Bà Ursula von der Leyen tái đắc cử Chủ tịch EC: Lựa chọn tiếp nối và ổn định

Bà Ursula von der Leyen tái đắc cử Chủ tịch Ủy ban châu Âu nhiệm kỳ thứ hai tại cuộc bỏ phiếu tại Nghị viện châu Âu. Ảnh: Euro News

Sau khi trải qua cuộc điều trần trước Nghị viện về các ưu tiên chính sách, bà von der Leyen giành được 401 phiếu ủng hộ, cao hơn mức cần thiết 41 phiếu để trở thành Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) nhiệm kỳ thứ hai. Chỉ có 284 nghị sỹ bỏ phiếu chống, 15 người bỏ phiếu trắng và 7 phiếu vô hiệu. Trong cuộc bỏ phiếu năm 2019, bà giành chiến thắng chỉ với tỷ lệ sít sao kỷ lục chỉ 9 phiếu bầu. Chiến thắng này đã củng cố vị thế của bà von der Leyen với tư cách là một trong những Chủ tịch EC có ảnh hưởng nhất trong lịch sử.

Phát biểu trước cuộc bỏ phiếu, bà cho biết: "5 năm qua đã cho thấy chúng ta có thể cùng nhau làm được những gì", bà nói. "Chúng ta hãy làm lại lần nữa. Chúng ta hãy lựa chọn sức mạnh. Chúng ta hãy lựa chọn sự lãnh đạo".

Kết quả bỏ phiếu đã khép lại những ngày đàm phán kín căng thẳng, trong đó chính trị gia 65 tuổi người Đức đã phải họp khẩn cấp với các nhóm chính của Nghị viện châu Âu – thậm chí phải họp nhiều lần – để tìm kiếm sự ủng hộ.

Mặc dù ba nhóm trung dung trong Nghị viện châu Âu bao gồm: đảng Nhân dân châu Âu (EPP), đảng Xã hội và Dân chủ (S&D) và đảng Tự do đã bảo đảm đủ số ghế để bà có thể tái đắc cử, nhưng những bất đồng nội bộ cho thấy một nguy cơ không chắc chắn. Khoảng 15% thành viên thuộc EPP của bà cho biết có thể không ủng hộ bà tái cử. Điều này buộc bà von der Leyen phải đàm phán đảng Xanh và đảng Bảo thủ và cải cách châu Âu (ECR) để bảo đảm số phiếu bầu. Nhìn chung, bà von der Leyen đã thành công trong việc cân bằng giữa tham vọng lập pháp và chủ nghĩa hiện thực chính trị, trao cho các đảng trung dung những gì họ cần nhưng cũng không khiến những lực lượng khác bất bình.

“Định hình tương lai của chính mình”

Trong bài phát biểu trước Nghị viện châu Âu ở Strasbourg, Pháp, bà von der Leyen đã vạch ra một chương trình tập trung vào sự thịnh vượng và an ninh. Những vấn đề này đã trở thành ưu tiên hàng đầu trong nhiệm kỳ tới trên cơ sở những thách thức từ cuộc chiến của Nga ở Ukraine, cạnh tranh kinh tế toàn cầu và biến đổi khí hậu.

"5 năm tới sẽ định hình vị thế của châu Âu trên thế giới trong vòng 50 năm. Thời điểm này sẽ quyết định liệu chúng ta có định hình tương lai của chính mình hay để tương lai của mình được định hình bởi các sự kiện hoặc những người khác”.

"Châu Âu không thể quyết định các cuộc bầu cử trên toàn thế giới, nhưng họ có thể chọn đầu tư vào an ninh và quốc phòng của chính lục địa mình. Châu Âu không thể ngăn chặn sự thay đổi, nhưng họ có thể chọn đón nhận nó bằng cách đầu tư vào một kỷ nguyên thịnh vượng mới và cải thiện chất lượng cuộc sống của chúng ta”.

Cam kết về khí hậu và di cư

Tiến sĩ von der Leyen cũng hứa hẹn một loạt chính sách về khí hậu, bao gồm mục tiêu ràng buộc về mặt pháp lý của EU là cắt giảm 90% lượng khí thải vào năm 2040 so với mức năm 1990. Mục tiêu này, một bước quan trọng để đạt được mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050, sẽ được đưa vào một dự thảo luật của 27 quốc gia thành viên EU. Bà cũng cam kết các biện pháp mới để giúp các ngành công nghiệp châu Âu duy trì khả năng cạnh tranh trong khi đầu tư vào việc hạn chế khí thải.

Bà nhấn mạnh sự cần thiết phải tiếp tục thúc đẩy “Thỏa thuận Xanh châu Âu” bằng cách thúc đẩy sự chuyển đổi xanh của nền kinh tế EU để chống biến đổi khí hậu và phát triển bền vừng. Đây là một trong một trong những điều kiện quan trọng của các nhà lập pháp thuộc đảng Xanh để chấp thuận đứng chung vào hàng ngũ của các nhóm trung hữu, trung tả và tự do ủng hộ bà cho vị trí này.

Bà cũng có thể hứa sẽ kiểm soát biên giới EU chặt chẽ hơn và tăng cường hợp tác cảnh sát chống tội phạm. Tài liệu chính sách của bà cho biết cơ quan hành pháp châu Âu sẽ "suy nghĩ thêm về những cách mới để chống lại tình trạng di cư bất hợp pháp, đồng thời tôn trọng luật pháp quốc tế và đảm bảo các giải pháp bền vững và công bằng cho chính những người di cư".

Bà Von der Leyen cũng đưa ra một chương trình nghị sự mới để phát triển "quan hệ đối tác toàn diện" với các nước Địa Trung Hải, giải pháp cho các thỏa thuận do EU tài trợ nhằm hạn chế tình trạng di cư bất hợp pháp.

Tự bảo đảm sức mạnh quốc phòng

Trong tài liệu dài 31 trang trình bày về tầm nhìn mới cho châu Âu và được công bố trước khi các nhà lập pháp EU, bà von der Leyen cam kết tạo ra "một liên minh quốc phòng châu Âu thực sự" với các dự án trọng điểm về phòng thủ không quân và tăng cường an ninh trên không gian mạng.

Từng là Bộ trưởng Quốc phòng thuộc phe trung hữu của Đức, bà von der Leyen cho rằng, các dự án quốc phòng quy mô lớn của EU nên chú trọng vào những mối đe dọa chung lớn nhất cũng như mối nguy xuyên biên giới. Tài liệu có đoạn viết: "Chúng tôi sẽ đề xuất một số Dự án Quốc phòng vì lợi ích chung của châu Âu, bắt đầu bằng Lá chắn phòng không châu Âu và phòng thủ mạng".

Chủ tịch EC cũng xác nhận có kế hoạch bổ nhiệm vị trí mới là Ủy viên phụ trách vấn đề quốc phòng, đồng thời cho biết sẽ công bố “Sách Trắng về tương lai ngành quốc phòng châu Âu” trong 100 ngày đầu tiên của nhiệm kỳ tiếp theo.

Theo truyền thống, chính sách quốc phòng của châu Âu thuộc phạm vi quản lý của các chính phủ quốc gia và NATO. Nhưng sau khi Nga đưa quân vào Ukraine, và trong bối cảnh không chắc chắn về mức độ châu Âu có thể dựa vào sự bảo vệ của Hoa Kỳ trong trường hợp cựu Tổng thống Donald Trump giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 11, Ủy ban châu Âu đang tìm cách thúc đẩy nhiều dự án quốc phòng chung hơn của châu Âu.

Sự tiếp nối và ổn định

Trong lịch sử EU, việc Nghị viện châu Âu bác bỏ một ứng cử viên mà các nhà lãnh đạo EU đã nhất trí đề cử là điều chưa từng xảy ra. Tuy nhiên, trong cuộc bỏ phiếu lần này, không ít người đã tính tới nguy cơ đó, bởi các lực lượng cực hữu đã giành được một vị trí đáng kể sau cuộc bầu cử Nghị viện hồi tháng 6. Các nhà ngoại giao, phát biểu với điều kiện giấu tên, đã cảnh báo rằng điều này sẽ tạo nên một "cuộc khủng hoảng thể chế" không có lối thoát dễ dàng do thiếu các giải pháp thay thế đáng tin cậy.

Chính vì vậy, việc bà von der Leyen tái đắc cử chức Chủ tịch EC mang lại sự tiếp nối và ổn định cho thể chế quan trọng của EU trong thời điểm Liên minh phải đối mặt với nhiều thách thức bên ngoài và bên trong, bao gồm các cuộc chiến ở Ukraine và Gaza, thách thức kinh tế và khả năng Donald Trump quay trở lại Nhà Trắng, đã giúp bà xây dựng hình ảnh là một nhà lãnh đạo đảm bảo sự liên tục và đáng tin cậy.

"Chúng ta chắc chắn có thể không nhất trí về mọi thứ nhưng chúng ta nên đồng ý rằng châu Âu sẽ mạnh hơn khi chúng ta thu hẹp những khác biệt và hợp lực", bà nói với các nghị sĩ châu Âu. "Nếu quý vị tin tưởng tôi, tôi sẽ rất vinh dự cùng mọi người biến tất cả những hành động này thành hiện thực".

Trong những tuần tới, nhiệm vụ quan trọng nhất của bà là phỏng vấn các ứng viên cho các vị trí ủy viên trong Ủy ban châu Âu, do các quốc gia thành viên đưa lên, và quyết định cơ cấu của ban điều hành mới của bà. Quá trình này sẽ rất tế nhị, vì nhiều quốc gia cũng có những yêu cầu của riêng mình.

Sau khi nhận được đề cử của bà, các vị trí Ủy viên Ủy ban châu Âu sẽ trải qua các cuộc điều trần riêng lẻ tại Nghị viện châu Âu và sau đó, đối mặt với cuộc bỏ phiếu xác nhận tại Nghị viện châu Âu vào cuối năm nay. Nếu được chấp thuận, 27 Ủy viên sẽ nhậm chức và bắt đầu công việc của mình.

Quỳnh Vũ (Theo Euro News, The Straits Times)