Ankara đòi 1,4 tỷ USD đầu tư vào F-35, Mỹ muốn đổi bằng F-16

Một máy bay chiến đấu phản lực F-16 của Không quân Hoa Kỳ cất cánh từ căn cứ không quân trong CRUZEX, một cuộc tập trận không quân đa quốc gia do Không quân Brazil tổ chức, ở Natal, Brazil. Ảnh: Reuters (chụp ngày 21/11/2018)

Reuters đưa tin hồi đầu tháng rằng Thổ Nhĩ Kỳ đã đề nghị với Hoa Kỳ mua 40 máy bay chiến đấu F-16 do Lockheed Martin sản xuất và gần 80 bộ dụng cụ hiện đại hóa cho các máy bay chiến đấu hiện có của họ.

Phát biểu với báo giới trước khi lên đường tới Tây Phi, ông Erdogan cho biết Thổ Nhĩ Kỳ muốn thu hồi vốn đầu tư vào chương trình F-35 và các cuộc đàm phán về vấn đề này đang diễn ra. "Có khoản thanh toán 1,4 tỷ USD mà chúng tôi đã thực hiện cho F-35 và Hoa Kỳ đã có đề xuất như vậy để đổi lại các khoản thanh toán này", ông Erdogan nói.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ nói: “Và liên quan đến vấn đề này, chúng tôi đã nói rằng hãy thực hiện bất kỳ bước nào cần thiết để đáp ứng nhu cầu quốc phòng của đất nước chúng tôi,” và theo ông Erdogan, các máy bay phản lực F-16 mới sẽ giúp phát triển đội bay của Thổ Nhĩ Kỳ.

Ankara đã đặt hàng hơn 100 máy bay phản lực F-35 do Lockheed Martin Corp (LMT.N) chế tạo, nhưng Mỹ đã loại Thổ Nhĩ Kỳ khỏi chương trình vào năm 2019 sau khi họ mua hệ thống phòng thủ tên lửa S-400 của Nga.

Mối quan hệ đối tác hàng thập kỷ giữa các đồng minh NATO đã trải qua những xáo trộn chưa từng có trong 5 năm qua vì những bất đồng về chính sách Syria, mối quan hệ chặt chẽ hơn của Ankara với Moscow, tham vọng hải quân của nước này ở đông Địa Trung Hải, cáo buộc của Mỹ đối với một ngân hàng thuộc sở hữu nhà nước của Thổ Nhĩ Kỳ.

Việc Ankara mua S-400 cũng đã gây ra các lệnh trừng phạt của Mỹ. Vào tháng 12/2020, Washington đã đưa Ban Giám đốc Công nghiệp Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ (gồm Giám đốc Ismail Demir và 3 nhân viên) vào danh sách đen.

Kể từ đó, Mỹ đã nhiều lần cảnh báo Thổ Nhĩ Kỳ không nên mua thêm vũ khí của Nga. Tuy nhiên, ông Erdogan cho biết Ankara vẫn có ý định mua lô S-400 thứ hai từ Nga, một động thái có thể làm sâu sắc thêm rạn nứt với Washington.

Yêu cầu về bán máy bay phản lực F-16 cho Thổ Nhĩ Kỳ có thể sẽ gặp khó khăn để nhận được sự chấp thuận của Quốc hội Hoa Kỳ, vốn "ác cảm" với Thổ Nhĩ Kỳ trong những năm gần đây.

Quốc hội Hoa Kỳ có sự ủng hộ của lưỡng đảng để thúc đẩy chính quyền Tổng thống Biden gây thêm áp lực lên Ankara, chủ yếu liên quan đến việc mua vũ khí của Nga và những cáo buộc nhân quyền.

Ankara cho biết họ hy vọng mối quan hệ tốt hơn dưới thời Tổng thống Mỹ Joe Biden.

Mỹ Hương