Cần tiếp tục hỗ trợ ngư dân chính sách khai thác hải sản xa bờ

Quang cảnh buổi tiếp xúc cử tri chuyên đề của Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Ngãi với ngư dân.

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Quảng Ngãi, toàn tỉnh hiện có 4.232 tàu cá, với tổng số lao động trực tiếp sản xuất trên biển khoảng 37.000 người. Trong đó, có 3.094 tàu dài từ 15m trở lên hoạt động vùng khơi; 1.736 tàu cá đăng ký tham gia thường xuyên hoạt động tại các vùng biển xa.

Tạo niềm tin bám biển

Ngư dân Quảng Ngãi có truyền thống và kinh nghiệm đánh bắt xa bờ. Tàu cá Quảng Ngãi hoạt động khắp các ngư trường trong cả nước, từ vùng biển Vịnh Bắc Bộ, đến vùng biển Tây Nam bộ, vùng biển Hoàng Sa, Trường Sa và vùng biển tiếp giáp với các nước trong khu vực. Hoạt động khai thác thủy sản xa bờ góp phần phát triển kinh tế, xã hội của địa phương và kết hợp bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc.

Qua hơn 13 năm thực hiện chính sách khuyến khích, hỗ trợ ngư dân khai thác, nuôi trồng hải sản và dịch vụ khai thác hải sản trên các vùng biển xa theo Quyết định 48/2010/QĐ-TTg ngày13/7/2010 của Thủ tướng Chính phủ, ngư dân Quảng Ngãi rất phấn khởi với chính sách hỗ trợ của Nhà nước, mạnh dạn đầu tư đóng mới, nâng cấp tàu cá để tham gia khai thác hải sản trên các vùng biển xa, góp phần bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc. Đặc biệt, chính sách đã tạo được niềm tin để ngư dân yên tâm bám biển, góp phần gia tăng đáng kể sự hiện diện của tàu cá Việt Nam trên các vùng biển xa.

Chính sách hỗ trợ của Nhà nước đã tạo niềm tin cho ngư dân Quảng Ngãi yên tâm bám biển xa.

Song song đó, những năm qua, được sự quan tâm của các cấp, các ngành, trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi đã triển khai đầu tư xây dựng một số công trình cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá đã hoàn thành và đưa vào sử dụng, gồm 2 cảng cá: Sa Huỳnh và Tịnh Kỳ và 3 cảng neo trú tàu thuyền: Tịnh Hòa, Lý Sơn và Mỹ Á.

Các công trình này đã đem lại những lợi ích thiết thực cho chủ tàu, bà con ngư dân, tạo nơi neo đậu tránh trú bão an toàn cho tàu cá, cung cấp các hoạt động dịch vụ hậu cần nghề cá, tiêu thụ sản phẩm đánh bắt của bà con ngư dân trong và ngoài tỉnh, góp phần phát triển kinh tế của các địa phương ven biển.

Sớm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho ngư dân

Tại buổi tiếp xúc, nhiều cử tri là ngư dân phản ánh, những năm gần đây, nguồn lợi thủy sản ngày càng suy giảm, giá nhiên liệu cao, lợi nhuận sau mỗi chuyến biển giảm, nên thu nhập của thuyền viên thấp và không ổn định, một bộ phận thuyền viên trẻ chuyển sang làm công nhân trong các khu công nghiệp, nhiều gia đình chủ tàu không muốn cho con nối nghiệp nên lực lượng lao động khai thác thủy sản ngày càng thiếu hụt.

Tại buổi tiếp xúc, ngư dân Quảng Ngãi nêu lên hàng loạt khó khăn, vướng mắc cần sớm được tháo gỡ.

Để giảm bớt một phần khó khăn cho chủ tàu cá, giúp ngư dân yên tâm bám biển mưu sinh, góp phần bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc trên Biển Đông, ngư dân Nguyễn Sáu, ở phường Phổ Thạnh, thị xã Đức Phổ bày tỏ: “Ngư dân Quảng Ngãi mong muốn Nhà nước tiếp tục hỗ trợ chính sách tham gia khai thác vùng biển xa".

Cũng tại buổi tiếp xúc, các ngư dân nêu lên hàng loạt khó khăn, vướng mắc trong quá trình hoạt động khai thác hải sản, cần sớm được tháo gỡ. Theo ngư dân Huỳnh Văn Minh, ở xã Nghĩa An (thành phố Quảng Ngãi), máy thông tin liên lạc tầm xa có tích hợp định vị vệ tinh (GPS) đang sử dụng trên tàu cá là máy VX-1700. Sau nhiều năm sử dụng, nhiều máy bị xuống cấp, thường xuyên hỏng hóc, trạm bờ quá tải gây nghẽn mạng nên tin nhắn từ tàu gửi về trạm bờ có một số trường hợp không nhận được.

Máy VX-1700 thường xuyên hỏng hóc khiến ngư dân gặp khó khi tin nhắn từ tàu gửi về trạm bờ để thực hiện nhận hỗ trợ.

“Do tin nhắn không đầy đủ nên một số trường hợp không được xem xét hỗ trợ theo Quyết định 48/2010/QĐ-TTg của Chính phủ, ảnh hưởng đến quyền lợi chính đáng của chủ tàu và thuyền viên”, ngư dân Huỳnh Văn Minh nêu thực trạng, đồng thời kiến nghị Thủ tướng Chính phủ sớm ban hành Quyết định sửa đổi, bổ sung Quyết định 48, trong đó có nội dung sử dụng dữ liệu thiết bị giám sát hành trình tàu cá (VMS) làm căn cứ xác nhận vị trí hoạt động của tàu để việc hỗ trợ cho ngư dân được thuận lợi.

Đối với việc vay nâng cấp, đóng mới tàu cá theo Nghị định 67/2014/NĐ-CP ngày 7/7/2014 của Chính phủ, các ngư dân kiến nghị cần sớm sửa đổi, bổ sung Nghị định này. Trong đó, quy định về cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ để ngư dân tiếp tục được hưởng hỗ trợ lãi suất đối với các khoản cho vay đóng mới, nâng cấp tàu gặp rủi ro do các nguyên nhân khách quan, bất khả kháng nhằm tạo điều kiện cho các chủ tàu tiếp tục hoạt động sản xuất, trả nợ vốn vay.

Ngư dân Nguyễn Sáu, ở phường Phổ Thạnh, thị xã Đức Phổ nêu các kiến nghị tại buổi tiếp xúc cử tri.

Liên quan đến vấn đề này, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Quảng Ngãi Nguyễn Đức Bình cho biết, tổng số tiền cam kết cho vay nâng cấp, đóng mới tàu cá theo Nghị định 67 của Chính phủ tại các chi nhánh ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh là 387,1 tỷ đồng, đã giải ngân 383,1 tỷ đồng. Đến ngày 31/3/2024, số tàu còn dư nợ là 58 tàu, trong đó có 11 tàu vỏ thép và 47 tàu vỏ gỗ.

Cụ thể, 14 tàu cá hoạt động có hiệu quả, trả gốc/lãi đúng theo cam kết, dư nợ 25,36 tỷ đồng; 44 tàu cá hoạt động cầm chừng, không hiệu quả, không trả được nợ gốc/lãi theo cam kết, đã phát sinh nợ quá hạn, dư nợ 216,65 tỷ đồng (toàn bộ 44 tàu đều là nợ xấu).

Thời gian qua, các chi nhánh ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh tham gia cho vay đã xem xét cơ cấu lại thời hạn trả nợ như điều chỉnh kỳ hạn trả nợ hoặc gia hạn nợ (giãn nợ) cho một số chủ tàu gặp khó khăn do nguyên nhân khách quan, bất khả kháng. Tuy nhiên, khi đến hết thời hạn được cơ cấu, chủ tàu vẫn không trả được nợ vay nên ngân hàng tiến hành xử lý tài sản thế chấp để thu hồi nợ khiến nhiều ngư dân gặp khốn khó, không còn nhà ở.

Tỉnh Quảng Ngãi có 44 tàu cá 67 hoạt động cầm chừng, không hiệu quả, không trả được nợ gốc/lãi theo cam kết.

“Để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, hạn chế tổn thất, rủi ro cho chủ tàu và các ngân hàng cho vay, bảo đảm hiệu quả các chính sách ban hành, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã phối hợp với các bộ, ngành, địa phương xây dựng và lấy ý kiến dự thảo nghị định sửa đổi, thay thế Nghị định 67/2014/NĐ-CP. Tuy nhiên, đến nay, Nghị định sửa đổi, thay thế Nghị định 67 (liên quan đến quy định về cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ) vẫn chưa được ban hành”, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Quảng Ngãi Nguyễn Đức Bình thông tin.

Ngoài những kiến nghị trên, các cử tri là ngư dân còn cho rằng, vào mùa mưa bão, tàu thuyền phải neo đậu tại các cửa sông, bến cá hình thành tự phát, không an toàn khi có bão lũ. Do vậy, Nhà nước cần tiếp tục đầu tư nâng cấp, hoàn thiện các cảng cá và khu neo đậu trú bão tàu cá hiện có; tiếp tục đầu tư các cảng cá, khu neo đậu trú bão tàu cá theo quy hoạch. Đặc biệt, đầu tư sửa chữa hệ thống phòng cháy, chữa cháy tại các cảng cá nhằm bảo đảm an toàn cho tàu thuyền về neo trú tại khu vực cảng.

Đồng chí Đặng Ngọc Huy, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Ngãi phát biểu tại buổi tiếp xúc cử tri là ngư dân.

Phát biểu tại buổi tiếp xúc, đồng chí Đặng Ngọc Huy, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Ngãi, chia sẻ những vướng mắc khách quan và chủ quan mà bà con ngư dân gặp phải khiến hoạt động khai thác thủy sản gặp nhiều khó khăn, lợi nhuận giảm sút.

Đồng chí cho rằng, tại buổi tiếp xúc, các cử tri là ngư dân đã có nhiều ý kiến, kiến nghị thiết thực liên quan đến chính sách hỗ trợ của Nhà nước về khai thác, đầu tư cơ sở hạ tầng thủy sản.

“Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Ngãi xin ghi nhận tất cả các ý kiến xác đáng của ngư dân. Qua đó, tiếp tục kiến nghị với cơ quan có thẩm quyền Trung ương sớm xem xét, tháo gỡ, ban hành chính sách mới”, đồng chí Đặng Ngọc Huy nhấn mạnh, đồng thời đề nghị bà con ngư dân cần thực hiện nghiêm các quy định về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) nhằm góp phần cùng với cả nước gỡ cảnh báo “thẻ vàng”, từng bước phát triển nghề cá theo hướng bền vững, hội nhập.