Trung Quốc cáo buộc liên minh AUKUS bắt IAEA làm 'con tin' hòng phổ biến vũ khí hạt nhân

Ngày 16/9, tại cuộc họp của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA), Trung Quốc đã phản đối việc liên minh AUKUS cung cấp các tàu ngầm hạt nhân cho Australia. (Nguồn: Reuters)

Ngày 16/9, tại cuộc họp của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA), Trung Quốc đã phản đối việc liên minh an ninh 3 bên Mỹ-Anh-Australia (AUKUS) cung cấp các tàu ngầm hạt nhân cho Canberra.

Theo kế hoạch của liên minh AUKUS được hình thành hồi tháng 9 năm ngoái, Australia dự kiến sẽ mua ít nhất 8 tàu ngầm hạt nhân.

Tổng Giám đốc IAEA Rafael Grossi khẳng định những con tàu này có thể chạy bằng nhiên liệu urani đã làm giàu ở cấp độ rất cao, thậm chí ở mức có thể chế tạo vũ khí hạt nhân hoặc gần cấp độ này.

Trong văn bản gửi các quốc gia thành viên IAEA tại cuộc họp Hội đồng Thống đốc IAEA, Trung Quốc cho rằng: “Hợp tác giữa các nước AUKUS liên quan đến hành vi chuyển giao bất hợp pháp vật liệu vũ khí hạt nhân, về cơ bản là một hành động phổ biến vũ khí hạt nhân”.

Bắc Kinh nhận định, IAEA đang vượt quá nhiệm vụ của tổ chức này, đồng thời bày tỏ mong muốn triển khai quy trình “liên chính phủ” thay vì giao nhiệm vụ cho IAEA.

Trong văn bản dài 7 trang, Trung Quốc cáo buộc liên minh AUKUS đang tìm cách bắt IAEA làm “con tin” để cơ quan giám sát vũ khí của Liên hợp quốc minh oan cho hành động phổ biến vũ khí hạt nhân.

Về phần mình, Australia khẳng định không thể và không muốn sử dụng nhiên liệu trong các tàu ngầm để chế tạo vũ khí hạt nhân vì những con tàu này đều có các tổ hợp điện được hàn kín chứa vật liệu hạt nhân và cần có quá trình xử lý hóa học để sử dụng trong một quả bom nguyên tử.

Trong khi đó, Trung Quốc không đồng ý với tình huống này vì vật liệu hạt nhân sẽ được chuyển đến Australia, chứ không phải do nước này sản xuất.

Tranh cãi giữa AUKUS và Trung Quốc trong tuần này đã không làm thay đổi cách tiếp cận của IAEA với kế hoạch trang bị tàu ngầm hạt nhân của Australia, vốn vẫn đang được phát triển.

(theo Reuters)

Hoài Sa