Giải ngân vốn đầu tư công: Vẫn tồn tại 'tiền có mà không tiêu được'

12 bộ, cơ quan trung ương và 17 địa phương chưa phân bổ hết kế hoạch vốn

Tổng hợp báo cáo kết quả của 6 tổ công tác kiểm tra, đôn đốc tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công năm 2022 của Chính phủ cho thấy, nhìn chung, các bộ, cơ quan trung ương và địa phương đã chủ động, tích cực triển khai giao kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước (NSNN) năm 2022 kịp thời, đáp ứng yêu cầu dự án có thể giải ngân ngay từ đầu năm. Bên cạnh đó, các bộ, cơ quan trung ương, địa phương đã cơ bản bố trí vốn theo các nguyên tắc, tiêu chí quy định tại Luật Đầu tư công, các nghị quyết của Quốc hội, quyết định của Thủ tướng Chính phủ và trong phạm vi kế hoạch đầu tư vốn NSNN đã được Thủ tướng Chính phủ giao.

Nguồn: Bộ Tài chính Đồ họa: Hồng Vân

Trong số các đơn vị thuộc đối tượng kiểm tra của 6 tổ công tác, đến hết tháng 5 vừa qua, vẫn còn 12 bộ, cơ quan trung ương (Văn phòng Trung ương Đảng, Tòa án Nhân dân tối cao, Bộ Tư pháp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Giao thông vận tải, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Y tế, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Thanh tra Chính phủ, Trung ương Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam) và 5 địa phương (Cao Bằng, Đồng Nai, Cần Thơ, Đắk Nông, Vĩnh Long) chưa phân bổ hết kế hoạch đầu tư vốn ngân sách trung ương giao. Đáng chú ý, trong số vốn ngân sách trung ương còn lại chưa phân bổ đến nay, Bộ Giao thông vận tải chiếm tỷ trọng lớn nhất (trên 4.401,3 tỷ đồng). Số vốn này dự kiến bố trí cho dự án quan trọng quốc gia, dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025.

Nguyên nhân của việc phân bổ vốn chậm được các bộ, cơ quan trung ương và địa phương đưa ra là do nguồn vốn này dự kiến bố trí cho các dự án khởi công mới chưa hoàn thiện thủ tục đầu tư hoặc chưa có trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025.

Ngoài ra, một số địa phương mới giao kế hoạch đợt 1, một số dự án chưa hoàn thiện thủ tục đầu tư và nguồn bội chi sẽ được phân bổ sau.

Báo cáo tổng hợp từ 6 tổ công tác cũng cho biết, hiện còn 6 bộ, cơ quan trung ương và địa phương (Bộ Tư pháp, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Khoa học và Công nghệ, Khánh Hòa, Đồng Nai) có văn bản đề nghị trả lại kế hoạch đầu tư vốn ngân sách trung ương năm 2022 với tổng số vốn trên 1.385,1 tỷ đồng do khó khăn trong việc thẩm định, phê duyệt, quyết định đầu tư dự án làm cơ sở để giao kế hoạch đầu tư vốn NSNN năm 2022.

Như vậy, tổng hợp lại kết quả báo cáo của cả nước (bao gồm cả báo cáo tổng hợp của 6 tổ công tác của Chính phủ), đến hết tháng 5/2022, trên cả nước còn 12 bộ, cơ quan trung ương và 17 địa phương có số vốn ngân sách trung ương còn lại chưa phân bổ.

Kiến nghị phê bình và tổ chức kiểm điểm

Việc phân bổ vốn chậm và phân bổ không hết nguồn vốn được giao đã làm giảm hiệu quả của công tác đầu tư công vì nguồn vốn không đi được vào xã hội, không đến được với các dự án, công trình để mang lại nhiều nguồn lợi to lớn hơn cho xã hội, cho đất nước.

Trước thực trạng này, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang tiếp tục yêu cầu các bộ, cơ quan, trung ương khẩn trương phân bổ hết số vốn được giao, đồng thời kiến nghị Thủ tướng Chính phủ phê bình các bộ, cơ quan trung ương và địa phương đến ngày 30/5/2022 chưa phân bổ hết kế hoạch đầu tư vốn NSNN năm 2022 được Thủ tướng Chính phủ giao (bao gồm cả những bộ, cơ quan trung ương và địa phương đề xuất trả lại vốn chưa phân bổ do lập kế hoạch không sát với nhu cầu, khả năng phân bổ và giải ngân). Đồng thời, phê bình 5 cơ quan trung ương (Viện Khoa học Xã hội Việt Nam, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Tập đoàn Điện lực, Hội Nhà văn) đến nay chưa giải ngân (tỷ lệ giải ngân 0%). Các đơn vị này tổ chức kiểm điểm, báo cáo kết quả gửi Văn phòng Chính phủ để tổng hợp báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

Số vốn chưa triển khai phân bổ chiếm trên 10%

Theo báo cáo từ Bộ Tài chính, tổng số vốn chưa phân bổ chi tiết cho đến thời điểm này còn trên 58.420 tỷ đồng, chiếm 10,78% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Trong đó, vốn trong nước còn trên 57.316 tỷ đồng; vốn ngoài nước còn trên 1.103 tỷ đồng.

Cụ thể, số vốn chưa phân bổ tại các bộ, cơ quan trung ương là trên 7.071 tỷ đồng, chiếm 6,40% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Số vốn chưa phân bổ tại các địa phương còn trên 51.348,3 tỷ đồng, chiếm 11,9% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.

Về phía Bộ Tài chính cũng đề nghị các bộ, cơ quan trung ương và địa phương căn cứ vốn kế hoạch năm 2022 được Thủ tướng Chính phủ giao, khẩn trương hoàn thiện thủ tục đầu tư, phân bổ vốn chi tiết cho các dự án; rà soát, điều chỉnh hoặc báo cáo cấp có thẩm quyền điều chỉnh các tồn tại trong phân bổ vốn để đảm bảo việc phân bổ kế hoạch vốn tuân thủ theo đúng quy định.

Đồng thời, Bộ Tài chính đề nghị các bộ, cơ quan trung ương và địa phương đề xuất phương án cắt giảm những khoản chi ngân sách trung ương đã được giao trong dự toán đầu tư nhưng đến ngày 30/6/2022 chưa phân bổ (trừ trường hợp đặc biệt do thủ tướng Chính phủ quyết định) để bổ sung nguồn lực thực hiện Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế. Trên cơ sở đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổng hợp, trình cấp có thẩm quyền cắt giảm, điều chỉnh kế hoạch đầu tư công năm 2022 để bổ sung cho các bộ, cơ quan trung ương và địa phương cần vốn.

Phê bình, công khai các đơn vị chậm phân bổ, giải ngân vốn kế hoạch năm 2022

Trước kiến nghị của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Thủ tướng Chính phủ đã nghiêm khắc phê bình và yêu cầu kiểm điểm, làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm đối với 12 bộ, cơ quan trung ương và 16 địa phương đến hết tháng 5/2022 chưa phân bổ hết kế hoạch đầu tư vốn NSNN năm 2022 được Thủ tướng Chính phủ giao và 5 cơ quan trung ương đến nay chưa thực hiện giải ngân vốn đầu tư.

Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư công khai danh sách các bộ, cơ quan trung ương và địa phương bị phê bình trên Hệ thống thông tin quốc gia về đầu tư công và trang tin điện tử của Bộ theo quy định.

Việc nghiêm khắc phê bình các bộ, cơ quan trung ương, địa phương là một trong những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu để tiếp tục đẩy nhanh tiến độ giải ngân kế hoạch đầu tư vốn NSNN, phấn đấu giải ngân 100% kế hoạch vốn năm 2022.

Thủ tướng Chính phủ cũng yêu cầu các bộ, cơ quan trung ương, địa phương điều chuyển kế hoạch đầu tư vốn giữa các dự án chậm giải ngân sang dự án có tiến độ giải ngân tốt. Đồng thời, triển khai nhanh, có hiệu quả các quyết định của Thủ tướng Chính phủ về giao kế hoạch vốn đầu tư phát triển nguồn ngân sách trung ương giai đoạn 2021 - 2025 cho các địa phương và dự toán ngân sách trung ương năm 2022 để thực hiện 3 chương trình mục tiêu quốc gia.

Bên cạnh đó, Thủ tướng Chính phủ cũng yêu cầu không điều chỉnh giảm kế hoạch vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 nguồn vốn ngân sách trung ương của bộ, cơ quan trung ương và địa phương tương ứng với số vốn kế hoạch năm 2021 không giải ngân hết, không được kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân và bị hủy dự toán theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước.

Theo chỉ đạo của Chính phủ, các bộ, cơ quan trung ương và địa phương chủ động bố trí lại trong kế hoạch vốn ngân sách trung ương năm 2022 và các năm sau tương ứng với số vốn không giải ngân hết năm 2021, bị hủy dự toán cho các dự án bảo đảm bố trí đủ theo kế hoạch vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 đã được giao để hoàn thành đúng tiến độ.

Hạnh thảo