Thị trường xe điện toàn cầu: Gia tăng cạnh tranh

Khách xem triển lãm xe điện tại Trung Quốc. Ảnh: NYT

Trung Quốc, Mỹ, châu Âu dẫn đầu

Báo cáo Triển vọng xe điện toàn cầu mới nhất của IEA nêu chi tiết: doanh số bán xe điện toàn cầu dự kiến sẽ đạt khoảng 17 triệu chiếc vào cuối năm nay. Mức tăng trưởng rất đáng kể khi doanh số bán hàng tăng khoảng 25% trong quý 1-2024 so với cùng kỳ năm 2023. Số lượng xe điện bán ra trên toàn cầu trong 3 tháng đầu năm nay gần bằng số lượng bán ra trong cả năm 2020, với 95% doanh số này ở Trung Quốc, châu Âu và Mỹ.

Elon Musk trở thành người giàu nhất thế giới nhờ xe điện với doanh số hàng triệu chiếc. Tuy nhiên, sau khi nhu cầu tăng vọt trong những năm xảy ra đại dịch Covid-19, doanh số bán xe điện đã chậm lại. Có lẽ lý do lớn nhất khiến các nhà sản xuất xe điện châu Âu và Mỹ khó có thể đảo ngược lộ trình phát triển xe điện là do Trung Quốc. Theo China Daily, Trung Quốc đang dẫn đầu toàn cầu về sản xuất và bán xe điện. Dự kiến, trong năm 2024, Trung Quốc sẽ sản xuất 11,5 triệu xe điện và xuất khẩu 5,5 triệu chiếc. Cần lưu ý rằng, xuất khẩu xe điện của Trung Quốc đã tăng nhanh do chất lượng và hiệu suất của chúng, chứ không phải do dư thừa công suất.

Trong thập niên qua, Trung Quốc đã đầu tư ồ ạt để phát triển hơn nữa công nghệ xe điện, đồng thời các chính sách cũng như tiến bộ công nghệ của nước này đã góp phần không nhỏ vào thành công trên thị trường xe điện toàn cầu. Đặc biệt, Trung Quốc đã thiết lập chuỗi giá trị sản xuất pin lớn nhất thế giới. Các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc đã chi hàng tỷ USD để phát triển các tính năng thông minh nhằm giúp phương tiện an toàn hơn và thoải mái hơn cho người tiêu dùng, chẳng hạn như hệ thống xe điện thông minh được trí tuệ nhân tạo hỗ trợ và giúp cải thiện hệ thống nhận dạng giọng nói cũng như đỗ xe tự động. BYD của Trung Quốc đã vượt qua Tesla của Mỹ để trở thành công ty sản xuất xe điện lớn nhất thế giới vào năm 2023.

Châu Âu đương nhiên không muốn thua cuộc trong lĩnh vực xe điện. Theo các nhà phân tích, số lượng xe điện trên đường ở Na Uy đang trên đà vượt xe chạy xăng vào cuối năm 2024 hoặc đầu năm 2025, đưa Na Uy trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới có xe điện nhiều hơn xe chạy xăng. Sự thay đổi này được thúc đẩy bởi những ưu đãi hào phóng, một phần nhờ vào nguồn tài nguyên dầu khí khổng lồ của Na Uy. Theo IEA, nếu nhiều quốc gia đi theo sự dẫn dắt của Na Uy, nhu cầu dầu trên toàn thế giới có thể giảm sớm hơn dự kiến.

Trong khi đó, tại Vương quốc Anh, khoảng 1/3 trong số 1.214 tài xế tư nhân cho biết, nhiều khả năng chuyển sang sử dụng xe điện. Tại Đức, Northvolt, công ty sản xuất pin dành cho xe điện của Thụy Điển, vừa động thổ xây dựng nhà máy sản xuất pin Northvolt 3 ở Heide, bang Schleswig-Holstein phía Bắc nước này. Dự kiến, nhà máy sản xuất pin thân thiện với môi trường cho 1 triệu xe điện mỗi năm sau khi hoàn thành vào năm 2029. Khoản đầu tư này lên tới 4,5 tỷ EUR (4,86 tỷ USD) và tạo ra khoảng 3.000 việc làm mới.

Vẫn còn hạn chế

Tesla đã là một đế chế về bộ sạc cho xe điện và đang trong quá trình mở rộng mạng lưới sạc cho các nhà sản xuất ô tô khác. Lần đầu tiên Tesla công bố mạng lưới Supercharger là năm 2012, với 6 địa điểm ở miền Tây nước Mỹ. Tính đến năm 2024, Tesla vận hành hơn 50.000 bộ siêu tăng áp trên toàn thế giới.

Theo Elon Musk, gần đây Tesla đang sắp xếp lại nhân sự bộ phận phát triển mạng lưới sạc và vẫn có kế hoạch phát triển mạng lưới Supercharger, mặc dù trọng tâm sẽ chuyển sang duy trì và mở rộng các địa điểm hiện có, thay vì bổ sung thêm các địa điểm mới. Theo một nghiên cứu năm 2023 của Phòng thí nghiệm Năng lượng tái tạo quốc gia Mỹ, nếu xe điện chiếm một nửa doanh số bán ô tô mới vào cuối thập niên này ở Mỹ, nước này sẽ cần lắp đặt khoảng 1,2 triệu bộ sạc công cộng vào thời điểm đó. Hiện cả nước Mỹ chỉ có 170.000 cổng sạc.

Trong một cuộc thăm dò gần đây, gần 80% người trưởng thành ở Mỹ cho biết, việc thiếu cơ sở hạ tầng sạc là lý do chính khiến họ không mua xe điện. Ngoài ra, còn các rào cản khác như người mua vẫn phải trả trước nhiều hơn cho xe điện; chi phí sửa chữa và chi phí bảo hiểm xe điện cao hơn ô tô thông thường ở một số nơi do thiếu thợ chuyên môn. Theo các nhà kinh tế, giá xăng dầu, lãi suất và giá nguyên liệu thô đều tăng đã tạo ra những trở ngại trên con đường chuyển đổi sang xe điện, nhưng dù vậy, ngành công nghiệp xe điện sẽ tiếp tục phát triển.

KHÁNH MINH tổng hợp