Việt Nam - Điểm sáng bảo tồn, phát huy giá trị di sản

Việt Nam trúng cử thành viên Ủy ban Di sản thế giới nhiệm kỳ 2023-2027

Điển hình trong kết nối giữa phát triển kinh tế và văn hóa

Trong khuôn khổ Kỳ họp Đại hội đồng lần thứ 24 các quốc gia thành viên Công ước Bảo vệ di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới (Công ước Di sản Thế giới) diễn ra tại trụ sở của Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) ở Paris (Pháp), Việt Nam vào ngày 22-11 đã trúng cử trở thành thành viên của Ủy ban Di sản Thế giới nhiệm kỳ 2023-2027. Đáng chú ý, Việt Nam đã thu được 121/171 phiếu hợp lệ, đứng cao nhất trong nhóm 4 khu vực châu Á - Thái Bình Dương và đứng thứ 2/9 nước được bầu ở 5 khu vực.

Cùng với việc trúng cử vào Ủy ban Di sản Thế giới nhiệm kỳ 2023-2027 với số phiếu rất cao, Việt Nam đồng thời đón nhận những tin vui khác trong dịp này. Đó là trở thành Phó Chủ tịch Đại hội đồng UNESCO; các thành phố Đà Lạt, Hội An tham gia Mạng lưới các thành phố sáng tạo; Danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác được UNESCO ra Nghị quyết cùng kỷ niệm danh nhân đã góp phần giới thiệu hình ảnh Việt Nam năng động trong đổi mới, hội nhập quốc tế, song vẫn giàu truyền thống, đậm đà bản sắc đân tộc.

Ủy ban Di sản Thế giới là một cơ quan điều hành quan trọng nhất của UNESCO, có quyền quyết định những vấn đề then chốt liên quan tới công nhận di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới; xem xét, đánh giá tình trạng bảo tồn di sản thế giới trên toàn cầu; quyết định chính sách, ngân sách chủ trương, định hướng phát triển của Công ước Di sản thế giới. Đây cũng là Công ước có số lượng thành viên lớn nhất của UNESCO với 194 quốc gia. Do đó, cuộc bầu cử để trở thành một trong 21 nước thành viên của Ủy ban Di sản Thế giới luôn khó khăn và có tính cạnh tranh rất cao.

Việc trúng cử làm thành viên Ủy ban Di sản Thế giới nhiệm kỳ 2023-2027 với số phiếu cao thể hiện uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế, sự tin tưởng, ủng hộ của cộng đồng quốc tế với khả năng đóng góp và năng lực điều hành của chúng ta tại các thể chế đa phương toàn cầu; ghi nhận đóng góp thiết thực của Việt Nam trong quan hệ với UNESCO, trong gìn giữ, bảo tồn, phát huy giá trị di sản ở Việt Nam cũng như trên thế giới. Theo Thứ trưởng Ngoại giao Hà Kim Ngọc - Chủ tịch Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam, Trưởng đoàn Việt Nam tham dự kỳ họp - đây cũng là kết quả của việc triển khai hiệu quả Chiến lược Ngoại giao văn hóa đến năm 2030, quá trình vận động bài bản, đồng bộ, rộng khắp với các đối tác quốc tế ở Hà Nội, Paris và thủ đô các nước thông qua các cơ quan đại diện.

Đại sứ Lê Thị Hồng Vân, Trưởng Phái đoàn thường trực Việt Nam bên cạnh UNESCO, nhấn mạnh, với tư cách là thành viên Ủy ban Di sản Thế giới nhiệm kỳ 2023-2027, Việt Nam sẽ có điều kiện thuận lợi để đóng góp hơn nữa cho việc hoàn thiện, thực hiện các mục tiêu và ưu tiên của Công ước Di sản thế giới, chia sẻ kinh nghiệm trong xử lý hài hòa mối quan hệ giữa bảo tồn và phát triển các di sản thế giới tại Việt Nam. Với tư cách là thành viên của Ủy ban Di sản thế giới, Việt Nam sẽ cùng 20 quốc gia thành viên khác đảm nhận trọng trách giám sát việc thực thi Công ước; bảo vệ, bảo tồn và phát huy giá trị của 1.199 di sản thế giới trên toàn cầu. Đồng thời xem xét các tiêu chí để ghi danh di sản thế giới mới nhằm gìn giữ, phát huy, trao truyền giá trị lịch sử, văn hóa cho các thế hệ tương lai, đóng góp cho phát triển bền vững của thế giới...

Việt Nam cũng sẽ có điều kiện thuận lợi để đóng góp hơn nữa cho việc hoàn thiện, thực hiện các mục tiêu và ưu tiên của Công ước Di sản thế giới, chia sẻ các kinh nghiệm trong xử lý hài hòa mối quan hệ giữa bảo tồn và phát triển các di sản thế giới tại Việt Nam như Tổng giám đốc UNESCO Audrey Azoulay đã khẳng định: “Việt Nam là điển hình thành công trong kết nối giữa phát triển kinh tế và văn hóa; là một hình mẫu tốt về bảo tồn môi trường và phát triển du lịch bền vững”.

Gìn giữ, trao truyền kho tàng văn hóa cho các thế hệ tương lai

Có thể nói sự tín nhiệm, tin cậy của các thành viên UNESCO cũng như cộng đồng quốc tế với Việt Nam không phải ngẫu nhiên mà đến từ những nỗ lực, đóng góp trách nhiệm, tích cực và hiệu quả của chúng ta trong tổ chức này cũng như gìn giữ, bảo tồn, phát huy giá trị di sản ở Việt Nam cũng như trên thế giới. Nhận thức được tầm quan trọng của công tác bảo tồn, phát huy giá trị các di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới, Việt Nam tham gia Công ước Di sản Thế giới từ năm 1987.

Trải qua hơn 35 năm thực hiện Công ước, Việt Nam đã đạt được nhiều bước tiến quan trọng về nhận thức, lý luận và thực tiễn trong hoạt động bảo vệ và phát huy giá trị Di sản Thế giới. Là thành viên tích cực, có trách nhiệm tại Công ước 1972, Việt Nam đã tham gia Ủy ban Di sản Thế giới nhiệm kỳ 2013-2017 và sau đó tiếp tục có những đóng góp hiệu quả, có tính chuyên môn cao cho hoạt động của Ủy ban Di sản Thế giới. Năm 2022, Việt Nam là quốc gia đầu tiên trên thế giới tổ chức Lễ kỷ niệm 50 năm Công ước tại Tràng An (Ninh Bình) với sự tham dự của bà Audrey Azoulay, Tổng Giám đốc UNESCO. Các quan chức UNESCO có dịp thăm Việt Nam, trong đó có ông Lazare Eloundou Assomo, Giám đốc Trung tâm Di sản Thế giới đều đánh giá Việt Nam là hình mẫu về bảo tồn và phát huy di sản, và bày tỏ mong muốn kinh nghiệm của Việt Nam được chia sẻ với các quốc gia thành viên khác.

Đến thời điểm hiện tại, Việt Nam có 8 Di sản Văn hóa và Thiên nhiên thế giới được công nhân; 15 Di sản Văn hóa phi vật thể được UNESCO ghi danh; 9 Di sản tư liệu thế giới và khu vực châu Á - Thái Bình Dương; 128 di tích được xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt; 265 hiện vật và nhóm hiện vật được công nhận là bảo vật quốc gia; 3.621 di tích quốc gia, 11.232 di tích cấp tỉnh; trên 40.000 di tích đã được kiểm kê; 498 Di sản văn hóa phi vật thể được đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Hệ thống bảo tàng có 196 bảo tàng (gồm 127 bảo tàng công lập và 69 bảo tàng ngoài công lập) lưu giữ và trưng bày trên 4 triệu tài liệu, hiện vật, trong đó có nhiều sưu tập đặc biệt quý hiếm.

Việt Nam trong những năm qua đã khẳng định là một trong những nước thành viên tích cực tham gia các Công ước của tổ chức UNESCO, trong đó phê chuẩn 4 trong số 6 Công ước của UNESCO; đóng góp kinh nghiệm, thể hiện nỗ lực cho việc bảo tồn di sản văn hóa của nhân loại. Qua đó, 100% hồ sơ Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch lựa chọn, trình Thủ tướng đề nghị UNESCO ghi danh cả ở lĩnh vực vật thể và phi vật thể đều đạt và được ghi nhận bước chuẩn bị hồ sơ khoa học, bài bản, chất lượng... Năm 2022, Việt Nam được bầu vào Ủy ban Liên Chính phủ Công ước 2003 của UNESCO về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể nhiệm kỳ 2022 - 2026. Đặc biệt, Việt Nam đã thu hút được nguồn lực quốc tế đáng kể cho hoạt động bảo vệ, phát huy giá trị di sản thông qua nhiều dự án, chương trình hợp tác với các tổ chức, các quốc gia khác nhau trên thế giới.

Với tư cách là một thành viên tích cực, trách nhiệm của UNESCO, đồng thời là thành viên Ủy ban Di sản Thế giới nhiệm kỳ 2023-2027, Việt Nam mong muốn lan tỏa thông điệp, kêu gọi tất cả các quốc gia trên thế giới hãy chung tay, biến lời nói thành hành động, biến cam kết thành những chương trình, kế hoạch cụ thể, khả thi để công tác bảo tồn, phát huy giá trị các di sản thế giới được thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa trên phạm vi toàn cầu, góp phần gìn giữ và trao truyền những kho tàng văn hóa vô cùng quý giá này cho các thế hệ tương lai của chúng ta.