Dự thảo quy định mới về kinh doanh xăng dầu: Mâu thuẫn, trái với nhiều văn bản luật hiện hành?

Đông đảo doanh nghiệp đóng góp ý kiến xây dựng Nghị định về kinh doanh xăng dầu

Sáng nay (14-5), Liên đoàn thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với Bộ Công Thương tổ chức Hội thảo góp ý dự thảo Nghị định về Kinh doanh xăng dầu.

Phát biểu khai mạc, ông Đậu Anh Tuấn - Phó Tổng thư ký, Trưởng ban pháp chế VCCI cho rằng, dự thảo Nghị định về kinh doanh xăng dầu nhận được sự quan tâm, chú ý rất lớn. Thế nên, VCCI chỉ mời khoảng 100 doanh nghiệp đến dự hội thảo nhưng thực tế số doanh nghiệp lên đến gần 200.

Theo ông Đậu Anh Tuấn, việc ban hành một văn bản để tất cả các bên hài lòng là rất khó. Nhưng rút kinh nghiệm từ những đứt gãy của thị trường những năm trước, lần sửa Nghị định này phải công khai minh bạch.

Để làm được điều đó, đại diện VCCI cho rằng, Bộ Công Thương cần lấy ý kiến rộng rãi trong cộng đồng doanh nghiệp, cần tạo động lực để người góp ý nói thẳng, nói thật... từ đó đưa ra những điểm phù hợp nhất.

Đại diện cho Bộ Công Thương, ông Phan Văn Chinh- Vụ trưởng Vụ thị trường trong nước cho hay, xăng dầu là mặt hàng chiến lược và phải có cơ chế quản lý. Vì thế, cơ chế quản lý có hướng tiếp cận khác so với các mặt hàng khác.

Theo đó, Nghị định không chỉ đơn thuần là làm sao áp chế tài cho chặt, cho mạnh, mà chúng ta phải có chính sách khuyến khích doanh nghiệp tham gia vào thị trường gắn với trách nhiệm, nghĩa vụ quốc gia.

Góp ý tại hội thảo, ông Nguyễn Hữu Thập - Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp tỉnh Tuyên Quang cho rằng, dự thảo Nghị định quy định Điều 14 quyền và nghĩa vụ của thương nhân phân phối: “Chỉ được mua xăng dầu từ các thương nhân đầu mối”, không cho phép các thương nhân phân phối mua bán hàng hóa với nhau, nhưng thương nhân đầu mối lại có quyền “được mua bán xăng dầu, nguyên liệu với các thương nhân đầu mối khác”.

"Như vậy là phân biệt đối xử giữa các doanh nghiệp, vi phạm Điều 5, Điều 6, Điều 8, Điều 11 và Điều 12 của Luật Cạnh tranh và Điều 6, Điều 10, Điều 11 của Luật Thương mại"- ông Nguyễn Hữu Thập nêu.

Theo ông Văn Tấn Phụng, Chủ tịch HĐQT Công ty Dầu khí Đồng Nai, đại diện nhóm thương nhân phân phối xăng dầu, quy định về phân loại và xếp hạng các nhóm thương nhân với các quyền, nghĩa vụ và lợi ích khác nhau là trái với Luật Doanh nghiệp và Luật Thương mại;

Quy định nhiều điều kiện kinh doanh trái với Luật Đầu tư; Quy định hạn chế quyền kinh doanh xuất nhập khẩu của thương nhân trái với Luật Quản lý ngoại thương; Tinh thần và nội dung cơ bản của Dự thảo Nghị định đi ngược và vi phạm các nguyên tắc cơ bản và nhiều quy định của Luật Cạnh tranh;

Cơ chế định giá xăng dầu theo Dự thảo Nghị định không phù hợp với các nguyên tắc và quy định của Luật Giá; Cơ chế dự trữ lưu thông xăng dầu quy định tại Điều 25 và 26 của Dự thảo Nghị định không phù hợp với Luật Dự trữ quốc gia… Đại diện doanh nghiệp này cũng nêu dẫn chứng cụ thể về các quy định trong dự thảo mâu thuẫn với các quy định pháp luật hiện hành.

“Cần xem xét, nghiên cứu để soạn lại dự thảo theo hướng thể hiện tư duy, cách tiếp cận và phương pháp đổi mới thực chất, có tính đột phát trong xây dựng thể chế, pháp luật và cơ chế quản lý nhà nước về thị trường xăng dầu nói chung và kinh doanh xăng dầu nói riêng, bảo đảm nguyên tắc cơ bản và tối thiểu là phù hợp với các luật hiện hành có liên quan”- đại diện nhóm thương nhân phân phối nói.

Ông Hoàng Trung Dũng - Tổng giám đốc Công ty cổ phần Phát triển phụ gia và sản phẩm dầu mỏ (APP) cũng đánh giá, nhiều điều khoản trong dự thảo bó buộc, hạn chế quyền tự do của thương nhân phân phối xăng dầu, có dấu hiệu vi phạm Luật Cạnh tranh.

Theo ông Hoàng Trung Dũng, dự thảo quy định thương nhân phân phối không được mua bán lẫn nhau, chỉ được mua bán đầu mối là mang tính chất bó buộc. Trong khi đó, Nghị định trước kia cho mua bán, tạo độ mở cho thị trường.

Tại dự thảo Nghị định này, doanh nghiệp được quyền tự quyết định giá xăng dầu. Nhà nước công bố giá thế giới bình quân 7 ngày/lần, thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu căn cứ các yếu tố cố định như thuế, chi phí kinh doanh, lợi nhuận định mức đã được quy định tại Nghị định để công bố giá bán lẻ xăng dầu trên thị trường.

Theo ông Phan Văn Chinh, đây là hướng tiếp cận thị trường hơn. Đồng tình với cách tiếp cận này, ông Trịnh Quang Khanh- Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội xăng dầu Việt Nam (Vinpa) cho rằng, nên để doanh nghiệp quyết định giá bán lẻ xăng dầu. "Khi doanh nghiệp quyết định giá, trên thị trường sẽ có giá xăng dầu "mấp mô, người tiêu dùng có quyền được lựa chọn"- ông Trịnh Quang Khanh nhấn mạnh. Đại diện Vinpa cũng thống nhất điều hành giá xăng dầu 7 ngày/lần như hiện hành.

Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cũng đồng tình với việc nên giữ thời gian điều hành giá xăng dầu là 7 ngày/lần như hiện nay.

Bên cạnh đó, vị chuyên gia này cho rằng nên giữ dự trữ xăng dầu 20 ngày như hiện hành thay vì 30 ngày như dự thảo vì hiện nay nguồn cung xăng dầu trong nước từ Nhà máy lọc hóa dầu Bình Sơn và Nghi Sơn đã chủ động được phần lớn, tăng dự trữ sẽ tăng hàng nghìn tỷ đồng chi phí cho doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, theo ông Ngô Trí Long, nên bỏ quỹ bình ổn giá xăng dầu vì thực tiễn thời gian qua chứng minh, không sử dụng quỹ này, thị trường xăng dầu vẫn ổn định.

Ở góc độ doanh nghiệp, bà Đặng Thụy Thùy Trâm- Giám đốc Công ty TNHH TM Đoan Việt đề nghị quy định chiết khấu tối thiểu ở khâu bán lẻ là 5,6% giá bán xăng dầu để đạt điểm hòa vốn, và để có lợi nhuận thì khoản này nên từ mức 6-7%, chi phí này không thể thấp hơn 5%.