Xuất khẩu 2025: Thách thức chồng chất nhưng mục tiêu 451 tỉ USD vẫn khả thi

Trong tám tháng đầu năm, xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam đạt 305,96 tỉ USD, tăng 14% so với cùng kỳ. Trong đó, các mặt hàng chủ lực như điện tử, máy vi tính, linh kiện, dệt may và giày dép tiếp tục giữ vững vị trí dẫn đầu.

Tuy nhiên, với những thách thức từ chính sách thuế đối ứng và các rào cản phi thuế quan, liệu kim ngạch xuất khẩu vào cuối năm có cán mốc 451 tỉ USD như mục tiêu đề ra?

Bà Lê Hằng, Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam

Cần tìm giải pháp cho các vướng mắc thủy sản tại thị trường Mỹ

Bà Lê Hằng, Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam

Số liệu từ Cục Hải quan, trong tám tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu thủy sản của cả nước đạt 7,34 tỉ USD, tăng 16,7% so với cùng kỳ năm 2024. Ngành thủy sản có khả năng đạt kim ngạch 10 tỉ USD trong năm 2025.

Tuy nhiên, những biến động về thuế quan và rào cản kỹ thuật tại thị trường Mỹ, cụ thể là mức thuế đối ứng 20%, đang làm giảm sức cạnh tranh của hàng Việt Nam so với các đối thủ như Thái Lan, Indonesia, Ecuador. Do đó, dự báo, từ nay đến giữa tháng 11-2025, các doanh nghiệp và nhà nhập khẩu Mỹ có thể sẽ tăng cường đặt hàng nhằm tránh tác động từ các rào cản thương mại mới.

Dù vậy, từ cuối tháng 11, tốc độ xuất khẩu được dự báo sẽ chậm lại, mở ra một giai đoạn nhiều thách thức. Đáng chú ý, từ ngày 1-1-2026, Mỹ dự kiến cấm nhập khẩu sản phẩm từ 12 ngành nghề khai thác thủy sản của Việt Nam do không được công nhận tương đương theo Đạo luật Bảo vệ Động vật có vú biển (MMPA). Quy định này có nguy cơ gây thiệt hại hơn 500 triệu USD kim ngạch xuất khẩu mỗi năm của Việt Nam.

Thêm vào đó, việc “thẻ vàng” IUU chưa được gỡ bỏ, cùng với các quy định mới về kích thước tối thiểu đối với cá ngừ vằn và lệnh cấm trộn lẫn nguyên liệu, đang gây nhiều khó khăn cho doanh nghiệp trong việc đảm bảo nguồn cung hợp pháp.

Để ứng phó với những rủi ro này, nhiều doanh nghiệp đã chủ động đa dạng hóa thị trường, chuyển hướng sang châu Á, Trung Đông và Nam Mỹ. Tuy nhiên, đây là một quá trình dài, trong khi Mỹ vẫn là thị trường xuất khẩu lớn nhất của thủy sản Việt Nam.

Để giữ vững vị thế, ngành thủy sản phải tập trung tháo gỡ “thẻ vàng” IUU, đồng thời tìm kiếm giải pháp cho các vướng mắc tại thị trường Mỹ. Nếu không, ngành sẽ phải đối mặt với một năm 2026 đầy thách thức.

Ông Nguyễn Quang Vũ, Chủ tịch Hiệp hội Da giày tỉnh Bình Dương

Ngành da giày tích cực thị trường nội địa

Ông Nguyễn Quang Vũ, Chủ tịch Hiệp hội Da giày tỉnh Bình Dương.

Các doanh nghiệp trong ngành nhìn chung vẫn đang đối mặt với nhiều khó khăn, đặc biệt là xuất khẩu sang thị trường Mỹ. Từ khi chính sách thuế đối ứng được công bố đơn hàng giảm sút, thậm chí một số khách đã cắt đơn hàng.

Với bối cảnh hiện tại, trong khi chỉ còn vài tháng nữa là kết thúc năm 2025, ngành da giày dự báo khó đạt được mục tiêu xuất khẩu 25 tỉ USD như đã đề ra.

Để tháo gỡ khó khăn, giải pháp trước mắt được khuyến nghị là đa dạng hóa thị trường, tìm kiếm các thị trường mới và quay về thị trường nội địa. Vấn đề này cũng đã được Bộ Công Thương bàn thảo cùng các hiệp hội trong một cuộc họp gần đây.

Hơn nữa, để doanh nghiệp có thể mở rộng thị trường, cần có thêm nhiều chương trình xúc tiến thương mại hơn nữa. Nhà nước cần hỗ trợ một phần kinh phí để các doanh nghiệp nhỏ có cơ hội tìm kiếm khách hàng.

Một điểm sáng đáng chú ý là sự ra mắt của sàn thương mại điện tử thuần Việt “Hi1” do Cục Xúc tiến thương mại và các đối tác phối hợp triển khai nhằm đẩy mạnh phân phối hàng Việt.

Điểm đặc biệt của sàn này là không thu phí người bán như các sàn thương mại điện tử nước ngoài, tuy nhiên sàn vẫn chưa thực sự mạnh. Do đó, cơ quan chức năng cần có các chương trình truyền thông mạnh mẽ hơn cho Hi1, đồng thời vận động người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt.

Ở thị trường trong nước ghi nhận một tín hiệu tích cực khi các biện pháp quyết liệt của Chính phủ gần đây, một số người kinh doanh chuyển từ nhập khẩu giày dép Trung Quốc sang sử dụng hàng Việt Nam. Tuy nhiên, một áp lực lớn vẫn còn tồn tại là chi phí logistics quá cao, làm giảm sức cạnh tranh của doanh nghiệp nội địa.

Doanh nghiệp da giày Việt Nam quảng bá tại một triển lãm quốc tế tổ chức tại TP.HCM. Ảnh: TÚ UYÊN

Ông Phạm Văn Việt, Phó Chủ tịch Hội Dệt may Thêu đan TP.HCM

Ngành dệt may nỗ lực vượt khó, thách thức mục tiêu 48 tỉ USD

Ông Phạm Văn Việt, Phó Chủ tịch Hội Dệt may Thêu đan TP.HCM

Khó khăn lớn nhất hiện nay của các doanh nghiệp đến từ thị trường Mỹ, khi các đơn hàng trong quý III đã giảm khoảng 20%. Riêng tại doanh nghiệp của tôi, mức sụt giảm là 17%.

Ngược lại, thị trường châu Á lại là điểm sáng với kết quả xuất khẩu tích cực, đặc biệt là các sản phẩm phổ thông. Kết quả này đến từ việc các doanh nghiệp đã khai thác hiệu quả 17 Hiệp định Thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam ký kết.

Theo tôi, từ nay đến cuối năm, ngành dệt may cần phấn đấu để mỗi tháng kim ngạch xuất khẩu đạt trên 5 tỉ USD, qua đó giúp cả năm tăng trưởng ở mức hai con số.

Để ứng phó với chính sách thuế đối ứng, nhiều doanh nghiệp đã và đang quay về thị trường nội địa. Nếu gộp cả doanh thu từ thị trường trong nước, toàn ngành có thể đạt được mục tiêu 48 tỉ USD.

Ngoài ra, ngành dệt may còn đối mặt với thách thức từ chính nội tại, đó là nhận thức của doanh nghiệp. Nhiều đơn vị còn chậm chuyển đổi công nghệ để tăng năng suất, đáp ứng các đơn hàng linh hoạt và tiêu chuẩn xanh.

Một rào cản cố hữu khác là ngành dệt may Việt Nam vẫn phụ thuộc vào nguồn cung nguyên phụ liệu nhập khẩu. Ngành đã đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ tự chủ 10% nguồn nguyên liệu và đến năm 2045 là 60-70%. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn chưa thu hút được vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào lĩnh vực này, ngay cả khi đã có các chính sách ưu đãi. Do đó, việc triển khai hiệu quả các chính sách trong thực tế mới là yếu tố quyết định.

Đáng chú ý, qua chuyến khảo sát thị trường EU gần đây, tôi nhận thấy xu hướng thời trang thay đổi rất nhanh, mang đậm bản sắc từng quốc gia. Nếu không xây dựng được chiến lược phát triển dài hạn, ngành dệt may Việt Nam sẽ rất khó cạnh tranh.

Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long

Kiểm soát tốt các thách thức kim ngạch xuất khẩu có thể vượt mục tiêu

Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long

Trong tám tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam đạt 305,96 tỉ USD, tăng khoảng 14% so với cùng kỳ. Đây là mức tăng trưởng ấn tượng, phản ánh sự hồi phục mạnh mẽ của các ngành xuất khẩu chủ lực như điện tử, máy vi tính và linh kiện, dệt may, da giày.

Để hoàn thành mục tiêu cả năm là 451 tỉ USD, kim ngạch xuất khẩu trong những tháng còn lại cần đạt trung bình tối thiểu 36,3 tỉ USD mỗi tháng. Riêng tháng 8, xuất khẩu đã đạt 43,39 tỉ USD. Kết quả này cho thấy nếu duy trì được tốc độ hiện tại, mục tiêu của cả năm là hoàn toàn khả thi.

Có ba kịch bản chính được đưa ra là nếu duy trì ở mức 36-38 tỉ USD/tháng, kim ngạch cả năm có thể đạt 450-458 tỉ USD, tức là đạt hoặc vượt mục tiêu. Nếu giảm xuống khoảng 33 tỉ USD/tháng, tổng kim ngạch sẽ chỉ đạt 438-446 tỉ USD, khó hoàn thành kế hoạch. Nếu tăng lên mức 40 tỉ USD/tháng, kim ngạch cả năm có thể đạt 466-472 tỉ USD, vượt mục tiêu đáng kể.

Tuy nhiên, khả năng “về đích” không chỉ phụ thuộc vào đà tăng trưởng hiện tại, mà còn chịu tác động từ nhiều thách thức.

Thứ nhất là các biện pháp phòng vệ thương mại, thuế đối ứng và rủi ro bị siết chặt nhập khẩu ở thị trường Mỹ và EU. Thứ hai là các rào cản xanh ngày càng khắt khe, như quy định chống mất rừng của EU (áp dụng từ cuối năm 2025) hay cơ chế CBAM sắp bước vào giai đoạn có nghĩa vụ tài chính. Đây là những yếu tố có thể làm tăng chi phí và kéo dài thời gian thông quan, ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu.

Tóm lại, mục tiêu xuất khẩu đạt 451 tỉ USD trong năm 2025 là khả thi nhưng “sát sườn”. Trong những tháng cuối năm, Việt Nam cần duy trì kim ngạch xuất khẩu bình quân tối thiểu 36 - 37 tỉ USD mỗi tháng. Đồng thời, phải chủ động ứng phó với các rào cản xanh và biện pháp thương mại mới. Nếu kiểm soát tốt những thách thức này, kim ngạch xuất khẩu có thể vượt mục tiêu, góp phần giữ vững đà tăng trưởng của nền kinh tế.

TÚ UYÊN