Quan hệ Mỹ - Trung lại nóng trở lại

Dòng máy bay C919 của COMAC. Ảnh: Bloomberg

Mỹ sẽ mạnh tay thu hồi thị thực sinh viên Trung Quốc

Ngày 28-5, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio chia sẻ trên tài khoản mạng xã hội chính thức của ông rằng, Mỹ sẽ bắt đầu thu hồi visa của du học sinh Trung Quốc. "Bộ Ngoại giao sẽ phối hợp với Bộ An ninh Nội địa để thu hồi quyết liệt thị thực của sinh viên Trung Quốc", ông Rubio phát biểu, đồng thời nói thêm rằng các trường hợp bị thu hồi thị thực gồm những người có liên hệ với chính quyền Trung Quốc hoặc đang theo học các lĩnh vực quan trọng. Ông Rubio cũng nói rằng Bộ Ngoại giao Mỹ sẽ sửa đổi các tiêu chí cấp thị thực để tăng cường xem xét kỹ lưỡng tất cả đơn xin thị thực trong tương lai từ Trung Quốc và đặc khu hành chính Hồng Kông.

Ngày 29-5, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã chính thức lên tiếng phản ứng trước động thái của Mỹ về kế hoạch thu hồi thị thực của sinh viên nước này. Theo đó, Bắc Kinh kiên quyết phản đối kế hoạch thu hồi thị thực của sinh viên Trung Quốc và kêu gọi Mỹ có thái độ xây dựng hơn đối với mối quan hệ song phương. Bên cạnh đó, Trung Quốc cũng đã gửi công hàm phản đối tuyên bố liên quan của Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio. Phát biểu tại cuộc họp báo thường kỳ ngày 29-5, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc, bà Mao Ninh cho rằng Mỹ đã viện lý do về hệ tư tưởng và an ninh quốc gia làm cớ để đưa ra quyết định, gây tổn hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của sinh viên Trung Quốc.

Trước đó vào ngày 28-5, bà Mao Ninh cũng đưa ra tuyên bố rằng Trung Quốc kêu gọi Mỹ nghiêm túc trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của tất cả sinh viên quốc tế, trong đó có sinh viên Trung Quốc. Tuyên bố được đưa ra nhằm phản hồi thông tin cho biết Mỹ đã yêu cầu tất cả các đại sứ quán và lãnh sự quán trên toàn thế giới ngừng cấp thị thực cho sinh viên nước ngoài. Bà Mao Ninh nhấn mạnh Trung Quốc luôn cho rằng các hoạt động hợp tác giáo dục và trao đổi học thuật bình thường không nên bị cản trở hay gián đoạn.

Trung Quốc hạn chế xuất khẩu khoáng sản, Mỹ tung đòn đáp trả

Theo tờ New York Times, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đình chỉ xuất khẩu một số công nghệ quan trọng sang Trung Quốc, gồm chất bán dẫn và động cơ phản lực cho hãng máy bay Comac phục vụ việc phát triển dòng máy bay C919 của Bắc Kinh. Động thái này nhằm đáp trả việc Bắc Kinh gần đây hạn chế xuất khẩu khoáng sản quan trọng sang Mỹ. Các doanh nghiệp Trung Quốc sản xuất máy bay, ô-tô, robot và chip bán dẫn - vốn phụ thuộc vào công nghệ hoặc nguyên liệu nhập khẩu - có thể chịu ảnh hưởng nặng nề. Trả lời CNN ngày 28-5, người phát ngôn Bộ Thương mại Mỹ cho biết cơ quan này đang "xem xét các mặt hàng xuất khẩu có ý nghĩa chiến lược đối với Trung Quốc". "Trong một số trường hợp, bộ đã đình chỉ các giấy phép xuất khẩu hiện có hoặc áp đặt các yêu cầu cấp phép bổ sung trong thời gian chờ xem xét", vị này cho biết, tuy nhiên không tiết lộ cụ thể những công ty nào bị ảnh hưởng.

Đòn tấn công mới nhất của Washington là một thách thức khác đối với Bắc Kinh trong bối cảnh cuộc chiến thương mại giữa hai siêu cường vẫn đang diễn ra. Căng thẳng leo thang đang đẩy 2 nền kinh tế lớn nhất thế giới tiến gần hơn đến một cuộc chiến chuỗi cung ứng, khi cả Washington và Bắc Kinh đều sử dụng quyền kiểm soát các yếu tố kinh tế chiến lược để giành lợi thế trong cuộc đối đầu thương mại ngày càng gay gắt. Trước đó, Trung Quốc từng tạm dừng tiếp nhận máy bay do Boeing sản xuất để đối phó với thuế quan của chính quyền Tổng thống Trump. Sau khi hai nước đạt thỏa thuận đình chiến thương mại, Bắc Kinh mới hủy bỏ quyết định này.

Việc tạm dừng cấp phép xuất khẩu diễn ra sau khi các quan chức chính phủ Trung Quốc và chính quyền Tổng thống Trump gặp mặt tại Geneva vào đầu tháng này. Trong cuộc gặp, Mỹ đã hạ thuế đối với hàng hóa Trung Quốc xuống tối thiểu 30% từ mức 145%, trong khi Trung Quốc giảm thuế với hàng Mỹ xuống tối thiểu 10% từ mức 125%. Thỏa thuận ngừng leo thang dự kiến hết hiệu lực vào tháng 8 tới, tạo khoảng thời gian để hai bên tiếp tục đàm phán một hiệp định thương mại bền vững hơn. Tuy nhiên, bất kỳ bên nào cũng có thể đơn phương tăng thuế trở lại, đưa quan hệ song phương quay lại tình trạng bất ổn.

AN BÌNH