Các kịch bản giá dầu sau vụ tấn công ở Ảrập Saudi

Nhà máy chế biến dầu thô lớn nhất thế giới Abqaiq và mỏ dầu Khurais của tập đoàn dầu khí quốc gia Ảrập Saudi (Saudi Aramco) ở miền Đông Ảrập Saudi bị tấn công hôm 14-9. Ảnh: Gunjur Online

Theo thông báo của Bộ Năng lượng Ảrập Saudi, vụ tấn công nhà máy chế biến dầu thô lớn nhất thế giới Abqaiq và mỏ dầu Khurais của tập đoàn dầu khí quốc gia Ảrập Saudi (Saudi Aramco) ở miền đông Ảrập Saudi, gây tổn thất sản lượng 5,7 triệu thùng dầu/ngày, tương đương 50% tổng sản lượng dầu khai thác của nước này và 5% nguồn cung dầu của thế giới mỗi ngày. Mức sụt giảm nguồn cung quá lớn khiến giá dầu thô trên thị trường quốc tế tăng sốc. Trong phiên giao dịch 16-9, giá dầu Brent ở thị trường London có lúc nhảy vọt 19% lên mức 71,95 đô la Mỹ/thùng. Đây cũng là mức biến động tăng kỷ lục của giá dầu Brent trong một phiên giao dịch. Điều khó khăn nhất hiện nay là việc dự báo khả năng khôi phục công suất dầu trở về mức bình thường của Saudi Aramco. Các quan chức Ảrập Saudi nói rằng thời gian gián đoạn nguồn cung có thể kéo dài từ vài tuần đến vài tháng.

Ngoài ra, cách phản ứng của Ảrập Saudi và Mỹ sau vụ tấn công cũng có thể tác động đến giá dầu. Người phát ngôn quân đội Ảrập Saudi cho biết các cuộc điều tra sơ bộ cho thấy vụ tấn công không phải được phát động từ nước láng giềng Yemen, nơi lực lượng phiến quân Hồi giáo Houthi đã từng nhiều lần bắn hỏa tiễn sang lãnh thổ Ảrập Saudi. Người phát ngôn quân đội Ảrập Saudi cũng xác nhận vũ khí của Iran được sử dụng trong vụ tấn công.

Hôm 16-9, Bộ Ngoại giao Ảrập Saudi thông báo sẽ mời các chuyên gia quốc tế và Liên Hợp Quốc đến xem xét hiện trường và tham gia các cuộc điều tra. Thông báo cho biết Ảrập Saudi sẽ có các biện pháp phản ứng thích hợp dựa vào kết quả điều tra để bảo đảm an ninh và sự ổn định của nước này.

Cùng ngày, trao đổi với báo chí tại Nhà Trắng, Tổng thống Mỹ Donald Trump nói Iran dường như là phía phải chịu trách nhiệm cho vụ tấn công. Song, ông cũng nói ông muốn tránh một cuộc xung đột quân sự với Tehran và nhấn mạnh ông muốn tìm kiếm giải pháp ngoại giao.

Trong bối cảnh như vậy, giới phân tích đưa ra nhiều kịch bản khác nhau về diễn biến giá dầu trong thời gian tới.
Báo cáo của công ty tư vấn kinh tế Capital Economics (Anh) hôm 16-9 đặt ra ba kịch bản cho giá dầu Brent tại thị trường London.

Kịch bản 1: Saudi Aramco khôi phục đầy đủ công suất dầu vào tuần sau. Nếu như vậy, tình trạng gián đoạn nguồn cung dầu toàn cầu chỉ gây ra tác động ở mức tối thiểu. Trong kịch bản đó, Capital Economics dự báo giá dầu Brent sẽ nhanh chóng quay trở lại mức 60 đô la Mỹ/thùng. Các nhà phân tích của Capital Economics cho rằng đây là kịch bản có khả năng xảy ra nhất.

Kịch bản 2: Saudi Aramco mất nhiều tháng để khôi phục công suất dầu và căng thẳng trong khu vực vẫn duy trì ở mức cao. “Lúc đó, giá dầu sẽ tăng cao thêm, lên đến mức 85 đô la/thùng khi thị trường chật vật tìm cách khỏa lấp khoảng trống nguồn cung do biến cố gián đoạn công suất ở Ảrập Saudi. Hơn nữa, chúng tôi cho rằng giá dầu có thể duy trì quanh mức 85 đô la/thùng trong nhiều năm do phí bảo hiểm rủi ro trên thị trường dầu tăng lên”, các nhà phân tích viết.

Kịch bản 3: Căng thẳng leo thang, dẫn đến cuộc xung đột quân sự ngay lập tức ở Trung Đông. Lúc đó, giá dầu sẽ tăng vọt lên mức 150 đô la/thùng vào cuối năm nay. Tuy nhiên, các nhà phân tích của Capital Economics lưu ý giá dầu tăng mạnh có thể thúc đẩy sản lượng ở những nước sản xuất dầu mỏ khác bao gồm Mỹ và điều này có thể khiến giá dầu sụt giảm nhanh trong năm 2020.

John Kilduff, đối tác sáng lập của Công ty đầu tư Again Capital, nhận định giá dầu có thể hướng đến ngưỡng 100 đô la/thùng nếu: (1) Ảrập Saudi, Mỹ hay các nước khác có động thái đáp trả quân sự đối với vụ tấn công hôm 14-9; (2) xảy ra thêm các vụ tấn công khác nhằm vào các cơ sở dầu mỏ quan trọng của Ảrập Saudi.

Trong báo cáo gửi cho khách hàng vào cùng ngày, các nhà phân tích của ngân hàng Goldman Sachs nêu ra bốn kịch bản giá dầu:

- Nếu tình trạng gián đoạn nguồn cung ở Ảrập Saudi chỉ diễn ra trong thời gian ngắn, chẳng hạn chỉ một tuần, giá dầu sẽ tăng thêm khoảng 3-5 đô la/thùng để phản ánh mức phí bảo hiểm rủi ro gia tăng.

- Nếu tình trạng gián đoạn nguồn cung ở Ảrập Saudi kéo dài hai đến sáu tuần, giá dầu sẽ tăng thêm 5-14 đô la/thùng.

- Ảrập Saudi mất hơn sáu tuần để khôi phục đầy đủ công suất dầu. Trong kịch bản như vậy, giá dầu Brent sẽ nhanh chóng tăng lên mức hơn 75 đô la/thùng và nhiều nước bao gồm Mỹ sẽ chính thức mở kho dự trữ dầu chiến lược. Các nhà phân tích của Goldman Sachs cho rằng kho dự trữ dầu chiến lược của Mỹ đủ sức cân bằng tình trạng hụt nguồn cung từ Ảrập Saudi trong vài tháng.

- Trong kịch bản tồi tệ nhất, nếu cơn gián đoạn nguồn cung ở Ảrập Saudi kéo dài hơn ba tháng, giá dầu sẽ duy trì trên mức 75 đô la/thùng trong thời gian dài và điều này sẽ khuyến khích các nhà sản xuất dầu đá phiến ở Mỹ đẩy mạnh đầu tư và khai thác nhưng đồng thời có thể làm giảm nhu cầu.

Báo cáo của Goldman Sachs cho biết bốn kịch bản trên được xây dựng dựa vào các đánh giá về mức tác động trước đây đối với thị trường dầu thế giới khi sản lượng dầu của Libya sụt giảm mạnh trong cao trào của cuộc nội chiến ở nước vào năm 2011 và khi Iran bị Mỹ tái áp đặt lệnh cấm vận dầu vào năm 2018.

Ngân hàng Barclays (Anh) nhận định vụ tấn công các cơ sở dầu mỏ của Ảrập Saudi sẽ không khiến sản lượng dầu xuất khẩu của nước này sụt giảm mạnh ngay. Lý do là Ảrập Saudi đang nắm giữ lượng dầu thô và các sản phẩm xăng dầu dự trữ khá lớn.

Trong tháng 6, lượng dự trữ dầu thô của Ảrập Saudi tăng lên mức 187,9 triệu thùng, theo dữ liệu từ Sáng kiến dữ liệu phối hợp của các tổ chức (JODI). Con số này giúp Ảrập Saudi duy trì xuất khẩu trong 26 ngày nếu công suất dầu của nước này chưa thể phục hồi hoàn toàn. Ngoài ra, Ảrập Saudi cũng đang nắm giữ 97 triệu thùng dầu đã lọc.

(Theo CNBC, Business Insider, AP)

Chánh Tài