Những ngành kinh doanh vẫn sống tốt dưới thời Taliban ở Afghanistan

Kinh doanh sách, điện thoại và đổi tiền vẫn phát triển tốt ở Afghanistan dưới thời chính quyền Taliban

Yunis Safi, một doanh nhân ở Kabul điều hành một cửa hàng điện thoại ở khu Shar-e-Naw chuyên bán các mặt hàng xa xỉ ở Thủ đô Kabul. Cửa hàng có một bảo vệ có vũ trang đứng ngoài canh gác. Những chiếc iPhone 15 Pro Max tô điểm cho các kệ hàng được bán lẻ với giá 1.400 USD. Tuy nhiên, vẫn có khách hàng sẵn sàng bỏ ra số tiền này để sở hữu nó. “Ở Afghanistan, chiếc điện thoại thể hiện con người bạn. Khi đi họp với người trong chính phủ, điện thoại càng đắt tiền thì họ càng tôn trọng bạn”, Safi cho biết.

Điều này có thể gây ngạc nhiên vì Afghanistan đang gặp khó khăn về kinh tế, quỹ quốc tế chứa hàng tỷ USD đã bị đóng băng và hơn một nửa dân số phải dựa vào viện trợ nhân đạo để tồn tại. Dù vậy, ngay cả trong điều kiện khó khăn, một số ngành kinh doanh vẫn “sống tốt” được như cửa hàng của Safi. Anh đã khai thác được đa dạng người tiêu dùng, từ những người khao khát phiên bản iPhone mới nhất đến những người chỉ cần chiếc điện thoại cầm tay đơn giản với giá bình dân từ 20 - 200 USD.

Taliban từng tấn công các tháp điện thoại và đe dọa các công ty viễn thông, cáo buộc họ thông đồng với Mỹ và các lực lượng quốc tế khác để giúp theo dõi hoạt động của quân nổi dậy thông qua tín hiệu điện thoại di động. Bộ Truyền thông Afghanistan cho biết, 2 triệu thẻ SIM mới đã được phát hành trong 2 năm qua và số lượng thuê bao đang tăng lên. Ông Enayatullah Alokozai - người phát ngôn của Bộ nói rằng, chính phủ đang đầu tư 100 triệu USD vào lĩnh vực viễn thông và đã khôi phục hoàn toàn hàng trăm tháp điện thoại. Cả nước có 41 triệu dân thì 22,7 triệu thẻ SIM đang hoạt động. Còn theo số liệu của Bộ Thương mại, nhập khẩu điện thoại đã tăng lên. Hơn 1.584 tấn điện thoại được đưa vào Afghanistan vào năm 2022, năm ngoái là 1.895 tấn.

Theo doanh nhân Safi, anh có nhiều khách hàng là thành viên Taliban và những người trẻ tuổi thích sở hữu điện thoại iPhone. “Tất nhiên họ cần điện thoại thông minh. Họ sử dụng mạng xã hội, họ thích làm video. Người Afghanistan sử dụng điện thoại thông minh như bất kỳ ai khác”. Đáng nói, những người mua iPhone mới ra mắt hầu hết có người thân ở nước ngoài gửi tiền về.

Trong khi đó, kiều hối là một huyết mạch ở Afghanistan, mặc dù chúng chỉ bằng một nửa so với trước khi Taliban nắm quyền và ngành ngân hàng sụp đổ. Tại khu chợ Shahzada ồn ào ở Kabul, hàng trăm người đổi tiền ôm những đồng Afghanis rao bán. Abdul Rahman Zirak, một nhà quản lý thị trường trao đổi tiền tệ, ước tính mỗi ngày ở đây giao dịch khoảng 10 triệu USD. Cộng đồng hải ngoại chủ yếu gửi USD về cho các gia đình để họ đổi lấy đồng tiền Afghanis. Hiện Afghanistan không còn giao dịch với ngân hàng quốc tế nên thị trường đổi tiền trở nên đặc biệt sôi động. Hoạt động buôn bán càng trở nên sôi động trong những ngày nghỉ lễ. Trong tháng ăn kiêng Ramadan, 20.000 người đã đến chợ hàng ngày và phải mất hơn 90 phút mới vào được chợ.

“Nếu các biện pháp trừng phạt được dỡ bỏ và tài sản không bị phong tỏa thì có thể hoạt động kinh doanh của chúng tôi sẽ giảm sút. Nhưng tôi không nghĩ điều đó sớm xảy ra. Đó là bởi nhiều người không có tài khoản ngân hàng, tỷ lệ thất nghiệp cao nên mọi người vẫn gửi tiền về Afghanistan. Công việc kinh doanh của chúng tôi sẽ cần thiết trong nhiều năm tới”, ông Abdul Rahman Zirak nói.

Ở một mảng khác, Irfanullah Arif, người điều hành Haqqani Books, một nhà bán lẻ sách cũng lạc quan về vận may của mình. Phần lớn khách hàng của ông là giáo viên và học sinh tại các trường tôn giáo. Ở Afghanistan có ít nhất 20.000 trường loại này và Taliban muốn xây dựng nhiều hơn nữa. Năm ngoái, nhà lãnh đạo tối cao được cho là đã ra lệnh tuyển dụng 100.000 giáo viên. Việc

Taliban thúc đẩy giáo dục tôn giáo đã giúp Irfanullah Arif bán được 25.000 cuốn sách giáo khoa. Nhưng Arif nhập khẩu mọi thứ và Taliban tập trung cao độ vào việc thu thuế, thậm chí cả văn học Hồi giáo. Chủ cửa hàng bán sách phải trả thuế 170 đồng Afghanis (2,36 USD), chi phí vận chuyển là 500 đồng Afghanis ($6,95) cho một thùng 100 cuốn sách. Thuế ở hiệu sách của ông đã tăng gấp 3 lần dưới sự cai trị của Taliban. “Với sự gia tăng của các trường học, doanh thu của chúng tôi tăng lên, nhưng thuế cũng vậy. Đó là lý do tại sao sách ngày càng đắt lên”, doanh nhân này cho biết.

Theo AP