Nhân dân tệ 'đè bẹp' USD - giấc mơ còn xa của Trung Quốc?

Bất chấp quyết tâm của Bắc Kinh trong việc tăng cường sử dụng đồng nội tệ ở nước ngoài, kết quả khảo sát mới cho thấy “việc các đối tác thương mại không sẵn sàng sử dụng đồng Nhân dân tệ” vẫn là trở ngại lớn nhất đối với các giao dịch xuyên biên giới.

Bắc Kinh đang cố gắng thuyết phục thêm nhiều đối tác thương mại thanh toán bằng đồng Nhân dân tệ, nhưng một số nước không sẵn sàng chuyển đổi từ USD. Ảnh: Shutterstock

Theo báo cáo Cross-Border Yuan Insight quý I/2024, khoảng 47,7% doanh nghiệp được khảo sát cho biết việc các đối tác thương mại không hào hứng đến việc sử dụng đồng nhân dân tệ (NDT) là trở ngại chính cho sự phổ biến của đồng tiền này, theo ước tính từ Bank of Communications, ngân hàng lớn thứ năm của Trung Quốc tính theo quy mô, và Viện Tiền tệ Quốc tế của Đại học Renmin.

Trong số những người tham gia khảo sát của báo cáo, khoảng 1/3 trong số họ cho biết mức độ khó khăn vẫn không thay đổi so với một năm trước, trong khi khoảng 11% tin rằng tình hình còn tệ hơn.

Tổng cộng có 1.657 công ty tham gia khảo sát trong tháng 3. Khoảng 71% là doanh nghiệp tư nhân, 13% là doanh nghiệp nhà nước và 15% là doanh nghiệp có vốn nước ngoài.

Những thông tin này phản ánh thách thức mà Bắc Kinh đang phải đối mặt trong nỗ lực biến đồng Nhân dân tệ thành một loại tiền tệ toàn cầu có khả năng thách thức quyền bá chủ toàn cầu của đồng USD, vốn mang lại cho Washington quyền lực đáng kể trong việc áp đặt các lệnh trừng phạt làm tê liệt và tiến hành các hình thức chiến tranh tài chính khác.

Chỉ số quốc tế hóa của đồng Nhân dân tệ, được Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc đo lường, đã cải thiện đáng kể từ năm 2009, nhưng vẫn bị "bỏ xa" bởi đồng bạc xanh và đồng Euro về mặt thanh toán thương mại quốc tế, giao dịch và dự trữ ngoại hối của ngân hàng trung ương.

Cuộc khảo sát mới cho thấy những trở ngại khác bao gồm biến động của tỷ giá, chênh lệch lãi suất giữa đồng Nhân dân tệ và ngoại tệ, và rào cản đối với dòng vốn xuyên biên giới.

Hơn 63,84% số người được hỏi cho rằng “sự phức tạp của chính sách” là trở ngại chính và hơn 40% cho biết khó khăn nằm ở “sự tương thích của luật pháp và quy định” cũng như “rào cản dòng vốn”.

Gần 30% cho rằng “phạm vi đầu tư hạn chế” của đồng Nhân dân tệ, trong khi khoảng 20% chỉ ra “thiếu công cụ phòng ngừa rủi ro”.

George Lu, giám đốc điều hành tại một công ty thiết bị y tế châu Âu ở đồng bằng sông Dương Tử, cho biết nhiều nhà sản xuất thiết bị gốc (OEM) sẽ nhận thanh toán bằng USD từ trụ sở chính ở nước ngoài, sau đó chuyển số tiền đó sang Nhân dân tệ để trang trải chi phí sản xuất và vận hành. Bất kỳ số Nhân dân tệ dư ra sau đó sẽ được giữ trong tài khoản ngân hàng Trung Quốc.

"Số tiền bằng đồng nhân dân tệ trong tài khoản ngân hàng của chúng tôi chỉ được sử dụng cho các sản phẩm quản lý tài sản ngắn hạn, sau đó được chuyển đổi sang USD khi tỷ giá hối đoái có lợi”, ông Lu cho biết.

Kent Liu, một nhà sản xuất máy in kỹ thuật số có trụ sở tại Quảng Châu với các nhà máy ở cả châu Mỹ và Đông Nam Á, cho biết, khách hàng Đông Nam Á có xu hướng thanh toán bằng đồng nhân dân tệ nhiều hơn, nhưng hầu hết trong số họ chủ yếu là người gốc Trung Quốc. Khách hàng ở các thị trường nước ngoài khác hiện thích thanh toán bằng USD, do đồng Nhân dân tệ không hữu ích lắm cho việc đầu tư tại quốc gia của họ.

Tuy nhiên, chưa đến 25% số người được khảo sát tiến hành tài trợ thương mại bằng đồng Nhân dân tệ ở nước ngoài, gửi tiền hay hoạt động kinh doanh quản lý tài sản bằng đồng tiền này.

Về kế hoạch cho quý II/2024, dưới 80% công ty không có kế hoạch tăng thanh toán bằng đồng Nhân dân tệ; gần 10% có kế hoạch tăng số tiền định cư lên tới 10%; 9% dự định tăng số tiền từ 10 đến 50%; và chỉ có 2% có kế hoạch tăng số tiền từ 50 đến 100%.

Báo cáo kết luận rằng sự gia tăng bất ổn kinh tế và chính trị trên toàn cầu, biến động gia tăng trên thị trường tài chính quốc tế, rủi ro địa chính trị gia tăng và xung đột thương mại Trung-Mỹ gia tăng đều có tác động lớn đến việc thanh toán đồng Nhân dân tệ xuyên biên giới.

Đồng thời báo cáo cũng kêu gọi các nhà chức trách nỗ lực nhiều hơn để đơn giản hóa các quy trình thanh toán đồng Nhân dân tệ xuyên biên giới, giảm chi phí giao dịch và hỗ trợ thanh toán bằng đồng tiền xuyên biên giới cho các doanh nghiệp ngoại thương mới, đồng thời tăng cường chức năng tài chính của tiền tệ và thúc đẩy việc sử dụng tiền tệ trong giao dịch các mặt hàng chính như dầu, khí đốt và quặng sắt.

Liên Hà