Công ty dầu Nga ở Balkan lao đao khi 1 triệu thùng dầu bị chặn ngay ngưỡng cửa

Công ty Naftna Industrija Srbije (NIS) phần lớn thuộc sở hữu của Nga đã dừng hoạt động chế biến dầu thô khi lệnh trừng phạt của Mỹ chặn dòng dầu chảy vào Serbia, làm dấy lên lo ngại về tình trạng thiếu nhiên liệu trước mùa đông.

Theo Reuters, một lô hàng khoảng 1 triệu thùng dầu thô KEBCO từ Kazakhstan, cập cảng Omisalj của Croatia vào ngày 9/10, đã bị chặn sau khi đường ống JANAF ngừng vận chuyển dầu từ ngày 8/10.

Sau nhiều tháng trì hoãn, Văn phòng Kiểm soát Tài sản Nước ngoài (OFAC) của Bộ Tài chính Mỹ cuối cùng đã để lệnh miễn trừ trừng phạt đối với NIS hết hiệu lực từ ngày 9/10, cắt đứt khả năng mua dầu thô quốc tế của công ty này.

NIS, với 45% cổ phần thuộc Gazprom Neft của Nga và gần 30% thuộc sở hữu nhà nước Serbia, vận hành nhà máy lọc dầu Pancevo, xử lý khoảng 4,8 triệu tấn dầu thô mỗi năm, đáp ứng hơn 80% nhu cầu xăng và diesel của quốc gia vùng Balkan.

Thiếu nguồn cung mới, hoạt động tại nhà máy lọc dầu duy nhất của Serbia tại Pancevo có thể ngừng hoàn toàn vào đầu tháng 11, theo các nguồn tin từ quan chức và thương nhân.

Sau nhiều lần trì hoãn, lệnh trừng phạt của Mỹ đối với công ty dầu mỏ NIS ở Serbia đã có hiệu lực từ ngày 9/10/2025, cắt đứt dòng dầu chảy vào quốc gia vùng Balkan. Ảnh: CE Energy

Chính phủ Serbia cố gắng hạ thấp rủi ro trước mắt. Tổng thống Aleksandar Vucic cho biết lượng hàng tồn kho hiện tại đủ dùng đến cuối năm, nhưng các nhà phân tích cảnh báo rằng tình trạng gián đoạn kéo dài sẽ buộc nước này phải phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu sản phẩm từ các nước láng giềng thuộc EU, gây áp lực lớn lên nguồn cung nội địa.

Đầu tuần qua, ông Vucic cảnh báo rằng các lệnh trừng phạt sẽ có tác động nghiêm trọng và đầu tiên sẽ ảnh hưởng đến ngành ngân hàng. "Không có ngân hàng nào trên thế giới dám chấp nhận rủi ro vi phạm lệnh trừng phạt của Mỹ", nhà lãnh đạo Serbia nói.

NIS khẳng định các trạm xăng vẫn hoạt động bình thường và không hạn chế lượng mua, nhưng công ty cũng xác nhận rằng các thẻ thanh toán quốc tế có thể sẽ ngừng hoạt động tại các trạm xăng, buộc khách hàng phải sử dụng thẻ nội địa Serbia hoặc tiền mặt.

Đường ống JANAF từ Croatia là tuyến cung cấp dầu thô chính cho Serbia kể từ năm 2022, vận chuyển dầu Nga và Kazakhstan. Việc tuyến đường này bị đóng cửa cho thấy hạn chế nghiêm trọng về hậu cần năng lượng khu vực Balkan, nơi các tuyến thay thế gần như không tồn tại và năng lực lưu trữ nội địa còn hạn chế.

Chủ tịch JANAF, Stjepan Adanic, cho biết công ty có thể chịu thiệt hại 18 triệu Euro (21 triệu USD) trong năm nay do gián đoạn này.

NIS cho biết trong một tuyên bố rằng họ "đang nỗ lực để vượt qua tình hình này", đồng thời cho biết thêm rằng họ sẽ làm việc với Bộ Tài chính Mỹ để tìm cách gỡ bỏ trừng phạt.

Serbia hiện đang tìm kiếm các lô dầu thay thế qua Hungary và cân nhắc các phương án hoán đổi tạm thời với các nhà máy lọc dầu khu vực.

Tình hình càng thêm phức tạp khi Serbia, mặc dù là ứng cử viên đang chính thức tìm kiếm tư cách thành viên EU, vẫn duy trì quan hệ thân thiết với Nga và từ chối tham gia các lệnh trừng phạt của phương Tây nhằm vào Moscow vì cuộc chiến ở Ukraine.

Sự phụ thuộc mạnh mẽ vào khí đốt và dầu mỏ Nga, cùng với hợp đồng cung cấp khí đốt sắp hết hạn, đặt Serbia trước áp lực lớn trong bối cảnh các lệnh trừng phạt quốc tế siết chặt.

Minh Đức (Theo Oil Price, Al Jazeera)