ĐBQH NGUYỄN NGỌC SƠN: SỚM XÂY DỰNG VÀ ĐƯA VÀO SỬ DỤNG CƠ SỞ DỮ LIỆU VỀ HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT CỦA QUỐC HỘI

Thực hiện Kế hoạch số 641/KH-UBTVQH15 ngày 03/10/2023 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ngày 17/11 sẽ diễn ra Hội nghị triển khai thực hiện Chương trình giám sát của Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội năm 2024. Hội nghị được triển khai theo hình thức trực tuyến, từ Phòng Diên Hồng, Nhà Quốc hội, với sự tham dự của khoảng 250 đại biểu và kết nối trực tuyến với 62 điểm cầu của Ủy ban nhân dân, Hội đồng nhân dân tại các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ chủ trì cuộc họp về công tác chuẩn bị tổ chức Hội nghị triển khai thực hiện Chương trình giám sát năm 2024.

Hội nghị sẽ nghe các báo cáo đánh giá kết quả thực hiện Chương trình giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội năm 2023 và các giải pháp triển khai hiệu quả Chương trình giám sát năm 2024; Kế hoạch giám sát chi tiết của 4 Đoàn giám sát chuyên đề của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội năm 2024; báo cáo tham luận của các cơ quan liên quan... Hội nghị cũng sẽ thảo luận, tham gia ý kiến về các khó khăn, vướng mắc trong triển khai thực hiện Chương trình giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội; đồng thời đề xuất các giải pháp triển khai có hiệu quả Chương trình giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội năm 2024.

Có thời gian dài làm lãnh đạo Vụ Phục vụ hoạt động giám sát (Văn phòng Quốc hội) và hiện nay với vai trò là Ủy viên Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội, đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn là thành viên của nhiều đoàn giám sát của Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Chia sẻ trước thềm Hội nghị, đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn cho rằng, cần sớm xây dựng Quốc hội điện tử, đặc biệt là xây dựng cơ sở dữ liệu về hoạt động giám sát của Quốc hội, để nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát. Từ đó, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức thực thi pháp luật, với tinh thần Quốc hội đồng hành cùng Chính phủ, giám sát cùng kiến tạo và phát triển.

Phóng viên: Thưa đại biểu, theo dự kiến ngày 17/11, Hội nghị toàn quốc triển khai thực hiện Chương trình giám sát của Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội năm 2024 sẽ được tổ chức. Đại biểu có thể chia sẻ thêm về tầm quan trọng và ý nghĩa của Hội nghị này?

Ủy viên Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Nguyễn Ngọc Sơn: Đây là lần thứ ba trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức Hội nghị toàn quốc triển khai thực hiện Chương trình giám sát của Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Tôi cho rằng, việc tổ chức hội nghị này mang tính thường xuyên hằng năm thể hiện sự chủ động của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội trong việc bám sát kế hoạch, tiến độ thực hiện cũng như theo dõi, đôn đốc và giám sát Chính phủ, các cơ quan, tổ chức hữu quan tổ chức triển khai Chương trình giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội năm 2024; đồng thời nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc hội và trách nhiệm của các chủ thể giám sát, các cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự giám sát.

Ủy viên Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Nguyễn Ngọc Sơn

Hội nghị được tổ chức nhằm đánh giá kết quả đạt được, những tồn tại, hạn chế trong quá trình tổ chức thực hiện Chương trình giám sát của Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội năm 2023; quán triệt triển khai các nội dung thuộc Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2024. Tôi hy vọng rằng, sau Hội nghị này sẽ có nhiều giải pháp được đưa ra nhằm triển khai Chương trình giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội bảo đảm thống nhất, hiệu quả, hạn chế làm ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của các cơ quan, tổ chức và các địa phương chịu sự giám sát.

Phóng viên: Đại biểu đánh giá đôi nét về hiệu quả của Chương trình giám sát năm 2023 đã đạt được, kể từ sau khi tổ chức Hội nghị toàn quốc triển khai thực hiện Chương trình giám sát của Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội năm 2023?

Ủy viên Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Nguyễn Ngọc Sơn: Tôi nhận thấy, sau Hội nghị triển khai chương trình giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội năm 2023, các cơ quan đã bám sát Kế hoạch, chủ động thực hiện các yêu cầu theo chức năng nhiệm vụ của mình, góp phần thực hiện thành công Chương trình giám sát tại Kỳ họp thứ 5 và Kỳ họp thứ 6. Công tác xem xét các báo cáo của Chính phủ rất hiệu quả, ngày càng đi vào thực chất, sự phối hợp giữa Chính phủ và Quốc hội ngày càng chặt chẽ, đúng như tinh thần Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã nói giám sát là để kiến tạo và phát triển, mang lại ấm no, hạnh phúc cho Nhân dân.

Công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế được tăng cường với việc xây dựng và ban hành hơn 23 văn bản quan trọng trong hoạt động giám sát. Hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp Quốc hội, phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội đảm bảo đúng quy định, sát thực tiễn với nhiều đổi mới. Các vấn đề chất vấn được lựa chọn đều là những vấn đề “nóng”, bức xúc nổi lên trong đời sống kinh tế - xã hội, kịp thời giải quyết những bất cập mà cử tri và Nhân dân quan tâm đặc biệt, chú trọng hoạt động giám sát việc thực hiện lời hứa của các Bộ trưởng, trưởng ngành và của Thủ tướng Chính phủ. Minh chứng rõ nét là việc Quốc hội đã tổ chức phiên chất vấn về giám sát lại việc thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về chất vấn và giám sát chuyên đề của Quốc hội từ nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIV đến hết Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV với 21 lĩnh vực đã rất thành công, được cử tri và Nhân dân đánh giá cao.

Hoạt động giám sát chuyên đề được chuẩn bị từ sớm, từ xa với nhiều đổi mới trong công tác tổ chức thực hiện, nhờ đó đạt hiệu quả, kết quả tích cực. Hoạt động giám sát văn bản quy phạm pháp luật đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội quan tâm chỉ đạo với nhiều giải pháp đồng bộ. Việc Ủy ban Thường vụ Quốc hội lần đầu tiên ban hành Nghị quyết 560 về hướng dẫn tổ chức thực hiện hoạt động giám sát văn bản quy phạm pháp luật là một dấu mốc quan trọng, góp phần nâng cao tính chuyên nghiệp, tạo sự chuyển biến thực chất và tích cực trong hoạt động này.

Phóng viên: Qua thực tiễn tham gia các Đoàn giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đại biểu nhận thấy còn những khó khăn, vướng mắc nào mà các cơ quan dân cử đang gặp phải?

Ủy viên Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Nguyễn Ngọc Sơn: Tôi cho rằng, thời gian qua hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân và hoạt động giám sát của Đoàn ĐBQH đã phát huy hiệu quả, góp phần chỉ ra những tồn tại, bất cập trong thực thi chính sách, pháp luật. Tuy vậy, tại một số tỉnh, thành phố, hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân và hoạt động giám sát của Đoàn ĐBQH chưa đạt được như kỳ vọng, vẫn còn chồng chéo, chất lượng chưa như mong muốn, chưa thể hiện vai trò của Hội đồng nhân dân và Đoàn ĐBQH trong hoạt động giám sát.

Hoạt động giám sát có nhiều nội dung rộng, dẫn tới nội dung giám sát nằm trong nhiều nghị quyết khác nhau của Quốc hội, ví dụ như nghị quyết về kinh tế xã hội, nghị quyết về chất vấn, nghị quyết về giám sát chuyên đề, nghị quyết kỳ họp…. Vì vậy, việc theo dõi, đánh giá và giám sát lại cũng gặp khó khăn.

Theo Ủy viên Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Nguyễn Ngọc Sơn cần sớm xây dựng cơ sở dữ liệu để có sự kết nối liên thông thông tin về hoạt động giám sát của Quốc hội.

Ngoài ra, hoạt động giám sát của các cơ quan của Quốc hội cũng gặp khó, bởi khối lượng công việc lập pháp lớn, trong khi nhân lực mỏng dẫn tới thời gian dành cho hoạt động giám sát không nhiều. Mặt khác, một số đại biểu Quốc hội hoạt động kiêm nhiệm đóng góp vào hoạt động của Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội không nhiều, nên công việc chủ yếu do Thường trực các cơ quan của Quốc hội đảm nhiệm. Điều này cũng ảnh hưởng chất chất lượng và hiệu quả của hoạt động giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các cơ quan của Quốc hội. Ngoài ra, còn có nguyên nhân khách quan, đó là hiện nay các địa phương phải tập trung tối đa nguồn lực vào phục hồi phát triển kinh tế - xã hội sau đại dịch và tác động tiêu cực từ kinh tế thế giới nên chưa dành đủ thời gian và trọng tâm để thực hiện đầy đủ các yêu cầu theo các nghị quyết của Quốc hội.

Phóng viên: Để khắc phục những khó khăn, vướng mắc, nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả hoạt động giám sát của các cơ quan dân cử, đại biểu có thể gợi mở một vài giải pháp trong trước mắt và lâu dài?

Ủy viên Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Nguyễn Ngọc Sơn: Để triển khai hiệu quả hoạt động giám sát trong năm 2024, tôi cho rằng cần khắc phục ngay được những tồn tại, bất cập đã được chỉ ra trong thời gian vừa qua. Trong đó, tôi xin nhấn mạnh là cần có sự kết nối liên thông cơ sở dữ liệu về hoạt động giám sát giữa các cơ quan, cụ thể là cần sớm xây dựng Quốc hội điện tử, đặc biệt là xây dựng cơ sở dữ liệu về hoạt động giám sát của Quốc hội. Ngoài ra, cần chú trọng hơn nữa tới các nội dung thể hiện trong các Nghị quyết, tránh chồng chéo, thuận lợi trong theo dõi và giám sát việc tổ chức thực hiện.

Về giải pháp lâu dài, tôi cho rằng cần sớm sửa Luật hoạt động giám sát và Hội đồng nhân dân cùng một số luật có liên quan. Đây là cơ sở quan trọng để tổ chức có hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các cơ quan của Quốc hội trong thời gian tới.

Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn đại biểu!

Lan Hương - Nghĩa Đức