Tại sao UAV TB2 của Thổ Nhĩ Kỳ 'biến mất' trên bầu trời Ukraine?

Một số lượng đáng kể máy bay không người lái (UAV) Bayraktar TB2, có trong kho vũ khí của Quân đội Ukraine, đã bị quân đội Nga bắn hạ, hoặc bị hỏng do sử dụng không đúng cách. Tờ Gazeta.Ru của Nga, đã tìm ra lý do tại sao UAV TB2 hoạt động kém hiệu quả, trong chiến dịch đặc biệt của Nga ở Ukraine.

Ngày 14/3, người phát ngôn chính thức của Bộ Quốc phòng Nga, Thiếu tướng Igor Konashenkov cho biết, trong chiến dịch quân sự đặc biệt của Quân đội Nga tại Ukraine, chỉ riêng trong ngày 13/3, quân đội Nga đã bắn rơi 4 UAV của Ukraine, trong đó có 1 chiếc TB2.

Theo ước tính từ nhiều nguồn khác nhau, từ đầu chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga (từ ngày 24/2) đến nay, Quân đội Ukraine đã mất từ 16 đến 21 chiếc UAV TB2. Đồng thời, theo thông tin chính thức của Bộ Quốc phòng Ukraine, tính đến tháng 9/2021, Kiev đã có 24 chiếc UAV TB2.

Năm 2020, Thổ Nhĩ Kỳ đã đồng ý chuyển giao công nghệ sản xuất UAV TB2 cho phía Ukraine; ngoài ra, Mỹ và Canada cung cấp thiết bị điện tử. Nhà chức trách Kiev thông báo, việc sản xuất UAV TB2 sẽ bắt đầu từ tháng 12/2021, nhưng không có thêm thông tin chi tiết.

Chuyên gia quân sự Nga Dmitry Litovkin nói với Gazeta.Ru, “Rõ ràng, UAV TB2 là vũ khí chỉ phù hợp sử dụng trong môi trường xung đột có cường độ trung bình và thấp. Khi phải đụng độ với một đội quân có công nghệ cao, được trang bị hệ thống phòng không rộng khắp, UAV TB2 không thể phát huy hiệu quả”.

Ông Litovkin lưu ý rằng, UAV TB2 chỉ có thể gây nguy riêng cho các nước cộng hòa tự xưng Lugansk và Donetsk vào thời điểm trước khi bắt đầu chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga, vì khi đó lực lượng dân quân "không có hệ thống phòng không" tương ứng.

Ông Litovkin cũng cho rằng, khi đó, bất kỳ máy bay không người lái nào, cũng đều có thể gây nguy hiểm cho các nước cộng hòa tự xưng, thậm chí có thể tự do tấn công vào các vị trí của lực lượng dân quân, do lực lượng dân quân không sở hữu những vũ khí phòng không hiện đại.

Đồng thời, chuyên gia Litovkin lưu ý rằng, trong trường hợp đối đầu với quân đội Nga, máy bay không người lái TB2 của Thổ Nhĩ Kỳ sẽ trở lên vô dụng, vì các đơn vị của Quân đội Nga, đều được bảo vệ bằng hệ thống phòng không nhiều lớp.

“Trong điều kiện khi đối đầu với lực lượng, được trang bị phòng không tốt, nhiều tầng, thì máy bay không người lái không thể hoạt động hiệu quả. Quân đội Nga có khả năng tạo ra một môi trường phòng không dày đặc, để chống lại các mối đe dọa như vậy”, Litovkin nói.

Theo biên tập viên tạp chí “Kho vũ khí của Tổ quốc”, chuyên gia quân sự Alexei Leonkov, loại UAV TB2 trên thực tế là mục tiêu dễ bị hệ thống phòng không Nga phát hiện và bắn hạ thành công.

“Điều này đã được chứng minh từ cuộc xung đột ở Syria và Libya; UAV TB2 chỉ hoạt động hiệu quả trong điều kiện xung đột cường độ thấp và trung bình, nhất là khi chống lại chiến tranh du kích, nổi dậy; hoặc như trường hợp hệ thống phòng không bị suy yếu như ở chiến trường Nagorno-Karabakh”; Leonkov nói.

Ông Leonkov cũng cho biết, máy bay không người lái Bayraktar TB2 là một vật thể lớn, tương đương như một máy bay chiến đấu có người lái, "nó phát sáng trên radar như một cây thông Noel".

“Hơn nữa, những chiếc UAV TB2 có một điểm đặc biệt, đó là có một càng hạ cánh ở phía trước camera quan sát và để camera hoạt động thuận lợi, khi UAV TB2 cất cánh, càng hạ cánh phía trước được thu vào.

Tuy nhiên hai càng hạ cánh phía sau, kể cả khi UAV TB2 cất cánh, nó không thể thu vào trong được, do vậy bất kỳ xạ thủ radar phòng không nào, cũng có thể phát hiện ra TB2; vì hai càng đáp phía sau, sẽ làm tăng bề mặt phản xạ radar của UAV TB2. Thực tế thân và càng sau UAV TB2, nó có thể nhìn thấy rất rõ”; Leonkov nói.

Theo ông Leonkov, tốc độ của máy bay không người lái Bayraktar TB2 cũng rất thấp, chỉ từ 240 đến 300 km một giờ, vì vậy "nó sẽ không thoát khỏi sự truy đuổi của một tên lửa duy nhất”.

“Bản thân do UAV TB2 cũng có cấu tạo khá đơn giản, nó không có những cảm biến báo bị radar theo dõi hoặc tên lửa phòng không đang bắn tới, để tự vệ; mà tất cả phụ thuộc vào nhân viên điều khiển mặt đất, cách vị trí chiến trường hàng trăm km.

Bên cạnh đó, Quân đội Nga đã tích cực phong tỏa các sân bay mà UAV TB2 cất cánh và dò tìm các đài điều khiển mặt đất; đồng thời chế áp bằng các hệ thống tác chiến điện tử. Do đó, hiệu quả của UAV TB2 ở chiến trường Ukraine là rất thấp; đó là một mục tiêu dễ dàng”; chuyên gia Leonkov nói.

Theo ông Leonkov, Kyiv tin vào quảng cáo của Thổ Nhĩ Kỳ vì “tất cả các phương tiện truyền thông trên thế giới đều đưa UAV Bayraktars TB2 lên mây, coi đó là vũ khí thay đổi cục diện chiến trường. Nhưng điều kỳ diệu đã không xảy ra ở Ukraine”.

“Chẳng hạn, không ai để ý đến những phân tích mở của quân đội Mỹ dành cho Quốc hội, vốn chỉ trích những chiếc máy bay không người lái này. Quân đội Mỹ đã nói về nó chứ không phải của Nga.

Ví dụ, cảnh quay được trình chiếu trong đó Bayraktar TB2 bắn hạ nhiều mục tiêu. Nhưng đối với “nhiều mục tiêu” này, thực chất chỉ là một chiếc UAV TB2 tiêu diệt một mục tiêu, nhưng được quay từ các góc độ khác nhau.

Do đó, xin nhắc lại, UAV Bayraktar TB2 chỉ phát huy được ở những chiến trường khi đối phương có lực lượng phòng không yếu và thành tích của nó thực sự vẫn còn gây nhiều tranh cãi; nhưng trên chiến trường Ukraine, UAV TB2 mất dạng, không giúp cải thiện được cho Quân đội Ukraine”; chuyên gia Leonkov kết luận.

Tiến Minh