Vì sao các nhà băng dồn dập tăng lãi suất huy động?

Chỉ tính từ đầu tháng 5 đến nay đã có khoảng 20 ngân hàng tăng lãi suất huy động, mức tăng cao nhất lên đến 0,5%/năm. Có ngân hàng tăng lãi suất 2 - 3 lần trong vòng một tháng.

Xuất hiện mức lãi suất trên 6%/năm

Theo thống kê từ đầu tháng 5/2024, có loạt ngân hàng tăng lãi suất huy động gồm: ACB, VIB, GPBank, NCB, BVBank, Sacombank, CB, Bac A Bank, Techcombank, TPBank, PGBank, SeABank, Viet A Bank, ABBank, VPBank, HDBank và MB...

Khách hàng giao dịch tại Techcombank, quận 1, TP.HCM - Ảnh: QUANG ĐỊNH

HDBank vừa tăng lãi suất các kỳ hạn với mức tăng 0,3%/năm, áp dụng với các khoản tiền gửi cá nhân kỳ hạn 1 - 18 tháng.

Cụ thể ở kênh tiền gửi trực tuyến, lãi suất kỳ hạn 1 - 5 tháng tăng lên mức 3,25%/năm, kỳ hạn 6 tháng tăng lên 4,9%/năm, còn kỳ hạn 12 tháng tăng lên 5,3%/năm.

Đáng chú ý, kỳ hạn 15 tháng lãi suất lên mức 6,1%/năm còn kỳ hạn 18 tháng tăng lên 6,2%/năm. Đây cũng là mức lãi suất gần như cao nhất trên thị trường hiện nay.

VIB cũng vừa tăng lãi suất huy động lần thứ 3 liên tiếp kể từ đầu tháng. Theo đó, lãi suất huy động tiền gửi online kỳ hạn 1 tháng của ngân hàng này đã tăng 0,3 %, lên 2,8%/năm. Trong khi lãi suất huy động kỳ hạn 3 - 5 tháng tăng 0,1%/năm, lên mức 3,1%/năm.

Techcombank cũng tăng lãi suất tiết kiệm 2 lần liên tiếp ngay đầu tháng 5. Hiện lãi suất huy động cao nhất ngân hàng này áp dụng cho kỳ hạn 12 - 36 tháng là 4,7%/năm.

MB cũng tăng lãi suất huy động kỳ hạn 1 - 15 tháng thêm 0,1 - 0,2%/năm. Sau khi điều chỉnh lãi suất cao nhất là 4,6%/năm, áp dụng cho kỳ hạn từ 12 - 15 tháng.

Tính đến nay đã có gần 20 ngân hàng tăng lãi suất tiết kiệm gồm: ACB, VIB, GPBank, NCB, BVBank, Sacombank, CB, Bac A Bank, Techcombank, TPBank, PGBank, SeABank, Viet A Bank, ABBank, VPBank và gần đây nhất là ngân hàng số Cake by VPBank... Một số ngân hàng có mức tăng lãi suất lên đến 0,9%/năm như CB và OceanBank.

Tuy nhiên, xu hướng tăng vẫn chủ yếu đến từ nhóm ngân hàng cổ phần tư nhân, trong khi nhóm big 4 (Vietcombank, BIDV, VietinBank và Agribank) vẫn áp dụng biểu lãi suất huy động ở mức thấp lịch sử.

Lý do ngân hàng tăng lãi suất huy động

Lãi suất huy động tăng trở lại gần đây khi người dân có xu hướng rút bớt tiền gửi ở ngân hàng để đầu tư vào những kênh đầu tư mạo hiểm hơn, trong đó có vàng.

Giá vàng đã tăng liên tục suốt nhiều tháng, từ mức 67 triệu đồng/lượng giữa năm 2023 lên trên 92 triệu đồng/lượng vào tháng 5 năm nay (tăng hơn 37%). Mức tăng này gấp nhiều lần lãi suất tiết kiệm. Một số khác đầu tư vào chứng khoán, mua nhà đất...

Báo cáo tài chính quý 1 cho thấy tăng trưởng tiền gửi của các ngân hàng ở mức rất thấp, thậm chí nhiều ngân hàng lớn ghi nhận tiền gửi khách hàng sụt giảm trong 3 tháng đầu năm như Vietcombank, MB, SHB, VIB, TPBank.

Với diễn biến của lãi suất huy động gần đây, Công ty chứng khoán VnDirect nhận định rằng mặt bằng lãi suất huy động có thể đã chạm đáy. Tuy nhiên VnDirect cũng cho rằng mức tăng của lãi suất huy động vừa qua là không đáng kể, ít nhất là trong quý tới, chủ yếu là do nền kinh tế trong giai đoạn đầu phục hồi với tốc độ vừa phải, đặc biệt tăng trưởng tín dụng và tiêu dùng vẫn còn chậm.

Trong khi Công ty chứng khoán Vietcombank nhận định rằng mặt bằng lãi suất huy động có thể cao hơn từ 0,5 - 1%/năm. Tuy nhiên đà tăng lãi suất huy động sẽ khó tạo ra một cuộc chạy đua lãi suất huy động toàn thị trường. Dòng tiền vẫn có xu hướng tìm đến kênh vàng, bất động sản, chứng khoán hơn là gửi tiết kiệm.

Lãi suất điều hành liệu có sớm tăng trở lại?

Làn sóng tăng mạnh lãi suất trở lại trong bối cảnh môi trường lãi suất thấp kéo dài, tiền gửi dân cư cũng ghi nhận dấu hiệu dịch chuyển bớt khỏi kênh ngân hàng bởi các kênh đầu tư khác hấp dẫn hơn.

Báo cáo tài chính quý I cũng cho thấy, tăng trưởng huy động tiền gửi của các ngân hàng ở mức rất thấp, thậm chí nhiều nhà băng lớn ghi nhận tiền gửi khách hàng sụt giảm trong 3 tháng đầu năm như Vietcombank, MB, SHB, VIB, TPBank.

Trong khi đó, vàng đang là kênh có biên độ tăng giảm lớn, hấp dẫn nhà đầu tư lướt sóng. Bất động sản đang hút dòng tiền sớm quay trở lại khi sự phục hồi ngày càng rõ nét. Kênh đầu tư chứng khoán cũng đang khởi sắc. Thế nên, dòng tiền có xu hướng tìm đến kênh vàng, bất động sản, chứng khoán hơn là gửi tiết kiệm.

Để giữ chân được tiền nhàn rỗi, các dự báo đưa ra, khả năng lãi suất tiền gửi sẽ còn tăng. Sau giai đoạn trì trệ đầu năm, tăng trưởng tín dụng từ đầu quí II có thể sẽ khởi sắc hơn, đòi hỏi các ngân hàng phải huy động thêm vốn để chuẩn bị phục vụ nhu cầu tín dụng trong thời gian tới, nhất là khi room tín dụng đã được NHNN giao 14% từ đầu năm. Hiện lãi suất đã tăng từ 0,2- 0,5%. MBS, UOB… dự báo lãi suất huy động còn xu hướng tăng từ nay đến cuối năm 2024, với mức tăng 0,5-1%, tùy kỳ hạn.

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) có động thái tăng lãi suất trên thị trường mở (OMO) trong bối cảnh áp lực tỷ giá vẫn ở mức cao. Tính đến thời điểm hiện tại, tỷ giá VND mất giá gần 5%, ngang bằng dự báo cả năm 2024.

Trong báo cáo vĩ mô mới công bố, Công ty TNHH Chứng khoán Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (VCBS) cho rằng, mức giảm giá gần 5% đã đến ngưỡng buộc NHNN phải có các biện pháp mạnh hơn. Gần đây, NHNN đã có những động thái nhằm ổn định tỷ giá như phát hành tín phiếu, ưu tiên sử dụng công cụ lãi suất trên nghiệp vụ thị trường mở. Hiện lãi suất cho vay OMO của NHNN đã tăng thêm 0,25 điểm %, từ 4,25% lên 4,5%.

Các nhà phân tích bắt đầu đưa thêm kịch bản lãi suất ở cả thị trường liên ngân hàng và thị trường tiền gửi sẽ tăng trong thời gian tới, dù lãi suất cho vay đầu ra vẫn còn là một dấu hỏi vì áp lực hồi phục kinh tế.

Vẫn có không ít yếu tố có thể giúp kìm hãm đà đi lên của lãi suất, đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế phục hồi chưa vững chắc, nhà điều hành càng có lý do để giữ mặt bằng lãi suất ổn định. Một kịch bản “đẹp” được kỳ vọng là lãi suất huy động sẽ không tăng quá cao, không cần phải tăng lãi suất cơ bản. Cho đến nay, các yếu tố hỗ trợ khác cho tỷ giá vẫn đang có tín hiệu tích cực, chẳng hạn như thặng dư thương mại tăng, kiều hối, giải ngân vốn FDI tiếp tục tăng mạnh.

Trong tọa đàm kinh tế mới đây, Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú nói rằng, chưa đặt vấn đề điều chỉnh lãi suất, dù tăng hay giảm, trong bối cảnh việc điều hành chính sách tiền tệ trong những tháng đầu năm 2024 là rất khó khăn, dưới sức ép từ cả quốc tế và nội địa.

Theo đánh giá của Công ty quản lý quỹ VinaCapital, các nhà hoạch định chính sách Việt Nam đang đứng trước bài toán cân bằng giữa ổn định tỷ giá và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Lãi suất cần đủ cao để giảm áp lực tỷ giá, nhưng không quá cao đến mức chính sách thắt chặt tiền tệ cản trở tăng trưởng GDP.

KHÁNH LINH (tổng hợp)