ luật Dân sự, Bộ luật Tố tụng Dân sự nhằm bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống pháp luật; đồng thời đề nghị cần nghiên cứu để quy định cụ thể hơn quy định về xã hội hóa, khuyến khích thành lập Văn phòng công chứng ở những địa bàn kinh tế - xã hội còn khó khăn./.

Bảo Yến - Nghĩa Đức