Vì sao người Việt ăn ít chất béo nhưng lại thừa cholesterol?

Chia sẻ tại buổi Lễ phát động “Tháng hành động đẩy lùi tình trạng thừa cholesterol trong cơ thể” do Bộ Y tế tổ chức ngày 16/10, PGS.TS Lê Bạch Mai, nguyên Phó Viện trưởng Viện dinh dưỡng Quốc gia cho hay, tỷ lệ người Việt rơi vào tình trạng thừa cholesterol đang ở mức đáng báo động và có xu hướng tiếp tục gia tăng.

Cholesterol là chất béo quan trọng, cần thiết cho hoạt động của cơ thể. Hàm lượng chất này trong máu nếu vượt quá ngưỡng cần thiết sẽ làm hình thành mảng xơ vữa động mạch ở mạch máu, dẫn đến các bệnh tim mạch như đột quỵ, nhồi máu cơ tim, bệnh mạch vành, tăng huyết áp,…

Theo thống kê, hiện cứ 10 người Việt trưởng thành thì có 3 người thừa cholesterol trong cơ thể, 50% phụ nữ trung niên đang trong tình trạng thừa cholesterol. Đáng nói, tình trạng này vẫn diễn ra dù thực tế người Việt không có thói quen ăn nhiều chất béo, không thích ăn quá ngấy.

PGS Mai lý giải, nguyên nhân của thực tế này là do một số sai lầm của người Việt trong chế độ dinh dưỡng hàng ngày.

PGS.TS Lê Bạch Mai, nguyên Phó Viện trưởng Viện dinh dưỡng Quốc gia

Chưa biết cách lựa chọn loại chất béo phù hợp với kiểu chế biến

Theo PGS Mai, có một thực tế là trong nhà bếp, các bà nội trợ thường chỉ sử dụng 1 chai dầu cho tất cả các hoạt động xào nấu, chiên rán hay trộn salad. Cách chế biến như vậy sẽ không thể khai thác tối đa lợi ích của chất béo, thậm chí còn ảnh hưởng đến sức khỏe.

“Mỗi loại chất béo đều có điểm bốc khói khác nhau. Khi chiên, xào cần chọn loại chất béo có điểm bốc khói cao, bởi những loại có điểm bốc khói thấp sẽ dễ bị biến tính thành những chất béo không tốt cho cơ thể. Ví dụ, chúng ta có thể sử dụng dầu olive cho các món trộn, tuy nhiên không nên chọn khi chiên rán”, bà Mai cho hay.

Ăn quá ít rau quả

Bà Mai nhấn mạnh, ngoài vai trò cung cấp vitamin, chất khoáng, rau còn có công dụng như “chiếc chổi” để quét colesterol thừa ra khỏi cơ thể.

Theo khuyến cáo của Viện Dinh dưỡng Quốc gia và Bộ Y tế, mỗi người trưởng thành nên ăn 400g rau quả/ngày. Tuy nhiên, số liệu điều tra mới nhất cho thấy, 60% nam giới và 50% nữ giới nước ta không ăn đủ lượng rau quả theo tiêu chuẩn.

Những loại rau giúp cân bằng lượng cholesterol trong cơ thể là rau lá, có màu sắc như xanh thẫm, đỏ, vàng, cam. Nhóm rau này sẽ tốt hơn những loại rau củ, rau có ít màu.

Ăn nhiều thực phẩm từ động vật

Các nghiên cứu mới nhất từ Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho thấy, người Việt có xu hướng tiêu thụ thịt tăng mạnh. Theo bà Mai, nhiều người dân quan niệm sử dụng thực phẩm từ động vật chỉ để cung cấp chất đạm, protein cho cơ thể. Tuy nhiên, thực tế, các loại thịt đều có hàm lượng không nhỏ chất béo. Đặc biệt, phủ tạng động vật và các phần da, phao câu, cổ cánh ở gia cầm chứa rất nhiều chất béo có hại. “Thậm chí, ngay cả thịt nạc cũng chứa nhiều cholesterol”, bà Mai nhấn mạnh.

Một sai lầm khác là nhiều người thường thích chọn các loại thịt đỏ. Tuy nhiên, những thịt này lại chứa axit béo bão hòa có hàm lượng cholesterol cao, có thể dẫn đến rồi loạn chuyển hóa cholesterol.

Các chuyên gia dinh dưỡng cho hay, nguồn chất béo tốt nhất ở động vật là từ cá. Thế nhưng, chúng chỉ được giữ lại khi chế biến theo món luộc hoặc hấp. Khi cá bị đem chiên rán, các chất béo tốt thường sẽ mất đi.

Thói quen xấu phá hủy lá gan

Thực tế, cholesterol được sản sinh từ 2 nguồn, trong đó nguồn ngoại sinh tới từ các thực phẩm chiếm tỷ lệ nhỏ hơn so với nguồn nội sinh do gan tự tổng hợp. Tuy nhiên, theo PGS Mai, người Việt đang có rất nhiều thói quen xấu tàn phá lá gan như lạm dụng rượu bia, ít ăn rau. Theo thống kê, trung bình 1 người Việt tiêu thụ 6.6 lít cồn/năm. Khi chức năng gan không còn tốt, bị nhiễm mỡ, nó sẽ sản sinh ra các cholesterol có hại cho sức khỏe.

PGS.TS Lê Bạch Mai nhấn mạnh, để tránh thừa cholesterol, người dân cần có chế độ ăn hợp lý, kết hợp với việc vận động thường xuyên. Lưu ý, chất béo đóng một vai trò rất quan trọng trong cơ thể, bởi vậy chỉ cần điều chỉnh số lượng và chất lượng chất béo cho phù hợp, không nên từ chối hoàn toàn chất béo vì lo sợ bệnh tật.

Nguyễn Liên