Châu Á tìm kiếm thêm dầu từ quốc gia mới rời khỏi OPEC

Giàn khoan dầu nổi Kaombo Norte ngoài khơi Angola (Nguồn: Reuters)

Khi những dấu hiệu đầu tiên về sản lượng ở Angola tăng trong năm nay trở nên rõ ràng - sản lượng trong tháng 3 đã phục hồi từ mức thấp nhất trong 4 tháng vào tháng 2 - các nước châu Á như Trung Quốc, Hàn Quốc, Thái Lan và Ấn Độ coi đây là một diễn biến tích cực, vì nó sẽ giúp các quốc gia này có thể linh hoạt hơn trong việc tìm nguồn cung ứng của khu vực.

Ông Kang Wu, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu nhu cầu dầu toàn cầu của S&P Global Commodity Insights, cho biết: “Là nơi nhận dầu thô Angola lớn nhất, châu Á nhìn chung sẽ được hưởng lợi từ nguồn cung dầu của Angola vì nước này sẽ không bị hạn chế vì hiện họ nằm ngoài OPEC”.

Angola đã rời OPEC vì bất bình với hạn ngạch sản lượng khai thác dầu mà tổ chức này áp đặt (Nguồn: Arise News)

Angola, nhà khai thác lớn thứ hai ở châu Phi cận Sahara, đã bơm dưới 1,13 triệu thùng/ngày dầu thô trong tháng 3, tăng từ khoảng 1,11 triệu thùng/ngày trong tháng 2, theo bản cập nhật từ cơ quan quản lý năng lượng Agencia Nacional de Petroleo, Gas e Biocombustiveis. (ANPG).

Mặc dù mức tăng chỉ là khiêm tốn, các quan chức Angola hiện vẫn chưa thực hiện tăng sản lượng như hứa hẹn, mặc dù nước này đã rời OPEC được 4 tháng sau tranh chấp về việc sửa đổi hạn ngạch sản lượng.

Gần đây nhất là năm 2010, Angola đã khai thác kỷ lục 1,9 triệu thùng/ngày nhưng kể từ đó sản lượng của nước này đã giảm do thiếu đầu tư, thiếu hoạt động thăm dò và sự rời bỏ của các công ty dầu mỏ quốc tế khỏi các lưu vực và mỏ đã trưởng thành ở Tây Phi. Sản lượng của nước này giảm xuống dưới 1 triệu thùng/ngày vào tháng 3 năm 2023, nhưng sau đó đã phục hồi.

Cơ hội ở Ấn Độ, Trung Quốc

Một nhà máy lọc dầu của Essar Oil ở Vadinar, bang Gujarat, phía tây Ấn Độ (Nguồn: Reuters)

Tỷ trọng dầu thô châu Phi trong tổng lượng dầu thô nhập khẩu của Ấn Độ giảm xuống mức thấp nhất vào năm 2023, do các nhà máy lọc dầu nhận khối lượng dầu giảm giá kỷ lục của Nga và tăng mua từ các nhà khai thác đến từ Trung Đông theo các thỏa thuận hằng năm.

Các nhà máy lọc dầu Ấn Độ theo truyền thống chủ yếu mua dầu châu Phi thông qua đấu thầu giao ngay. Tuy nhiên, cơn khát dầu châu Phi của quốc gia này đã giảm bớt do nguồn cung dầu dồi dào của Nga được bán với giá chiết khấu sâu.

Tỷ trọng nhập khẩu dầu thô của Tây Phi trong tổng giỏ nhập khẩu của Ấn Độ giảm xuống 4% vào năm 2023, từ mức 13% vào năm 2019.

Ảnh minh họa

Theo S&P Global Commodities at Sea, nhập khẩu dầu thô của Ấn Độ từ Tây Phi là khoảng 600.000 thùng/ngày trong năm 2019. Khối lượng giảm xuống khoảng 200.000 thùng/ngày vào năm 2023. Trong số 200.000 thùng/ngày dầu Tây Phi nhập khẩu vào năm 2023, chỉ có khoảng 60.000 thùng/ngày đến từ Angola, so với mức cao 119.000 thùng/ngày vào năm 2019.

Ông Himi Srivastava, chuyên gia dầu mỏ Nam Á tại S&P Global Commodity Insights, cho biết: “Có hai lý do chính khiến nhập khẩu dầu thô từ Angola giảm. Thứ nhất, nhập khẩu từ Tây Phi giảm tổng thể do tỷ trọng dầu thô của Nga tăng và thứ hai là sản lượng giảm ở Angola”.

Một nguồn tin từ ngành lọc dầu của Ấn Độ cho biết: “Bất kỳ sự gia tăng nào trong sản lượng của Angola sẽ tốt cho Ấn Độ. Động lực có thể thay đổi một lần nữa khi sản lượng tăng và chúng tôi có thể tìm cách mua thêm từ họ”.

Theo CAS, Angola khai thác dầu thô nặng, loại dầu phổ biến ở các nhà máy lọc dầu ở Trung Quốc, nước đã nhập khẩu 1,1 triệu thùng dầu mỗi ngày của Angola trong tháng 3. Các loại dầu thô của họ, bao gồm Girassol, Cabinda và Dalia, cũng tìm được người mua ở Ấn Độ và châu Âu.

Tàu chở dầu neo đậu tại cảng Ninh Ba, tỉnh Chiết Giang, Trung Quốc (Nguồn: China Daily)

Một nhà phân tích có trụ sở tại London cho biết “Rời khỏi OPEC có thể giúp Angola thu hút đầu tư thượng nguồn, nhưng trong ngắn hạn, chúng ta khó có thể thấy nguồn cung tăng đáng kể cho Trung Quốc, vì Trung Quốc đã chiếm 80% sản lượng của Angola”.

Một nhà kinh doanh dầu thô có trụ sở tại Singapore chuyên cung cấp dầu cho Trung Quốc cho biết nguồn cung cho Trung Quốc có thể không thay đổi ngay lập tức, ít nhất là cho đến khi sản lượng của nước này có xu hướng tăng mạnh.

“Dòng chảy vào Trung Quốc có nhiều khả năng sẽ ổn định trong năm nay.”

Dữ liệu hải quan của nước này cho thấy Trung Quốc đã nhập khẩu 572.000 thùng/ngày dầu thô Angola trong 2 tháng đầu năm, tăng 7,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Năm 2023, sản lượng xuất khẩu sang Trung Quốc của Angola là 603.000 thùng/ngày, đưa quốc gia Tây Phi trở thành nhà cung cấp dầu thô lớn thứ tám cho Trung Quốc.

Sự quan tâm từ các nhà lọc dầu Thái Lan, Hàn Quốc

Các nhà quản lý nguyên liệu và thương mại tại các nhà máy lọc dầu lớn ở Thái Lan và Hàn Quốc cho biết quốc gia Tây Phi này có thể đóng một vai trò quan trọng trong an ninh nguồn cung dầu thô của châu Á, nếu họ được tự do khai thác và xuất khẩu nhiều nhất có thể mà không có bất kỳ ràng buộc nào từ các quy định sản lượng của OPEC.

Các loại dầu thô Angola ngọt nhẹ luôn là một phần thiết yếu trong chiến lược nguyên liệu thô của Thái Lan và mô hình lập trình tuyến tính của nhà máy lọc dầu Thái Lan trong vài thập kỷ qua, nhưng xuất khẩu các thùng dầu từ Tây Phi đã giảm đáng kể trong những năm gần đây do các quy định về hạn ngạch của OPEC, theo một nhà quản lý nguyên liệu và hậu cần cấp cao tại Tập đoàn dầu khí quốc gia của Thái Lan PTT.

Sản lượng nhập khẩu dầu thô Angola của Thái Lan (Nguồn: Hải Quan Thái Lan)

Dữ liệu từ hải quan Thái Lan cho thấy Thái Lan đã nhập khẩu 11.515 thùng/ngày dầu thô từ Angola trong hai tháng đầu năm 2024, so với mức nhập khẩu trung bình là 22.794 thùng/ngày vào năm 2023 và 38.610 thùng/ngày vào năm 2022.

Nguồn cung cấp dầu thô ngọt nhẹ chính như các nhà khai thác từ Mỹ và Tây Phi là lý tưởng, vì họ cung cấp cho châu Á một lựa chọn an ninh nguồn cung thứ cấp rất đáng tin cậy và vững chắc, bên ngoài các nhà cung cấp dầu thô chua từ Trung Đông”, PTT cho biết.

Nguồn tin nói rằng “Angola rời OPEC tất nhiên là tin tuyệt vời đối với người tiêu dùng cuối cùng ở châu Á. Rất có thể nhiều nhà máy lọc dầu châu Á đang tích cực tìm cách ký kết các hợp đồng dài hạn”.

Cảng Ulsan, Hàn Quốc, đặt mục tiêu trở thành Trung tâm dầu mỏ Đông Bắc Á (Nguồn: LNG Prime)

Khoảng 10 năm trước, ngành công nghiệp lọc dầu của Hàn Quốc từng vận chuyển một số lô hàng lẻ Suezmax chứa dầu thô ngọt nặng của Angola. Và hiện nay với sản lượng tăng lên, các nhà lọc dầu có thể đánh giá lại chiến lược cung cấp dầu thô của Tây Phi, nếu Angola có thể cung cấp liên tục 1-2 triệu thùng mỗi chu kỳ giao dịch, theo các nhà quản lý nguyên liệu tại hai nhà máy lọc dầu lớn của Hàn Quốc.

“Chúng tôi tin rằng hạn ngạch của OPEC là một vấn đề cực kỳ nhạy cảm cần được thảo luận và thảo luận trong nội bộ tổ chức, nhưng từ quan điểm của người tiêu dùng châu Á, càng nhiều nhà cung cấp vừa và nhỏ rời khỏi nhóm thì càng tốt”, theo một nhà giao dịch nguyên liệu và quản lý hàng tồn kho tại một nhà máy lọc dầu của Hàn Quốc.

Đỗ Khánh

S&P Global