Chuyên gia nhận định nguyên nhân vụ sạt lở núi ở Trà Leng

* Phát hiện thi thể bé gái 9 tuổi ở Trà Leng

Ngày 4-11, UBND tỉnh Quảng Nam cho biết, Viện Khoa học Thủy lợi miền Trung - Tây Nguyên vừa có báo cáo chỉ ra một số nguyên nhân dẫn đến vụ sạt lở thôn 1 (xã Trà Leng, H. Nam Trà My) vùi lấp 55 người, trong đó có 22 người chết và mất tích.

Hình ảnh hiện trạng khu vực sạt lở ở nóc Ông Đề được Viện Khoa học Thủy lợi miền Trung - Tây Nguyên phác họa lại.

Do mưa lớn kéo dài nhiều ngày

Theo báo cáo, từ kết quả nghiên cứu của chuyên gia và khảo sát thực địa tại hiện trường vụ sạt lở Trà Leng ngày 31-10, Viện Khoa học Thủy lợi miền Trung - Tây Nguyên đã đưa ra một số nhận định ban đầu nguyên nhân dẫn đến vụ sạt lở.

Cụ thể, khu vực thôn 1 (xã Trà Leng) có tổ hợp rất nhiều bất lợi về địa hình dốc, phân cắt mạnh nên hình thành một khe suối hẹp hình chữ V, có độ dốc từ 30-45 độ; 2 vách bên khe suối có cấu tạo nền đất bở rời, nằm trên nền đá gốc nên dễ gây sạt trượt. Từ ngày 6 đến ngày 22-10, mưa kéo dài tại Trà Leng khiến đất bị bão hòa hết; và khi gặp trận mưa lớn ngày 27 và 28-10 (bão số 9) với gần 180mm thì đất như một khối bùn lỏng, sạt lở lao nhanh xuống phía dưới tạo ra trận lũ quét kéo theo đất đá, cây cối chắn ngang cống thoát nước dẫn tới dòng bùn đá đã chuyển hướng sang bờ phải lao vào khu dân cư, cuốn đi tất cả trên đường đi của nó, tạo ra thảm họa sạt lở.

Theo Viện Khoa học Thủy lợi miền Trung - Tây Nguyên, việc dự báo lũ quét, sạt lở đất rất khó, chỉ có thể cảnh báo, xác định được các vùng điểm có nguy cơ sạt lở. Tuy nhiên, để dự báo chính xác thời điểm xảy ra là không thể. Hiện bão số 10 đang ảnh hưởng, gây mưa lớn thì nguy cơ sạt lở đất càng nghiêm trọng.

Người dân chỉ nơi đất đá từ đỉnh núi cao trên khe núi đổ xuống rất mạnh cuốn đi tất cả.

Trước những nguyên nhân trên, Viện Khoa học Thủy lợi miền Trung - Tây Nguyên đã đưa ra một số khuyến cáo. Đối với địa phương cần rà soát ngay các khu vực có nguy cơ sạt lở đất cao theo khuyến cáo của các cơ quan chuyên môn và theo dõi dự báo mưa của Đài Khí tượng Thủy văn để di dời dân đến nơi an toàn. Đối với người dân cần chủ động quan sát, khi thấy các dấu hiệu bất thường như: Nứt đất, nứt nhà, cây nghiêng, nước chảy sườn đồi chuyển màu..., phải báo cáo ngay chính quyền địa phương.

Về giải pháp lâu dài, Viện Khoa học Thủy lợi miền Trung - Tây Nguyên đề nghị địa phương cần xây dựng bản đồ cảnh báo nguy cơ sạt lở đất tới cấp huyện tỷ lệ 1/5.000 và cấp xã tỷ lệ 1/1.000 - 1/2.000. Ngoài ra, địa phương cũng cần tập huấn, hướng dẫn người dân kỹ năng nhận biết về phòng chống thiên tai nói chung và sạt lở đất nói riêng; rà soát, quy hoạch, bố trí lại khu dân cư, cơ sở hạ tầng... an toàn trước thiên tai. Cần xây dựng những khu nhà phòng chống thiên tai để người dân có thể tránh trú trong những thời điểm mưa bão, có nguy cơ sạt lở đất. Giải pháp được đề cập nữa là phải xây dựng hệ thống cảnh báo sạt lở đất tại các khu vực dân cư có nguy cơ cao.

Lực lượng cứu nạn tìm thấy cháu Hồ Thị Lan Ân mất tích trong vụ sạt lở.

Các chuyên gia cũng khuyến nghị địa phương cần tăng mật độ trạm đo mưa tự động để nâng cao công tác cảnh báo chính xác hơn; rà soát và đánh giá để đưa ra tỷ lệ các loại rừng trồng, rừng tự nhiên cũng như phương thức khai thác hợp lý để nâng cao chất lượng thảm phủ rừng nhằm hạn chế tối đa các nguy cơ gia tăng lũ lụt, sạt lở đất và lũ quét.

Đánh giá về những nhận định trên, ông Lê Trí Thanh - Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam cho rằng, đây chỉ là ý kiến, kết quả ban đầu của Viện Khoa học Thủy lợi miền Trung - Tây nguyên sau khi đi thực địa, khảo sát ở Trà Leng. Để có biện pháp chủ động ứng phó về lâu dài trước tình trạng sạt lở đất đang diễn ra phức tạp ở địa phương, ông Thanh cho biết sẽ tiếp tục mời một số chuyên gia khác đến khảo sát, đánh giá toàn bộ vụ sạt lở này. Qua đó, đưa ra giải pháp tránh sạt lở cho khu vực và chọn vị trí để dựng làng cho người dân được ổn định lâu dài.

Thủy điện Đắk Mi 4 xả lũ chiều ngày 28-10 khiến hàng trăm hộ dân H. Nam Giang bị thiệt hại nghiêm trọng.

Thủy điện vẫn xả lũ đúng quy định?

Liên quan đến việc hơn 300 hộ dân ở xã Cà Dy và TT Thạnh Mỹ (H. Nam Giang, Quảng Nam) bị trôi hết tài sản, nhà cửa bị hư hại nặng sau khi thủy điện Đắk Mi 4 xả lũ chiều 28-10, ngày 4-11 Văn phòng Thường trực Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn (PCTT&TKCN) tỉnh Quảng Nam đã có báo cáo kết quả vận hành điều tiết hồ chứa thủy điện Đắk Mi 4 trong ngày 28-10.

Theo báo cáo, về vận hành hạ mực nước hồ về cao trình mực nước đón lũ thấp nhất, từ 13 giờ ngày 26-10 đến 19 giờ ngày 27-10, hồ thủy điện Đắk Mi 4 đã thực hiện vận hành hạ mực nước hồ từ cao trình +255,01m xuống cao trình mực nước đón lũ thấp nhất +251,5m. Sau đó, tiếp tục vận hành duy trì mực nước hồ đến 6 giờ ngày 28-10 theo đúng lệnh của Ban Chỉ huy PCTT&TKCN tỉnh tại Công văn số 235/BCHPCTT&TKCN (ngày 26-10). Với kết quả vận hành nêu trên, hồ thủy điện Đắk Mi 4 có dung tích phòng lũ tối đa cho vùng hạ du (64,09 triệu mét khối).

“Do ảnh hưởng của cơn bão số 9, trên lưu vực hồ Đắk Mi 4 đã xuất hiện mưa đặc biệt lớn cục bộ (trạm Khâm Đức 314,4mm/24 giờ; Phước Chánh 378,2mm/24 giờ; Đắk Mi 3 169mm/12 giờ; Đắk Mi 4 177mm/9 giờ) dẫn đến lưu lượng nước về hồ lớn bất thường trong thời gian ngắn. Do vậy buộc phải vận hành giảm lũ khẩn cấp để đảm bảo an toàn đập, mặc dù vậy lưu lượng xả lớn nhất (7.074m3 /s) thấp hơn rất nhiều so với lưu lượng lớn nhất về hồ (13.398,39m3 /s)”- báo cáo nêu.

Theo Ban Chỉ huy PCTT&TKCN tỉnh Quảng Nam, việc quyết định lưu lượng xả tối đa được thực hiện từ lúc 16 giờ nhằm tranh thủ thời gian còn thuận lợi để di dời dân, nếu xả muộn hơn sẽ vừa mất an toàn đập. vừa nước dâng đột ngột vào ban đêm sẽ gây hậu quả vô cùng lớn. “Như vậy, sau 17 giờ thực hiện vận hành giảm lũ cho hạ du, hồ Đắk Mi 4 đã vận hành cắt được đỉnh lũ 13.398,39m3 /s (vượt lũ thiết kế 11.400m3 /s) và điều tiết về hạ du với lưu lượng trung bình bằng 56,09% lưu lượng đến, nhờ đó đã giảm lũ cho hạ du được 43,91%. Tuy nhiên, với việc vận hành quá khẩn cấp như vậy nên việc thông báo cho chính quyền và nhân dân có phần khẩn cấp, gây ảnh hưởng cho người dân là không thể tránh khỏi”- Ban Chỉ huy PCTT&TKCN tỉnh Quảng Nam nhận định.

Từ phân tích nêu trên, Ban Chỉ huy PCTT&TKCN tỉnh Quảng Nam cho rằng, hồ chứa thủy điện Đắk Mi 4 đã thực hiện vận hành cơ bản đảm bảo các nội dung quy định tại Quy trình 1865; chấp hành đúng lệnh vận hành của UBND tỉnh và Ban Chỉ huy PCTT&TKCN tỉnh, góp phần giảm lũ cho hạ du.

TRẦN TÂN

Phát hiện thêm một thi thể ở Trà Leng

Liên quan đến 14 người dân mất tích tại nóc Ông Đề, xã Trà Leng, chiều 4-11, ông Hồ Quang Bửu - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam cho biết, lực lượng chức năng đã tìm được một thi thể người mất tích trong vụ sạt lở trên. Thi thể này được tìm thấy ở sông Leng, tiếp giáp với lòng hồ thủy điện Sông Tranh 2, cách hiện trường xảy ra vụ sạt lở núi khoảng 3km. Nạn nhân được xác định là cháu Hồ Thị Lan Ân (9 tuổi) con của nạn nhân Hồ Văn Công và Hồ Thị Thắm. Từ hôm nay (5-11), lực lượng tìm kiếm nghỉ tránh ảnh hưởng của bão số 10. Sau bão sẽ tiếp tục tìm kiếm trở lại.