'Thành phố trong thành phố' thúc đẩy sự ra đời và phát triển đô thị vệ tinh

Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi):

TS Chu Mạnh Hùng phát biểu tại Hội thảo khoa học góp ý Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi). Ảnh Khánh Huy

Phân quyền cho Hà Nội để phát huy thế mạnh

Theo TS Chu Mạnh Hùng, Thủ đô Hà Nội trong những năm qua đã phát triển và đạt được những thành tựu nổi bật, đóng góp quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc… Việc hoàn thiện thể chế trên cơ sở đường lối, chủ trương của Đảng để phát triển Thủ đô Hà Nội là yêu cầu bức thiết hiện nay. Đồng thời với quá trình đô thị hóa mạnh mẽ, nhu cầu hình thành các đô thị vệ tinh cũng mang tính tất yếu khách quan để phát triển Thủ đô trong tương lai.

Với Thủ đô Hà Nội, chủ trương của Đảng trong Nghị quyết số 15-NQ-TW là: “Phát triển Thủ đô Hà Nội “Văn hiến – Văn minh – Hiện đại” là nhiệm vụ chính trị quan trọng đặc biệt trong chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc với tinh thần “cả nước vì Hà Nội, Hà Nội vì cả nước”; Là trách nhiệm, nghĩa vụ của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, của cả hệ thống chính trị; là nhiệm vụ hàng đầu của Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Thủ đô Hà Nội.

Đây là những định hướng có tính chất chiến lược: “Tập trung hoàn thiện thể chế phát triển Thủ đô toàn diện, đồng bộ, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh, bền vững và hội nhập quốc tế; Kết hợp hài hòa phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, môi trường gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh, đối ngoại; Kết hợp hài hòa, nhuần nhuyễn giữa giữ gìn bản sắc văn hóa với phát triển kinh tế và giữa phát triển kinh tế với phát triển văn hóa, trong đó văn hóa, con người vừa là mục tiêu, vừa là nền tảng, nguồn lực, động lực để phát triển Thủ đô”.

Trên cơ sở định hướng của Đảng, Luật Thủ đô (sửa đổi) đã xác định 09 nhóm chính sách cần sửa đổi để hoàn thiện thể chế phát triển Thủ đô được hình thành và hoàn thiện cùng với quá trình tổng kết thực hiện Luật Thủ đô, đánh giá tác động, xây dựng Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi)…

TS Chu Mạnh Hùng nhấn mạnh, nguyên tắc xây dựng và tổ chức thực hiện Luật Thủ đô (sửa đổi) là sự thể chế hóa chủ trương, chính sách của Đảng nhưng vận dụng trong thực tiễn lại là sự linh hoạt để phát huy đúng và đủ vai trò, trách nhiệm của Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Thủ đô cũng như các cơ quan có thẩm quyền trong việc xây dựng Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi).

Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) phản ánh được những đặc thù, vượt trội của Hà Nội với tính chất là Thủ đô và yêu cầu của quản trị đô thị trong bối cảnh mới; nhất là những đặc thù về tổ chức bộ máy, thu hút nguồn nhân lực; chế độ chính sách, tài chính, ngân sách… Phân quyền mạnh cho địa phương cũng như Hà Nội để khơi dậy tiềm năng, phát huy thế mạnh nhằm thực hiện khát vọng phát triển Thủ đô và đất nước.

Thành lập “thành phố thuộc thành phố”

Thời gian qua, các đô thị lớn ở Hà Nội đối mặt với những thách thức về môi trường, bất bình đẳng xã hội, gia tăng dân số. Trong khi đó, quá trình đô thị hóa đã đạt tới điểm bão hòa về không gian có thể phát triển sẵn có. TS Chu Mạnh Hùng cho rằng, vấn đề kiểm soát đô thị hóa và giải tỏa áp lực cho các đô thị trung tâm là nhiệm vụ chính trị, kinh tế - xã hội cấp bách.

Hà Nội cần được phân quyền hơn nữa, thành lập “thành phố thuộc thành phố”, Thúc đẩy sự ra đời và phát triển mạnh mẽ các đô thị vệ tinh (bên cạnh các đô thị trung tâm) và là nơi tập trung những yếu tố mới về kinh tế - xã hội và khoa học, công nghệ….

Lý giải về vấn đề này, TS Chu Mạnh Hùng cho biết, “thành phố thuộc thành phố” sẽ có vị trí pháp lý của đơn vị hành chính cấp huyện theo quy định của Hiến pháp, Luật Tổ chức chính quyền địa phương; là điểm nhấn rất đặc biệt gắn với vị thế đặc biệt của Hà Nội. Bởi lẽ đó, tính vượt trội, đặc thù cho Hà Nội trong đó có các đô thị vệ tinh, nhất là TP thuộc Thủ đô cần phải được tính đến ngay trong quy hoạch, quản lý và phát triển.

Ngoài ra, mô hình phát triển đô thị theo định hướng giao thông TOD (Transit Oriented Development) Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) để xuất cũng là điểm đột phá. Xong, cũng cần có sự phân biệt về khoảng cách với đô thị trung tâm Hà Nội và các đô thị khác như lý thuyết khuếch tán được áp dụng ở các TP lớn trên thế giới nhằm giải tỏa áp lực dân cư, phát triển kinh tế, dịch vụ và các hoạt động khác; xử lý tốt mối quan hệ “trục dọc, trục ngang” để các TP thuộc TP Hà Nội không rơi vào tình trạng đô thị vệ tinh là sự mở rộng của đô thị trung tâm như trường hợp TP Thủ Đức thuộc TP HCM.

Bạch Dương (ghi)