Nhiều dư địa xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ
Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, năm 2024, tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa đạt 786,29 tỷ USD, tăng 15,4% so với năm trước. Trong khi đó, Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu hàng hóa lớn nhất của nước ta. Việc Việt Nam - Hoa Kỳ trở thành Đối tác chiến lược toàn diện kể từ cuối năm 2023 mở ra nhiều triển vọng cho hoạt động thương mại, đầu tư song phương trong năm 2025.
Xuất khẩu vượt mốc 119 tỷ USD
Theo Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ (Bộ Công thương), Việt Nam trở thành đối tác thương mại lớn thứ 8 của Hoa Kỳ và là thị trường xuất khẩu lớn thứ 4 của Hoa Kỳ tại khu vực ASEAN. Chiều ngược lại, Hoa Kỳ là đối tác thương mại lớn thứ hai và là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam.
Theo ông Trần Thanh Hải – Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công thương), kết quả xuất nhập khẩu năm 2024 đánh dấu Hoa Kỳ là thị trường lớn nhất với kim ngạch 119,6 tỷ USD. Xuất siêu sang Hoa Kỳ đạt 104,6 tỷ USD, tăng 25,6% so với năm trước.
Việc hai nước chính thức tuyên bố nâng cấp quan hệ lên mức Đối tác chiến lược toàn diện vào tháng 9/2023 đã tạo nền tảng vững chắc, giúp hoạt động hợp tác giữa hai nước đi vào chiều sâu, thực chất trên tất cả các trụ cột, trong đó trụ cột kinh tế - thương mại - đầu tư tiếp tục đóng vai trò là động lực trung tâm thúc đẩy quan hệ hai nước.
Đồng thuận với đánh giá nêu trên, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh cho rằng, năm 2025 hứa hẹn là một năm phát triển mạnh mẽ trong quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Hoa Kỳ, với tổng kim ngạch xuất khẩu dự kiến đạt từ 125-130 tỷ USD. Trong đó, các ngành hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam như dệt may, đồ gỗ mỹ nghệ, máy móc thiết bị điện tử và nông sản sẽ tiếp tục duy trì đà tăng trưởng tích cực.
Ngành dệt may được kỳ vọng đạt 25 tỷ USD, tăng trưởng nhờ nhu cầu ngày càng cao đối với các sản phẩm chất lượng cao và thân thiện với môi trường. Đồ gỗ mỹ nghệ, với tiềm năng tăng trưởng mạnh được dự đoán đạt 10 tỷ USD, tăng hơn 20% so với năm 2024. Đối với ngành nông sản và thủy sản, bao gồm các mặt hàng chủ lực như tôm, cá tra và hạt điều, được dự báo đạt kim ngạch trên 7 tỷ USD.
Ổn định tỷ giá thu hút đầu tư
Việt Nam đang thực hiện hiệu quả cách thức điều hành tỷ giá hối đoái theo hướng giữ ổn định VND với USD. Việc giữ ổn định VND với USD sẽ làm cho các nhà đầu tư tích cực đầu tư vào Việt Nam, nền kinh tế của Việt Nam tăng trưởng cao hơn, doanh nghiệp có cơ hội tiếp cận được máy móc, công nghệ mới của thế giới nhiều hơn và khả năng xuất khẩu sẽ tốt hơn. PGS. TS. Đinh Trọng Thịnh - Chuyên gia kinh tế
Tuy nhiên, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh cũng lưu ý, việc ông Donald Trump tái đắc cử Tổng thống Hoa Kỳ sẽ tác động đến hoạt động xuất nhập khẩu của các nước, trong đó có Việt Nam. Chính sách của ông Donald Trump hướng đến Hoa Kỳ là trên hết, do đó, có thể đánh thuế cao đối với hàng nhập khẩu và một số quốc gia. Vì vậy, doanh nghiệp phải nỗ lực nhiều hơn nữa để tận dụng cơ hội, giải quyết những thách thức, Việt Nam mới có thể gia tăng xuất khẩu tại thị trường này trong năm 2025.
Chủ động từ sớm, từ xa với các vụ điều tra phòng vệ thương mại
Theo các chuyên gia kinh tế, xuất khẩu hàng hóa sang thị trường Hoa Kỳ nhiều tiền năng nhưng không ít thách thức, có nhiều rào cản đối với hàng Việt.
Theo thống kê của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), Hoa Kỳ hiện là nước đứng đầu trên thế giới về việc điều tra và áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại, cũng là nước điều tra, áp dụng nhiều biện pháp phòng vệ thương mại nhất với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam. Đến nay, quốc gia này đã tiến hành điều tra 64 vụ trên tổng số 267 vụ việc nước ngoài điều tra với nước ta (chiếm 25%), bao gồm 28 vụ việc chống bán phá giá, 11 vụ việc chống trợ cấp, 22 vụ việc chống lẩn tránh thuế và 3 vụ việc tự vệ.
Mới đây nhất, ngày 20/11/2024, Hoa Kỳ ban hành quyết định áp dụng biện pháp tự vệ toàn cầu đối với 2 sản phẩm là xơ sợi staple nhân tạo từ polyeste và vỏ viên nhộng cứng nhập khẩu.
Ông Đỗ Ngọc Hưng, Tham tán Thương mại, Trưởng Cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ cho biết, với mức độ thâm hụt thương mại đứng thứ 3 trong tổng số đối tác của Hoa Kỳ, Việt Nam đứng trước nguy cơ có thể phải chịu mức thuế tương tự Trung Quốc ở giai đoạn đầu (15%) và có thể tăng dần nếu tình hình thâm hụt thương mại không được cải thiện cũng như những thỏa thuận của Việt Nam với Hoa Kỳ không được thực thi. Điều đáng lo ngại là sẽ áp dụng với toàn bộ hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam, không phải chỉ riêng hàng hóa có liên quan đến Trung Quốc (đầu tư, nguyên liệu, nhân công…). Do đó, nhiệm vụ trước mắt là cần lưu tâm giải quyết vấn đề thâm hụt thương mại, dù cơ bản điều này thể hiện cơ cấu ngoại thương mỗi nước mang tính bổ trợ và không cạnh tranh trực tiếp.
Để tận dụng lợi thế từ quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Hoa Kỳ, hạn chế rủi ro thương mại, ở góc độ doanh nghiệp, bà Lê Hằng, Giám đốc truyền thông Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản (VASEP) khuyến cáo, các sản phẩm thủy sản xuất khẩu phải tuân thủ đầy đủ các quy định của FDA (Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ) bao gồm các tiêu chuẩn về vệ sinh, an toàn thực phẩm và phòng chống dịch bệnh. Đồng thời, các doanh nghiệp cần bảo đảm các tiêu chuẩn về sản xuất bền vững và kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt từ khâu nuôi trồng đến chế biến để đáp ứng các yêu cầu ngày càng cao của thị trường Hoa Kỳ.
Theo PGS. TS Đinh Trọng Thịnh, việc đánh thuế vào một số quốc gia lớn như Trung Quốc, hàng Việt Nam sẽ được lợi. Bởi nhiều mặt hàng như dệt may, da giày, đồ gỗ của Việt Nam tương đồng với mặt hàng của Trung Quốc, nếu hàng Trung Quốc bị đánh thuế cao thì hàng Việt Nam sẽ có cơ hội tốt hơn khi xuất khẩu vào thị trường này. Việc đánh thuế Mexico cũng có lợi cho hàng hóa của Việt Nam, bởi Mexico chủ yếu xuất khẩu hàng nông sản vào Hoa Kỳ, năng lực cạnh tranh của Việt Nam sẽ tốt hơn.
Chủ động 2 kịch bản ứng phó
Chia sẻ tại Hội thảo “Chính sách mới của Mỹ: Những tác động đến thương mại và đầu tư” do Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư TP. Hồ Chí Minh (ITPC) tổ chức ngày 8/1/2025, ông Kevin Morgan, Chủ tịch Hội đồng quản trị Hội đồng kinh doanh Hoa Kỳ - Việt Nam cho hay, tốt nhất là nên sớm chuẩn bị và lên kế hoạch cho nhiều phương án khác nhau để tiếp tục kinh doanh tại thị trường Mỹ. “Hội đồng doanh nghiệp Việt Nam - Hoa Kỳ sẵn sàng hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc xác định và phát triển các doanh nghiệp tại Hoa Kỳ”- ông Kevin Morgan nói.
Chủ động cho mục tiêu chinh phục thị trường Hoa Kỳ trong năm mới, ông Trần Thanh Hải – Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu cho biết, Bộ Công thương đưa ra 2 kịch bản để duy trì và tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu sang Hoa Kỳ trong năm 2025.
Theo ông Trần Thanh Hải, xuất khẩu hàng hóa sang Hoa Kỳ dự báo có nhiều biến động, bởi chính sách thương mại mới của Tổng thống đắc cử Donald Trump. Thứ nhất với kịch bản khả quan là Hoa Kỳ duy trì chính sách thuế hiện hành đối với hàng Việt Nam, trong xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng, Việt Nam hoàn toàn có thể đón nhận dòng đầu tư để gia tăng xuất khẩu.
Ở kịch bản thứ hai, nếu tác động thuế quan gắt gao hơn, có thể tác động đến kinh tế toàn cầu, khiến xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam có thể ảnh hưởng ít nhiều. Cùng với đó là thị trường Trung Quốc - đối tác lớn của Hoa Kỳ nếu gặp khó khăn do bị áp thuế cũng sẽ tạo sức ép với nước ta. "Đối với kịch bản này, Bộ Công thương sẽ xem xét báo cáo Chính phủ để hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu trong việc đa dạng hóa thị trường trong thời gian tới"- ông Trần Thanh Hải cho hay./.