AI sẽ tấn công thị trường lao động như một 'cơn sóng thần'

AI dự kiến sẽ tạo ra 300 triệu việc làm ở Mỹ và châu Âu

Kể từ khi AI ra đời, các chuyên gia đã tranh luận về ưu và nhược điểm của công nghệ này đối với lực lượng lao động. “Nó có thể mang lại sự gia tăng năng suất đáng kể nếu chúng ta quản lý tốt, nhưng nó cũng có thể dẫn đến nhiều thông tin sai lệch hơn và tất nhiên là gây ra nhiều bất bình đẳng hơn trong xã hội của chúng ta”, bà Georgieva phát biểu tại một sự kiện ở Zurich, Thụy Sỹ ngày 14/5.

Giám đốc điều hành Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) Kristalina Georgieva.

Trong báo cáo tháng 1 của IMF về AI, bà Georgieva đã đưa ra quan điểm lạc quan về những tiềm năng của AI: “Kỷ nguyên AI đang đến gần và chúng ta vẫn có khả năng đảm bảo nó mang lại sự thịnh vượng cho tất cả mọi người”.

Nhưng ở thời điểm hiện tại, vị giám đốc IMF có vẻ có nhiều băn khoăn hơn. Dù vậy, điều đó có thể không hoàn toàn đáng ngạc nhiên vì cũng trong báo cáo tháng 1, IMF dự báo AI sẽ tác động đến nhiều công việc trên nhiều ngành công nghiệp khác nhau.

Cụ thể, AI sẽ tác động đến khoảng 40% việc làm trên toàn thế giới . Ở các nền kinh tế tiên tiến, con số đó sẽ còn cao hơn với ước tính khoảng 60% việc làm bị ảnh hưởng bởi AI.

Một nghiên cứu của ngân hàng Goldman Sachs được lưu hành rộng rãi từ tháng 4/2023 cho biết AI dự kiến sẽ tạo ra 300 triệu việc làm ở Mỹ và châu Âu. Nghiên cứu của Goldman đã cố gắng phân biệt giữa những người lao động sẽ thấy toàn bộ công việc của họ được thay thế bằng tự động hóa và những người chỉ được thay thế một số nhiệm vụ nhất định bằng AI.

Quy mô lực lượng lao động sẽ giảm trong 5 năm tới do AI

Sự thay đổi lớn trong AI, so với các cải tiến công nghệ khác, là khả năng của AI trong việc xử lý các công việc thông thường, nhàm chán, khiến nó rất phù hợp để thực hiện các loại nhiệm vụ hành chính bao gồm một số công việc văn phòng nhất định, mặc dù chi phí để thực hiện tích hợp AI toàn diện trong toàn công ty đang làm chậm quá trình chuyển đổi.

Tuy nhiên, những tiềm năng của AI đã khơi dậy một làn sóng nghiên cứu và đầu tư điên cuồng và chưa thấy có dấu hiệu chậm lại. Một số công ty cố gắng lên kế hoạch cho những gì họ coi là những thay đổi không thể tránh khỏi đối với việc sử dụng lao động.

Ví như IBM, tập đoàn về công nghệ máy tính đa quốc gia có trụ sở tại Armonk (New York, Mỹ) đã ngừng tuyển dụng khoảng 7.800 vị trí mà họ cho rằng có thể thay đổi do AI.

Mặc dù Giám đốc điều hành của công ty, ông Arvind Krishna, cho biết IBM vẫn có kế hoạch thuê thêm người, nhưng họ chỉ thuê người ở một số bộ phận nhất định.

“Mọi người nhầm lẫn năng suất với sự dịch chuyển công việc”, bà Krishna phát biểu tại hội nghị Sáng kiến CEO của Fortune vào tháng 10/2023.

Điều đó không có nghĩa là sẽ không có một số biến động đáng kể trong thời gian tới khi các công ty nỗ lực chuyển đổi sang một thế giới được hỗ trợ bởi AI.

Vào đầu năm, nhiều nhà phân tích tin rằng các công ty công nghệ đã cắt giảm lực lượng lao động của họ do AI. Trong khi đó, các công ty tài chính đã ám chỉ mối liên hệ giữa tình trạng sa thải nhân viên và AI. Theo một bản ghi nhớ của công ty, khi BlackRock sa thải 3% nhân viên của mình vào tháng 1, họ đã đề cập rằng một trong những lý do cắt giảm việc làm là do “các công nghệ mới [đã] sẵn sàng biến đổi ngành của chúng tôi và mọi ngành khác”.

Tâm lý cho rằng những thay đổi của thị trường lao động là tất yếu dường như đang lan rộng. Trong một cuộc khảo sát vào tháng 4 với 2.000 giám đốc điều hành toàn cầu, 41% trong số này cho biết họ dự kiến quy mô lực lượng lao động sẽ giảm trong 5 năm tới do AI.

"AI đang bị cường điệu

Ông Marc Warner, Giám đốc điều hành của Khoa tư vấn AI, cho biết tại hội nghị Brainstorm AI của Fortune vào tháng trước rằng hiện tại, nhiều khả năng thực sự của AI đang được đánh giá quá cao do sự cường điệu xung quanh ngành này.

“Hãy nhìn vào thời điểm chúng tôi được hứa hẹn về những chiếc ô tô tự lái hoàn toàn. Nó mất nhiều thời gian hơn chúng tôi mong đợi”, ông Marc cho hay.

Những người khác nói rằng ngay cả khi điều đó xảy ra thì sẽ có rất nhiều công việc AI mới, có thể tốt hơn, được tạo ra trong tương lai.

Trên thực tế, Diễn đàn Kinh tế Thế giới kỳ vọng trí tuệ nhân tạo sẽ tạo ra 97 triệu việc làm mới, mặc dù nó sẽ loại bỏ 85 triệu việc làm.

Nhà kinh tế trưởng Jan Hatzius của Goldman đã đề cập đến sự không chắc chắn cố hữu về tác động của AI đối với thị trường việc làm trong một cuộc phỏng vấn vào tháng 3: "AI sẽ hủy hoại việc làm ở một số lĩnh vực nhưng cuối cùng sẽ tạo ra nhiều việc làm hơn".

Theo ông Hatzius, để dự đoán sự cân bằng giữa tạo ra và loại bỏ việc làm do AI sẽ diễn ra chính xác như thế nào trong thời gian ngắn là “khó nói”.

Trong khi đó, các chuyên gia AI đang có nhu cầu rất cao trên thị trường việc làm hiện tại, thu về các gói lương thưởng hàng triệu USD và được các CEO hàng đầu tuyển dụng trực tiếp.

Quang Đăng