Vì sao cổ phiếu ngành chứng khoán được quan tâm đặc biệt khi thị trường được nâng hạng?

Dòng vốn nước ngoài đổ vào nhiều hơn, chất xúc tác mạnh làm gia tăng giao dịch, thanh khoản thị trường

Khi một thị trường chứng khoán được các tổ chức quốc tế nâng hạng, các quỹ đầu tư quốc tế (cả quỹ thụ động theo chỉ số như ETF, lẫn quỹ chủ động) có thể được phép hoặc bắt buộc phải phân bổ vốn vào cổ phiếu tại thị trường đó.

Dòng vốn ngoại này làm tăng thanh khoản chung của thị trường và do vậy các công ty chứng khoán sẽ được hưởng lợi từ khối lượng giao dịch lớn hơn thông qua phí giao dịch.

Ngoài ra, thanh khoản thị trường cao hơn cũng giúp các công ty chứng khoán tự tin đẩy mạnh hoạt động nghiệp vụ tự doanh, cho vay ký quỹ v.v...

Để hình dung được tác động của thanh khoản thị trường tăng đối với kết quả kinh doanh của các công ty chứng khoán hãy nhìn vào kết quả kinh doanh của các công ty chứng khoán có thị phần lớn tại Việt Nam trong quý 3 năm nay. Với nhiều phiên giao dịch có giá trị giao dịch lớn lên tới 70-80.000 tỷ/phiên, các công ty chứng khoán này đã có doanh thu và lợi nhuận tăng trưởng mạnh trong quý vừa qua. Chẳng hạn, công ty có thị phần môi giới cổ phiếu số 1 trên HOSE trong quý 3 là VPS với thị phần 17% có lợi nhuận dự kiến lên tới gần 1.800 tỷ đồng, tăng tới 70% so với cùng kỳ năm trước và bằng gần 130% so với hai quý trước đó.

Cải thiện niềm tin thị trường và uy tín của công ty chứng khoán

Việc nâng hạng thường gắn liền với yêu cầu minh bạch thông tin, quản trị công ty tốt hơn, tuân thủ các chuẩn quốc tế, và cơ chế giám sát mạnh hơn.

Các công ty chứng khoán nếu đáp ứng tốt các tiêu chuẩn quốc tế sẽ tạo được lợi thế cạnh tranh về uy tín, thu hút khách hàng trong và ngoài nước, mở rộng mạng lưới hợp tác quốc tế.

Hình ảnh của thị trường được nâng cao cũng giúp các CTCK dễ tiếp cận với các đối tác, nhà đầu tư ngoại hơn.

Mở rộng hoạt động dịch vụ tài chính, sản phẩm mới

Khi dòng vốn ngoại tham gia nhiều hơn, nhu cầu về dịch vụ hỗ trợ như tư vấn đầu tư, quản lý danh mục, nghiên cứu, phân tích, môi giới quốc tế… sẽ tăng lên. Công ty chứng khoán có thể mở rộng hoặc phát triển thêm các mảng dịch vụ này.

Các CTCK có thể hợp tác quốc tế, mở rộng mạng lưới, liên kết với các tổ chức tài chính nước ngoài, tham gia vào quản lý quỹ, bảo lãnh phát hành quốc tế…

Tăng lợi nhuận từ nghiệp vụ tự doanh và cho vay ký quỹ

Khi thị trường tăng thanh khoản, hoạt động cho vay ký quỹ (margin) được mở rộng khi nhà đầu tư có xu hướng giao dịch mạnh hơn. Điều này đặc biệt đúng đối với thị trường Việt Nam khi giao dịch của nhà đầu tư cá nhân chiếm tới 90% thanh khoản thị trường và họ rất ưa thích sử dụng đòn bẩy tài chính khi thị trường thuận lợi.

Với các công ty chứng khoán có hoạt động tự doanh, nếu hoạt động quản trị rủi ro tốt – nghiệp vụ tự doanh cũng có thể mang lại nguồn lợi nhuận đáng kể cho công ty.

Tạo hiệu ứng tăng giá cổ phiếu của các công ty chứng khoán

Do kỳ vọng lợi nhuận và dòng vốn vào ngành chứng khoán cao, cổ phiếu các công ty chứng khoán có thể được thị trường giá cao hơn, thu hút nhà đầu tư mua vào. Nói cách khác, đà tăng chung của cổ phiếu chứng khoán có thể được “kích” thêm bởi việc nâng hạng thị trường.

Thực tế tại thị trường Việt Nam gần đây cũng cho thấy rõ điều này. Cổ phiếu của các công ty chứng khoán đã tăng rất mạnh trong thời gian qua khi những tin tức khả quan về việc thị trường chứng khoán Việt Nam nhiều khả năng sẽ được FTSE Russell nâng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi thứ cấp. Dự báo, sau khi được chấp thuận nâng hạng, cổ phiếu của ngành chứng khoán sẽ còn đón nhận được sự quan tâm hơn nữa của giới đầu tư do tác động kể cả về mặt tâm lý và thực tiễn của việc nâng hạng thị trường.

Giảm chi phí vốn và cải thiện điều kiện tài chính

Với uy tín cao hơn, các CTCK có thể huy động vốn quốc tế dễ hơn, có thể vay vốn với điều kiện tốt hơn hoặc hợp tác tài chính với định chế quốc tế.

Khả năng mở rộng hoạt động, đầu tư vào hệ thống công nghệ, dữ liệu, hệ thống giao dịch – khi chi phí vốn thấp hơn - sẽ giúp CTCK nâng cao năng lực cạnh tranh, cải thiện lợi nhuận trong dài hạn.

Thực tế trên thị trường chứng khoán quốc tế

Ả Rập Xê Út (Saudi Arabia) – nâng hạng từ “thị trường cận biên” lên “thị trường mới nổi” (2019)

Năm 2019, MSCI và FTSE Russell chính thức nâng hạng thị trường chứng khoán Saudi Arabia từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi.

Sự kiện này giúp thị trường chứng khoán nước này thu hút hơn 20 tỷ USD dòng vốn ngoại chỉ trong vài tháng đầu sau nâng hạng.

Công ty chứng khoán đầu ngành Tadawul (Saudi Stock Exchange, nay là Saudi Tadawul Group) ghi nhận doanh thu môi giới tăng 70% so với cùng kỳ năm trước.

Một số CTCK như Aljazira Capital, Al Rajhi Capital và SNB Capital cũng mở rộng mạnh các mảng: Giao dịch chứng khoán quốc tế, tư vấn IPO và bảo lãnh phát hành, dịch vụ quản lý tài sản cho nhà đầu tư nước ngoài.

Sau nâng hạng, các CTCK này thu hút nhiều đối tác là những tên tuổi lớn nước ngoài như JP Morgan, HSBC, Credit Suisse… để cung cấp dịch vụ cho dòng vốn ngoại mới vào.

Một ví dụ khác là trường hợp của Qatar. Trước năm 2014, Qatar bị xem là thị trường cận biên do thiếu cơ chế thanh toán T+2 và hạn chế sở hữu nước ngoài.

Sau khi cải thiện hệ thống giao dịch và nâng trần sở hữu ngoại lên 49%, Qatar được MSCI nâng hạng lên thị trường mới nổi.

Kết quả là chỉ trong vòng 12 tháng sau nâng hạng, giá trị giao dịch bình quân trên sàn Doha tăng gấp 2,5 lần.

Các CTCK lớn như QNB Financial Services và Doha Brokerage mở rộng mạnh mảng cho vay margin và môi giới khách hàng cá nhân. Lợi nhuận ngành chứng khoán Qatar năm 2015 tăng 35% so với trước nâng hạng nhờ thanh khoản tăng và phí môi giới cải thiện.

Cùng đợt với Qatar, UAE được nâng hạng năm 2014 sau khi cải thiện tính minh bạch và quy định về sở hữu ngoại. Kết quả: Tổng giá trị giao dịch trên Dubai Financial Market tăng hơn 140% trong năm đầu tiên. Các CTCK như SHUAA Capital, Al Ramz Capital và Emirates NBD Securities có mức tăng lợi nhuận 50–80%.

Huy Nguyễn