Kiến nghị không thu tiền đầu tư hạ tầng khi tái định cư

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA, vừa gửi văn bản góp ý dự thảo Nghị định quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước thu hồi đất.

Ông Châu cho rằng cũng là đối tượng tái định cư nhưng người tái định cư thuộc các dự án xây dựng lại nhà chung cư (xây dựng từ năm 1994 trở về trước) được áp dụng nhiều chính sách ưu đãi hơn vì được hưởng thêm các quy định có lợi tại Luật Nhà ở 2023.

HoREA cho rằng không thu tiền sử dụng hạ tầng đối với các dự án thu hồi đất phục vụ để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia sẽ giúp người dân an tâm và địa phương dễ thực thi chính sách.

Cụ thể, người dân thuộc các dự án xây dựng lại nhà chung cư được bố trí tái định cư tại chỗ hoặc nơi ở khác trong tòa nhà chung cư mới trên địa bàn phường, quận đó hoặc quận lân cận. Căn hộ tái định cư mới thường có diện tích lớn hơn, chất lượng tốt hơn và được miễn tiền sử dụng đất theo quy định.

Ngoài ra, người tái định cư không phải nộp tiền xây dựng cơ sở hạ tầng nên trường hợp tái định cư thuộc các dự án xây dựng lại nhà chung cư sẽ có môi trường sống ít bị xáo trộn, có thể có sinh kế tốt hơn trước.

Trong khi đó, người dân tái định cư của dự án nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng lại phải nộp số tiền này.

Dẫn chứng, ông Lê Hoàng Châu cho hay HoREA biết trên thực tế thời gian qua, một vài địa phương đã thu tiề sử dụng hạ tầng. Theo đó, một địa phương đã quy định thu thêm tiền hạ tầng khu tái định cư đối với người tái định cư thuộc các trường hợp nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án phát triển kinh tế - xã hội (không phải dự án xây dựng lại nhà chung cư).

Cụ thể, mức thu thêm khoảng 3 triệu đồng/m2, nên người tái định cư nếu được bồi thường (hoán đổi) nền nhà 100 m2 thì phải đóng thêm khoảng 300 triệu đồng.

Một tỉnh khác đã thu thêm tiền hạ tầng đối với người dân tái định cư với mức khoảng 7 triệu đồng/m2. Người tái định được bồi thường nền nhà 100 m2 thì phải đóng thêm khoảng 700 triệu đồng, dù họ bị đảo lộn môi trường sống và sinh kế.

HoREA nhấn mạnh: "Đáng quan tâm nhất là các trường hợp nhà nước thu hồi đất để thực hiện dự án phát triển kinh tế - xã hội tại khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, người dân phải rời bỏ môi trường sống quen thuộc với tập tục, truyền thống để vào sống trong khu tái định cư khác biệt hẳn với nơi ở cũ. Nhất là vấn đề cuộc sống, sinh kế mà nếu thu thêm tiền hạ tầng khu tái định cư thì không hợp tình hợp lý".

Từ đó, HoREA kiến nghị dự thảo cần bổ sung quy định suất tái định cư tối thiểu được quy định bằng đất ở, nhà ở hoặc bằng nhà ở hoặc bằng tiền, mà nền nhà hoặc nhà ở trong khu tái định cư đã bao gồm đầy đủ hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội. Điều này có nghĩa là địa phương không tự ý thu thêm tiền hạ tầng khu tái định cư.

HoREA nhận định dự thảo nghị định làm rõ suất tái định cư tối thiểu được quy định bằng đất ở, nhà ở hoặc bằng nhà ở hoặc bằng tiền để phù hợp với việc lựa chọn của người được bố trí tái định cư theo quy định của UBND cấp tỉnh tùy theo điều kiện cụ thể của địa phương là rất phù hợp với yêu cầu của thực tiễn.

QUỐC ANH