Lý do đề xuất mở rộng 1.100km cao tốc Bắc - Nam với mức đầu tư hơn 152.000 tỷ
Bộ Xây dựng đề xuất mở rộng cao tốc Bắc - Nam với tổng mức đầu tư dự kiến cả trăm nghìn tỷ đồng để đáp ứng nhu cầu vận tải và hỗ trợ phát triển kinh tế.
Bộ Xây dựng vừa báo cáo Thủ tướng Chính phủ về việc nghiên cứu mở rộng các đoạn tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông trong giai đoạn 2017 - 2020 và 2021 - 2025 theo quy mô hoàn chỉnh và đưa ra 5 lý do cần thiết để đầu tư mở rộng tuyến cao tốc này.
Thứ nhất, việc đầu tư mở rộng để nhằm thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước về hoàn chỉnh các tuyến cao tốc phân kỳ, đáp ứng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về đầu tư đúng tiêu chuẩn cao tốc.
Thứ hai, dựa trên nhu cầu vận tải gia tăng tương ứng với tốc độ tăng trưởng GDP trên 10%. Quy hoạch hiện tại chưa hoàn thiện, đặc biệt là các quy hoạch cấp cao như quốc gia và ngành, khiến các dự báo vận tải cần được điều chỉnh. Bên cạnh đó, các tuyến cao tốc trục ngang như Quy Nhơn - Pleiku, Quảng Ngãi - Kon Tum cũng đang được đầu tư mở rộng. Thực tế, một số đoạn tuyến như Cao Bồ - Mai Sơn, Phan Thiết - Dầu Giây đã xảy ra ùn tắc vào dịp lễ, Tết.
Thứ ba, việc mở rộng nhằm nâng cao năng lực khai thác và tăng cường an toàn giao thông, nhất là đối với các tuyến 4 làn xe hạn chế, thiếu làn dừng khẩn cấp. Bộ Công an đã cảnh báo về nguy cơ ùn tắc và tai nạn giao thông liên hoàn nếu không cải tạo các tuyến này.
Thứ tư, việc đầu tư mở rộng phù hợp với quy chuẩn mới về đường cao tốc, theo quy định phải có ít nhất 4 làn xe và làn dừng xe khẩn cấp liên tục. Tuy nhiên, tuyến cao tốc Bắc - Nam hiện tại chưa đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn này.
Cuối cùng, việc đầu tư nâng cấp mở rộng cao tốc góp phần đạt mục tiêu tăng trưởng GDP 8% trở lên vào năm 2025 và tăng trưởng hai con số trong giai đoạn 2026 - 2030, theo chỉ đạo của Ban Chấp hành Trung ương Đảng và Bộ Chính trị. Dự kiến, giải ngân từ 30.000 - 90.000 tỷ đồng mỗi năm sẽ thúc đẩy tăng trưởng GDP thêm 0,24 - 0,68 điểm phần trăm mỗi năm.
Cao tốc Bắc - Nam vẫn còn nhiều hạn chế, điển hình là tình trạng ùn tắc giao thông khi xảy ra sự cố hoặc khi lưu lượng phương tiện tăng đột biến.
Cũng liên quan đến việc đầu tư, mở rộng đường cao tốc, Bộ Xây dựng cho biết, giai đoạn phân kỳ đầu tư trước đây, nền đường được xây dựng cơ bản lệch về một phía so với tim tuyến quy hoạch, đầu tư 2 mái nên khi đầu tư hoàn thiện theo quy hoạch sẽ mở rộng nền đường về phía còn lại. Phương án mở rộng lên 6 làn xe có nhiều ưu điểm hơn so với phương án mở rộng lên 4 làn xe hoàn chỉnh. Vì vậy, trường hợp đầu tư, Bộ Xây dựng kiến nghị mở rộng lên 6 làn xe theo quy mô quy hoạch.
"Về phạm vi, để thuận lợi cho công tác thi công, đẩy nhanh tiến độ đầu tư, giải ngân, phù hợp với nhu cầu vận tải, trước mắt, xem xét trong phạm vi cao tốc Bắc - Nam phía Đông thuộc đoạn Hà Nội - TP.HCM, chiều dài đầu tư khoảng 1.144km, sơ bộ tổng mức đầu tư khoảng 152.135 tỷ đồng", Bộ Xây dựng thông tin.
Riêng các đoạn tuyến chưa được nghiên cứu mở rộng như: đoạn Mỹ Thuận - Cần Thơ - Cà Mau (dài 149km), theo Bộ Xây dựng, đây là đoạn có nhu cầu vận tải chưa lớn; điều kiện thi công khó khăn, nhu cầu vật liệu hiện nay đang thiếu hụt sẽ làm ảnh hưởng đến tiến độ, tăng chi phí đầu tư.
Bộ Xây dựng cũng chỉ ra 5 khó khăn trong việc mở rộng cao tốc Bắc - Nam phía Đông. Thứ nhất, phải thi công lại nhiều hạng mục đã hoàn thành, như cải tạo mặt đường và lắp đặt lại các thiết bị. Thứ hai, có thể ảnh hưởng đến thời gian thu phí do chưa hoàn thành hạng mục ITS. Thứ ba, các tuyến mới đưa vào khai thác vẫn trong thời gian bảo hành đến tháng 6/2026. Thứ tư, quá trình thi công có thể ảnh hưởng đến khai thác và gây phản ứng từ dư luận. Thứ năm, việc điều chỉnh thiết kế và hợp đồng có thể làm chậm tiến độ, ảnh hưởng đến mục tiêu khai thác năm 2025 và hoàn thành 3.000km cao tốc.
Hà Nội kiến nghị dừng 6 tuyến buýt trợ giá cao, mỗi năm tiết kiệm 212 tỷ đồng.
