Bám sát khuyến nghị của EC, gỡ cảnh báo 'thẻ vàng' thủy sản

Bám sát khuyến nghị EC

Thời gian qua, các đơn vị chức năng và địa phương đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, kết hợp công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật với quản lý, kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ tàu cá hoạt động trên biển. Bám sát các nhóm khuyến nghị của EC, tỉnh Bình Thuận tập trung tăng cường giám sát tàu cá, khai thác thông tin hoạt động tàu cá phục vụ quản lý và truy xuất nguồn gốc thủy sản từ khai thác. Đến nay, phần lớn ngư dân đã ý thức được tầm quan trọng của việc ghi, nộp nhật ký khai thác thủy sản, cũng như tuân thủ chấp hành việc gắn thiết bị giám sát hành trình (VMS). 100% chủ tàu, thuyền trưởng tàu cá xa bờ ký cam kết không vi phạm vùng biển nước ngoài. Tăng cường các biện pháp triển khai lắp đặt thiết bị VMS trên tàu cá và sử dụng dữ liệu giám sát hành trình phục vụ theo dõi, giám sát tàu cá hoạt động trên biển.

98% tàu cá có chiều dài từ 15 mét trở lên đã thực hiện lắp đặt thiết bị VMS (ảnh: N. Lân)

Thông qua nhiều giải pháp quyết liệt đã từng bước ngăn chặn, giảm thiểu tình trạng tàu cá và ngư dân trong tỉnh vi phạm vùng biển nước ngoài. Theo Chi cục Thủy sản, tính đến cuối năm 2022, 98% tàu cá có chiều dài từ 15 mét trở lên đã thực hiện lắp đặt thiết bị VMS; trong đó, 95% tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 24 mét trở lên lắp đặt thiết bị VMS. Tất cả các tàu chưa lắp đặt VMS đều được lập danh sách, địa chỉ chủ tàu, nêu rõ tình trạng từng tàu, nơi đang neo đậu... đảm bảo quản lý chặt chẽ. Thông qua Trung tâm Giám sát tàu cá và các trạm dữ liệu, trong năm 2022, lực lượng chức năng đã phát hiện và thực hiện thông báo đến các ngành, địa phương đối với 117 trường hợp tàu cá của tỉnh mất kết nối 10 ngày trên biển. Đồng thời, thông báo và yêu cầu tàu cá quay trở lại ranh giới cho phép khi phát hiện tàu cá vượt ranh giới nước ngoài…

Việc xử lý tàu cá, ngư dân vi phạm vùng biển nước ngoài đã được các cơ quan chức năng thực hiện nghiêm túc. Đối với số phương tiện, lao động bị nước ngoài bắt giữ, khi được trả về tiến hành lập hồ sơ quản lý chặt chẽ, xử lý nghiêm theo quy định. Bên cạnh hình thức xử phạt chính, áp dụng hình thức phạt bổ sung tước quyền sử dụng giấy phép khai thác thủy sản, đưa ra khỏi danh sách đăng ký hoạt động vùng biển xa, dừng tất cả các chính sách hỗ trợ đối với tàu cá, ngư dân vi phạm vùng biển nước ngoài.

Thực hiện việc xác nhận, chứng nhận và truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác đúng quy định (ảnh: N. Lân)

Kiểm soát tàu cá ngoài tỉnh chưa chặt chẽ

Tuy nhiên, qua rà soát, hầu hết các tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài của Bình Thuận thường xuyên hoạt động, lưu trú, xuất bến ngoài tỉnh, cho thấy công tác quản lý tàu cá thường xuyên hoạt động, lưu trú ngoài tỉnh đang bộc lộ nhiều hạn chế, thiếu chặt chẽ ở cả hai đầu nơi đi và nơi đến. Ngoài ra, một số trường hợp vi phạm có thuyền trưởng, lao động từng là chủ tàu, thuyền trưởng hoặc lao động trên tàu vi phạm vùng biển nước ngoài trước đây bị bắt giữ được trả về. Mặc dù các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương đưa các đối tượng này vào danh sách theo dõi đặc biệt, tuy nhiên chưa có quy định để hạn chế, kiểm soát chặt chẽ, ngăn chặn các đối tượng này tham gia đánh bắt thủy sản, dẫn đến nguy cơ tái vi phạm cao.

Cùng với đó, để kiểm soát việc thực thi quy định, truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác, các đơn vị chức năng của tỉnh đã tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động của tàu cá, thuyền viên, thiết bị an toàn tàu cá... Thực hiện việc xác nhận, chứng nhận và truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác đúng quy định, đảm bảo hồ sơ các lô hàng xuất khẩu truy xuất được nguồn gốc nguyên liệu thủy sản khai thác. Xây dựng và tổ chức các đợt cao điểm tuần tra, kiểm tra, kiểm soát trên biển, tại các cảng cá, bến cá, khu neo đậu nhằm phát hiện, ngăn chặn và xử phạt nghiêm 100% hành vi khai thác IUU theo quy định. Đặc biệt, kiên quyết không cho phương tiện ra khơi khi không đầy đủ thủ tục, giấy tờ theo quy định.

Quyết tâm cùng cả nước gỡ "thẻ vàng" EC (ảnh: N. Lân)

Đó cũng là 1 trong những nhiệm vụ trọng tâm UBND tỉnh đặt ra để tăng cường công tác chống khai thác IUU trong năm 2023. UBND tỉnh xác định rõ nhiệm vụ trước mắt và trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị, địa phương về chống khai thác IUU, khắc phục các khuyến nghị của EC để tập trung thực hiện đạt kết quả, góp phần cùng cả nước gỡ cảnh báo “thẻ vàng” của EC, hướng đến xây dựng nghề cá có trách nhiệm, phát triển bền vững và hội nhập quốc tế.

Theo đó, trong năm 2023 UBND tỉnh kiên quyết chấm dứt tình trạng tàu cá và ngư dân trong tỉnh vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp tại vùng biển nước ngoài. Các đơn vị tăng cường tuyên truyền sâu rộng; phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn từ cơ sở. Yêu cầu 100% chủ tàu cá, thuyền trưởng hoạt động vùng khơi ký cam kết không vi phạm vùng biển nước ngoài. Thông qua hệ thống giám sát tàu cá để phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời tàu cá vượt ranh giới cho phép khai thác trên biển. Bên cạnh đó, UBND tỉnh yêu cầu các đơn vị, địa phương tổ chức rà soát, thống kê toàn bộ số lượng tàu cá của địa phương. Các đơn vị hoàn thành 100% việc đăng ký, đăng kiểm, đánh dấu tàu cá, cấp giấy phép khai thác thủy sản và lắp đặt thiết bị VMS theo quy định. Các đơn vị thực hiện cập nhật 100% dữ liệu tàu cá vào Cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia (VNFishbase) theo chỉ đạo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Các cơ quan, đơn vị, địa phương lập danh sách các tàu cá có nguy cơ cao vi phạm khai thác IUU theo quy định; kiểm tra, kiểm soát 100% tàu cá xuất, nhập bến theo quy định. Đồng thời, yêu cầu chủ tàu đảm bảo thiết bị VMS hoạt động liên tục 24/24 giờ từ khi tàu cá rời cảng đến khi cập cảng; theo dõi, giám sát 24/7 đối với 100% tàu cá hoạt động vùng khơi qua hệ thống giám sát tàu cá…

Năm 2022, các lực lượng chức năng đã xử phạt trên 400 vụ vi phạm trong hoạt động khai thác thủy sản như sử dụng kích điện khai thác thủy sản; hoạt động khai thác không có giấy phép hoặc giấy phép hết hạn; không ghi, không nộp nhật ký khai thác, báo cáo khai thác; không khai báo khi ra vào cảng cá; tàu cá mất kết nối VMS trên biển…