Nhiều chiều quan điểm biên soạn một bộ sách giáo khoa của nhà nước

Phiên họp chiều 14/8 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Dù Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo kiến nghị bỏ yêu cầu Bộ phải chuẩn bị nội dung một bộ sách giáo khoa của nhà nước, nhiều ý kiến tại Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị phải đánh giá thật kỹ.

Chiều 14/8, tại phiên họp thứ 25, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiến hành giám sát chuyên đề “Việc thực hiện Nghị quyết số 88/2014/QH13 và Nghị quyết số 51/2017/QH14 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông”.

Đoàn giám sát, “việc Bộ Giáo dục và Đào tạo không tổ chức biên soạn được 1 bộ sách giáo khoa của nhà nước, hoàn toàn phụ thuộc vào xã hội hóa biên soạn sách giáo khoa là chưa phù hợp với chủ trương, quan điểm của Đảng, Nhà nước”.

Kiến nghị của Đoàn giám sát với Chính phủ là chỉ đạo nghiên cứu, trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ sáu xem xét, quyết định chủ trương về việc giao Bộ Giáo dục và Đào tạo chuẩn bị nội dung một bộ sách giáo khoa của nhà nước.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đề nghị Đoàn giám sát và Ủy ban Thường vụ Quốc hội hết sức cân nhắc điều này. Vì, Nhà nước (Bộ giáo dục và Đào tạo) nắm và trông coi chương trình thống nhất toàn quốc, đó là nội dung lõi của giáo dục, là pháp lệnh, còn sách giáo khoa là học liệu, là công cụ, là cái hỗ trợ giáo viên để chuyển tải chương trình, thực hiện các yêu cầu môn học.

“Chương trình là duy nhất, thống nhất, học liệu là đa dạng và linh hoạt, vậy có cần một bộ sách giáo khoa - tức một bộ học liệu của nhà nước hay không”, ông Sơn đặt vấn đề.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh, Phó trưởng đoàn thường trực Đoàn giám sát cho biết, kiến nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo biên soạn 1 bộ sách giáo khoa là nội dung vẫn còn ý kiến khác nhau giữa Bộ và Đoàn giám sát.

Ông Nguyễn Đắc Vinh nói, Nghị quyết 88 giao nhiệm vụ cho Bộ biên soạn 1 bộ sách giáo khoa. Đến năm 2020, Quốc hội ban hành Nghị quyết 122 quy định nếu mỗi môn học cụ thể đã hoàn thành ít nhất 1 bộ sách giáo khoa được kiểm định, phê duyệt thì không triển khai biên soạn sách giáo khoa sử dụng ngân sách nhà nước.

Ông Vinh cho rằng, chương trình giáo dục phổ thông mang tính pháp lệnh và chỉ quy định khung kiến thức, còn nội dung kiến thức phổ thông sẽ được thể hiện trong sách giáo khoa. Nếu Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ giữ vai trò phê duyệt khung nội dung như hiện nay thì chưa đảm bảo trách nhiệm xây dựng, phát triển nội dung kiến thức phổ thông.

Do đó, Đoàn giám sát kiến nghị nghiên cứu trình Quốc hội thảo luận, xem xét vai trò của Nhà nước trong việc xây dựng, phát triển nội dung kiến thức phổ thông.

Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Đỗ Văn Chiến cho rằng, Nghị quyết số 88 năm 2014 của Quốc hội nêu rõ: Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức việc biên soạn một bộ sách giáo khoa. Bộ sách giáo khoa này được thẩm định, phê duyệt công bằng với các sách giáo khoa do tổ chức, cá nhân biên soạn khác.

Như vậy, khuyến nghị của Đoàn giám sát đưa ra là trên cơ sở Nghị quyết số 88, nên thời gian tới, các cơ quan cần tiếp tục bàn thảo thấu đáo, nhuần nhuyễn về nội dung này, ông Chiến đề nghị.

Phát biểu sau đó, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị đánh giá kỹ hơn chủ trương một chương trình, nhiều bộ sách giáo khoa.

Riêng về vai trò của sách giáo khoa, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, chương trình chỉ là khung, còn nội dung giáo dục phải được thể hiện trong sách giáo khoa. Không thể nói sách giáo khoa là không quan trọng , rồi người dạy muốn dạy gì thì dạy được.

“Chúng ta nhận xét sách giáo khoa chỉ là học liệu đơn thuần thì không phải", Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Ông Huệ cũng dẫn chứng số liệu của Đoàn giám sát cho thấy, dù có nhiều bộ sách giáo khoa khác nhau, song rất nhiều địa phương chỉ chọn 1 bộ sách.

Theo Chủ tịch Quốc hội, Nghị quyết 122 năm 2020 (Kỳ họp thứ chín, Quốc hội khóa XIV) của Quốc hội chỉ là "giải pháp tình thế" chứ không phủ nhận Nghị quyết số 88/2014/QH13 về đổi mới chượng trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông giao Bộ Giáo dục và Đào tạo phải tổ chức việc biên soạn một bộ sách giáo khoa.

Vì thế, Chủ tịch Quốc hội bày tỏ đồng tình với kiến nghị của Đoàn giám sát, cho rằng, cần nghiêm túc thực hiện Nghị quyết 88 về việc biên soạn một bộ sách giáo khoa của Nhà nước.

"Nếu thấy cần điều chỉnh Nghị quyết 88 thì Chính phủ phải báo cáo Quốc hội vấn đề này, chứ Ủy ban Thường vụ Quốc hội không có thẩm quyền này. Nếu Chính phủ thấy Nghị quyết 88 không phù hợp thì báo cáo Quốc hội nêu rõ lý do tại sao không biên soạn một bộ sách giáo khoa và lý do bây giờ không biên soạn bộ sách giáo khoa của Nhà nước", Chủ tịch Quốc hội lưu ý.

Ông cũng đồng thời cho biết, tại phiên họp lần trước, Ủy ban Thường vụ cơ bản tán thành với Đoàn giám sát về vấn đề này.

Phát biểu cuối phiên thảo luận, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà cho biết Chính phủ sẽ hết sức nghiêm túc trao đổi với Đoàn giám sát để đánh giá đầy đủ hơn và sẽ đưa ra quyết định sau về việc biên soạn một bộ sách giáo khoa của Nhà nước.

Nguyễn Lê