Động cơ đằng sau việc ép bán lại OpenAI của tỷ phú Elon Musk

Sam Altman, Giám đốc Điều hành của OpenAI. Ảnh: The New York Times

Tuy nhiên, đề nghị này nhanh chóng bị từ chối, với phản hồi của ông Altman trên mạng xã hội rằng OpenAI không có ý định bán, đồng thời đưa ra lời chế giễu về việc mua lại Twitter.

Động thái của ông Musk đã làm dấy lên nhiều câu hỏi về mục đích thực sự phía sau thương vụ này và những ảnh hưởng có thể xảy ra đối với OpenAI cũng như toàn bộ ngành công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI).

OpenAI ban đầu được thành lập vào năm 2015 với tư cách là một tổ chức phi lợi nhuận, tập trung vào nghiên cứu AI vì lợi ích cộng đồng. Tuy nhiên, để đáp ứng nhu cầu tài chính ngày càng lớn, công ty này đã thành lập một công ty con hoạt động theo mô hình vì lợi nhuận nhằm thu hút vốn đầu tư.

Hiện tại, ông Altman đang triển khai kế hoạch chuyển đổi OpenAI thành một công ty vì lợi nhuận hoàn toàn, với mục tiêu huy động 40 tỷ USD từ SoftBank, qua đó nâng định giá công ty lên 300 tỷ USD. Tuy nhiên, đề nghị của ông Musk có thể làm phức tạp thêm quá trình này.

Khi công khai đưa ra mức giá 97,4 tỷ USD, tỷ phú này đã gián tiếp xác lập một mức định giá sàn cho OpenAI, tạo áp lực đối với các giao dịch và kế hoạch chuyển đổi mà ông Altman đang theo đuổi.

Nếu OpenAI thực sự muốn hoàn tất quá trình chuyển đổi, họ sẽ cần đảm bảo rằng giá trị của công ty không thấp hơn con số này, nếu không sẽ gặp phải sự giám sát chặt chẽ từ các nhà đầu tư cũng như các cơ quan quản lý.

Bên cạnh đó, hội đồng quản trị của OpenAI không có trách nhiệm tối đa hóa lợi nhuận như một công ty thương mại thông thường. Các thành viên như ông Bret Taylor, người từng đảm nhiệm vị trí Chủ tịch hội đồng quản trị Twitter trong thương vụ mua lại của ông Musk, và ông Larry Summers cựu Bộ trưởng Tài chính Mỹ, có nhiệm vụ đảm bảo rằng tổ chức vẫn tuân theo sứ mệnh ban đầu của mình. Tuy nhiên, với tình hình hiện tại, họ có thể sẽ phải đối mặt với áp lực từ nhiều phía, bao gồm cả những tác động gián tiếp từ đề nghị của ông Musk.

Tỷ phú Musk và ông Altman từng là những người đồng sáng lập OpenAI, nhưng mâu thuẫn giữa hai bên đã kéo dài trong nhiều năm qua. Ông Musk rời OpenAI vào năm 2018 và nhiều lần chỉ trích công ty này vì cho rằng họ đã đi lệch khỏi sứ mệnh ban đầu và đặt lợi ích tài chính lên trên mục tiêu phát triển AI một cách có trách nhiệm.

Với đề nghị mua lại OpenAI lần này, ông Musk có thể đang muốn tác động đến chiến lược của công ty hoặc gây ra những trở ngại đối với quá trình chuyển đổi mà ông Altman đang thực hiện. Một số nhà phân tích cho rằng, dù ông Musk có thực sự muốn kiểm soát OpenAI hay không, thì việc đặt ra một mức giá cụ thể như vậy cũng có thể làm thay đổi cách các nhà đầu tư và cơ quan quản lý nhìn nhận về công ty.

Bên cạnh đó, vẫn còn những nghi vấn về khả năng tài chính của ông Musk trong thương vụ này. Phần lớn tài sản của tỷ phú này đến từ cổ phiếu Tesla, và dù công ty AI xAI của ông đang được định giá khoảng 40 tỷ USD.

Trước đây, ông Musk từng tìm cách rút khỏi thương vụ Twitter sau khi đưa ra đề nghị mua lại, điều này làm dấy lên những nghi ngờ về tính khả thi của thương vụ OpenAI.

OpenAI có thể thực hiện nhiều biện pháp để bảo vệ quyền kiểm soát công ty trước đề nghị của ông Musk. Một trong những phương án quan trọng là đặt câu hỏi về tính hợp pháp của thương vụ này, đặc biệt khi OpenAI vẫn có phần lớn hoạt động dưới mô hình tổ chức phi lợi nhuận. Ngoài ra, công ty có thể dựa vào các quy định hiện hành để bảo vệ cơ cấu tổ chức của mình.

Trong một cuộc phỏng vấn gần đây, ông Altman đã có những phát biểu nhằm phản bác lại ông Musk. Khi được hỏi liệu động thái của ông Musk có xuất phát từ sự lo ngại về vị thế của xAI hay không, ông Altman cho rằng: “Có lẽ cả cuộc đời ông ấy đều bị ảnh hưởng vì lo lắng quá mức.” Đồng thời, ông cũng nhận định rằng tỷ phú Musk có thể không thực sự hài lòng với tình thế hiện tại của mình, cho thấy mối quan hệ căng thẳng giữa hai nhân vật này vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.

Cuộc cạnh tranh giữa ông Musk và ông Altman không chỉ là một cuộc tranh giành quyền kiểm soát OpenAI, mà còn phản ánh những thách thức rộng hơn mà ngành công nghệ AI đang phải đối mặt trong quá trình thương mại hóa. Khi các công ty AI ngày càng phát triển mạnh mẽ và thu hút nguồn vốn đầu tư khổng lồ, các vấn đề về quản trị, đạo đức và chiến lược kinh doanh sẽ ngày càng trở nên phức tạp hơn.

Trong bối cảnh này, dù ông Musk có thành công trong thương vụ này hay không, thì những tác động từ đề nghị mua lại OpenAI của ông vẫn sẽ để lại dấu ấn quan trọng trong ngành công nghệ AI.

Hoàng Nam