Xuất khẩu thủy sản phục hồi tích cực, tất cả các sản phẩm chủ lực đều tăng trưởng cao

Kim ngạch xuất khẩu cá tra 8 tháng năm 2024 tăng 9% so với cùng kỳ năm trước.

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), xuất khẩu thủy sản tiếp tục đà hồi phục, với mức tăng trưởng 20% trong tháng 8/2024, đạt gần 953 triệu USD. Lũy kế 8 tháng, xuất khẩu thủy sản đạt gần 6,3 tỷ USD, tăng 9% so với cùng kỳ năm trước…

XUẤT KHẨU CÁ NGỪ, TÔM TĂNG MẠNH

VASEP cho biết xuất khẩu tôm tính đến hết tháng 8/2024 đạt gần 2,4 tỷ USD, tăng 9% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, kim ngạch tôm chân trắng đạt khoảng 1,75 tỷ USD, tăng 8%; xuất khẩu tôm sú vẫn thấp hơn 7% so với cùng kỳ, đạt gần 290 triệu USD. Riêng tôm hùm vẫn giữ đà tăng trưởng tốt trong tháng 8/2024, do vậy kim ngạch xuất khẩu 8 tháng năm 2024 cao hơn 140% so với cùng kỳ năm 2023.

Ngoài những thách thức là thuế chống trợ cấp và thuế chống bán phá giá, thì xuất khẩu tôm đang có chiều hướng tích cực, mức tăng trưởng trong những tháng gần đây đều ổn định. Đặc biệt, sau Triển lãm thủy sản Vietfish tháng 8 vừa qua, xuất khẩu tôm đã có những tín hiệu tích cực.

Hơn nữa, dự báo sản lượng tôm toàn cầu năm 2024 giảm cũng sẽ tác động tăng giá tôm. Dự đoán sản lượng tôm từ Trung Quốc, Ecuador và Ấn Độ đều sẽ giảm trong năm nay, khiến sản lượng toàn cầu giảm khoảng 260.000 tấn (tương đương giảm 5%) xuống còn 4,89 triệu tấn. Trong khi, mức tiêu thụ tôm bắt đầu tăng ở châu Âu, thị trường Hoa Kỳ cũng đã hồi phục nhẹ, mặc dù giá tôm nhập khẩu tôm vào Trung Quốc vẫn thấp, nhưng đó cũng là những dấu hiệu khả quan cho thị trường tôm.

Xuất khẩu cá ngừ tính tới cuối tháng 8/2024 đạt 652 triệu USD, tăng 21% so với cùng kỳ năm 2023. Xu hướng chung thị trường vẫn có nhu cầu đối với sản phẩm cá ngừ từ Việt Nam. Tuy nhiên, trong những tháng tới, xuất khẩu cá ngừ khó giữ được đà tăng trưởng tốt như từ đầu năm tới nay vì thiếu nguyên liệu. Nguyên nhân là do từ sau khi nghị định 37/2024 có hiệu lực, với quy định kích thước tối thiểu cho cá ngừ vằn là 0,5m, doanh nghiệp gần như không thể mua được cá ngừ theo đúng quy định kích thước đó, do vậy không có đủ nguyên liệu trong nước để sản xuất cá ngừ hộp, cũng như sản phẩm khác xuất khẩu.

Kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng thủy sản trong 8 tháng năm 2024. Nguồn VASEP.

Nhóm mực, bạch tuộc bị tác động rõ rệt nhất bởi thẻ vàng IUU, vấn đề làm xác nhận, chứng nhận khai thác cho sản phẩm này gặp nhiều khó khăn, khiến doanh nghiệp không có nguyên liệu đảm bảo đủ giấy tờ xuất khẩu. Do vậy, tính tới cuối tháng 8, xuất khẩu mực bạch tuộc vẫn giảm 2% so với cùng kỳ năm trước, đạt 402 triệu USD.

Nhìn chung, xuất khẩu thủy sản sang các thị trường đều có chiều hướng khả quan hơn về mặt nhu cầu cũng như sự hồi phục dần dần về giá. Tuy nhiên, vẫn còn một số thách thức lớn làm hạn chế sự tăng trưởng trong những tháng tới như thẻ vàng IUU, thuế chống trợ cấp, thuế chống bán phá giá…Do vậy, VASEP nhận định kim ngạch xuất khẩu thủy sản cả năm 2024 sẽ dao động ở mức 9,4-9,5 tỷ USD, tăng gần 6% so với năm 2023.

XUẤT KHẨU CÁ TRA TĂNG MẠNH Ở THỊ TRƯỜNG HOA KỲ

Theo VASEP, xuất khẩu cá tra 8 tháng năm 2024 đạt gần 1,3 tỷ USD, tăng 9% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi, xuất khẩu cá tra sang Trung Quốc vẫn trì trệ, thì sự hồi phục của thị trường Hoa Kỳ là "đòn bẩy" cho xuất khẩu cá tra tăng trưởng.

Phân tích sâu hơn ở thị trường Hoa Kỳ, VASEP cho hay Hoa Kỳ vẫn tiếp tục có nhu cầu mua các loài cá thịt trắng theo các chương trình mời thầu của Bộ Nông nghiệp nước này. Ngày 29/8/2024, Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA) đã công bố rằng họ sẽ mua thêm thủy sản, lần này là cá tuyết Thái Bình Dương, còn gọi là cá tuyết, phi lê cá mú và các sản phẩm từ cá da trơn.

USDA cũng thông báo rằng họ đã trả 6,5 triệu USD cho 1,5 triệu pound cá da trơn. Việc mua hàng được chia cho năm nhà chế biến tại khu vực Vịnh Mexico của Hoa Kỳ: Alabama Catfish có trụ sở tại Uniontown, Alabama; America's Catch có trụ sở tại Itta Bena, Mississippi; Isola, Mississippi Consolidated Catfish Producers; Heartland Catfish, cũng có trụ sở tại Itta Bena, Mississippi và Magnolia Processing ở Tunica, Mississippi.

Năm 2023, sản lượng cá tra toàn cầu đạt 3,1 triệu tấn, tăng gần 9% so với năm 2022. Việt Nam là nước sản xuất và xuất khẩu cá tra lớn nhất thế giới, chiếm 52% sản lượng, chiếm 90% thương mại cá tra của thế giới.

Năm 2023, khoảng 563.000 tấn cá tra đông lạnh được đưa vào thương mại Quốc tế, giảm 25% so với năm 2022. Phile cá tra đông lạnh chiếm 84% tổng nhập khẩu mặc dù đã giảm 29% so với năm 2022; Cá tra đông lạnh nguyên con chiếm 15% thương mại, tăng 3% so với năm 2022.

Khối lượng nhập khẩu cá tra nguyên con đông lạnh trong năm 2023 ở Trung Quốc tăng 9%, Colombia tăng 10%, Uzbekistan tăng 82%; Qatar tăng 54%, Hàn Quốc tăng 5% so với năm 2022; Nhập khẩu phile cá tra đông lạnh tăng ở Brazil tăng 15%, Philippin tăng 10%, Singapore tăng 10%, Anh tăng 10%, và Đức tăng 45%. Trung Quốc vẫn là thị trường lớn nhất cho cả cá nguyên con và phile đông lạnh, chiếm 29% tổng khối lượng nhập khẩu cá tra đông lạnh toàn cầu, tiếp theo là Hoa Kỳ 15% và Brazil 6%.

Năm 2023, nhập khẩu cá tra đông lạnh vào Hoa Kỳ là gần 92 nghìn tấn, trong đó Việt Nam chiếm 91% và 9% còn lại từ Thái Lan và Trung Quốc. Châu Âu nhập khẩu gần 66 nghìn tấn cá tra đông lạnh, bao gồm 91% phile đông lạnh và 9% cá tra nguyên con đông lạnh. Trong đó, khoảng 85% cá tra nhập khẩu có xuất xứ từ Việt Nam.

Tại Châu Á, Trung Quốc là quốc gia đứng đầu về tiêu thụ cá tra, chiếm 56% tỷ trọng nhập khẩu cá tra; Thái Lan chiếm 11%, Philippin chiếm 10% và Singapore chiếm 6%.

Khu vực Mỹ Latinh năm 2023 nhập khẩu gần 90 nghìn tấn cá tra đông lạnh, trong đó Brazil, Mexico và Colombia chiếm 58%. Brazil, Honduras và Argentina là những quốc gia trong khu vực có tăng trưởng dương vào năm 2023.

Việt Nam là quốc gia sản xuất và xuất khẩu cá tra lớn nhất thế giới, với sản phẩm được ưa chuộng tại nhiều thị trường quốc tế, hương vị thơm ngon, giá cả cạnh tranh. Tuy nhiên, xuất khẩu cá tra cũng đang phải đối mặt với nhiều thách thức khách quan: xung đột chính trị, căng thẳng thương mại, xung đột Nga – Ukraine, thuế chống bán phá giá của Mỹ; biến đổi khí hậu, dịch bệnh, gia tăng chi phí vận tải, hay những rào cản trong ứng dụng khoa học công nghệ và ứng dụng số.

Suy thoái kinh tế toàn cầu khiến người tiêu dùng chi tiêu tiết kiệm. Cá tra có lợi thế vì giá cả phải chăng. Người nuôi và các nhà chế biến ở Việt Nam đang kỳ vọng nhu cầu sẽ cao hơn vào nửa cuối năm 2024. VASEP dự báo xuất khẩu cá tra nửa cuối năm sẽ ước đạt hơn 1 tỷ USD, và lũy kế cả năm 2024 ước đạt 2 tỷ USD, tăng gần 9% so với năm 2024.

Chu Khôi