Sửa thuế thu nhập cá nhân: Phải trừ tiền học, trị bệnh, thuê nhà…

Bộ Tài chính đang lấy ý kiến sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN). Góp ý sửa đổi luật này, nhiều ý kiến cho rằng cần bổ sung quy định các khoản chi phí hợp lý và có hóa đơn, chứng từ của người dân phải được khấu trừ khi tính thuế TNCN.

Chi phí hợp lý nhưng không được khấu trừ

Tiền học phí của con và của bản thân người nộp thuế đang là gánh nặng rất lớn nhưng lại không được khấu trừ khi tính thuế TNCN. Anh Thanh Lâm (quận 12, TP.HCM) cho biết tiền học phí hai đứa con của anh mỗi tháng trung bình hết khoảng 10 triệu đồng, chiếm hơn 1/3 tổng thu nhập của hai vợ chồng anh. Thế nhưng bất hợp lý ở chỗ chi phí này lại không được khấu trừ thuế.

Cần bổ sung quy định các khoản chi phí hợp lý của người dân phải được khấu trừ khi tính thuế TNCN. Trong ảnh: Người dân làm thủ tục thuế tại Cục Thuế TP.HCM. Ảnh: HOÀNG GIANG

“Đây là sự thiếu sót của luật. Bởi khoản chi phí này có hóa đơn chứng từ đầy đủ và là gánh nặng rất lớn với người dân nên cần phải được khấu trừ như doanh nghiệp (DN) được khấu trừ các chi phí trong sản xuất, kinh doanh. Ngoài ra, cá nhân người lao động cũng phải đóng các tiền học phí về đào tạo nâng cao chuyên môn nghiệp vụ, tay nghề, ngoại ngữ… nên cần được xem xét khấu trừ khi tính thuế” - anh Lâm nhấn mạnh.

Luật sư Trần Xoa, chuyên gia thuế, cũng chỉ ra rằng Luật Thuế TNCN hiện hành chưa hợp lý và công bằng. Đơn cử như khoản học phí giữa người lao động trong nước và người nước ngoài làm việc ở Việt Nam.

Thu từ thuế cá nhân tăng 20%

Theo báo cáo của Bộ Tài chính, trong ba tháng đầu năm nay, khoản thu từ thuế TNCN tăng hơn 20%, lên tới 50.700 tỉ đồng, hoàn thành gần một nửa kế hoạch cả năm.

Trước đó, số thu từ thuế TNCN năm 2021 đạt khoảng 123.000 tỉ đồng, đạt 114% dự toán và tăng 6,6% so với cùng kỳ.

Cụ thể, theo Luật Thuế TNCN, khoản tiền học phí theo quy định cho con của người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam, theo bậc học từ mầm non đến THPT do người sử dụng lao động trả hộ thì không tính vào thu nhập chịu thuế TNCN của người lao động. Bên cạnh đó, người nước ngoài làm việc tại Việt Nam được khấu trừ khoản tiền mua vé máy bay khứ hồi về phép mỗi năm một lần trước khi tính thuế… Ngược lại, người lao động trong nước lại không được khấu trừ khoản tiền mua vé máy bay, không được khấu trừ khoản học phí cho con khi tính thuế TNCN.

“Đây là điều bất hợp lý, vì vậy Bộ Tài chính cần đề xuất sửa đổi Luật Thuế TNCN theo hướng tiền học phí cho con của người lao động Việt Nam cũng được trừ khi tính thuế TNCN. Ví dụ, người lao động có con đang học bậc mầm non, tiểu học thì quy định mức học phí được khấu trừ là 1 triệu đồng/tháng/người con; bậc THCS và THPT mức học phí được khấu trừ 1,5 triệu đồng/tháng và sinh viên nâng lên mức 2 triệu đồng/tháng” - ông Xoa đề xuất.

Chị Bích Huyền (TP Thủ Đức, TP.HCM) kể hiện nay chị phải vào bệnh viện hằng tháng để điều trị bệnh nan y, tiền thuốc và chi phí khám chữa bệnh mỗi tháng hết khoảng 5 triệu đồng. Thu nhập cả nhà trông vào chồng, mỗi tháng sau khi giảm trừ gia cảnh vẫn phải đóng thuế TNCN.

“Tiền học phí của con 3,5 triệu đồng/tháng, cộng thêm tiền điều trị bệnh khoảng 5 triệu đồng... Tính ra những chi phí thiết yếu này mỗi tháng lên đến gần chục triệu đồng. Đây là những chi phí chính đáng cần được trừ khi tính thuế thu nhập” - chị Huyền ý kiến.

Xem xét khấu trừ tiền thuê nhà, lãi vay mua nhà để ở

Theo các chuyên gia, chính sách thuế TNCN hiện nay có nhiều bất cập, chưa theo kịp mức sống của người dân và lạm phát. Chẳng hạn tiền thuê nhà đối với người lao động không được trừ khi tính thuế TNCN.

Từ thực tế trên, luật sư Nguyễn Đức Nghĩa, Phó Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ DN nhỏ và vừa thuộc Hiệp hội DN TP.HCM, cho rằng cần nghiên cứu, xem xét sửa Luật Thuế TNCN theo hướng chấp nhận các chi phí hợp lý liên quan tới thu nhập tính thuế như tiền thuê nhà. Chi phí này rất lớn đối với người lao động, hơn nữa số lượng người chưa mua được nhà ở TP phải thuê nhà trọ, phòng trọ rất nhiều.

Ngoài ra, luật sư Nghĩa cũng đề xuất nên quy định khấu trừ chi phí lãi vay ngân hàng khi người dân mua căn nhà đầu tiên để ở. Chính sách này vừa góp phần giảm bớt gánh nặng cho người dân vừa tạo điều kiện cho nhiều người dân được mua nhà, thị trường nhà ở phát triển.

Về lo ngại thu ngân sách từ thuế TNCN giảm khi khấu trừ tiền học phí, tiền điều trị bệnh nan y, hiểm nghèo, hay lãi vay mua nhà…, các chuyên gia cho rằng nguồn thu thuế sẽ không giảm. Chuyên gia thuế Trần Xoa phân tích: Khi các chi phí được khấu trừ thì người nộp thuế phải lấy hóa đơn. Đây là một trong những biện pháp khuyến khích người dân lấy hóa đơn khi mua hàng hóa, dịch vụ. Khi đó, các nhà kinh doanh và các tổ chức phải xuất hóa đơn khi bán hàng, qua đó doanh thu sẽ thể hiện rõ nên tránh được thất thu thuế rất lớn.

“Việc cho phép khấu trừ các khoản chi phí hợp lý sẽ tạo sự công bằng, hợp lý trong chính sách thuế. Từ đó vừa khuyến kích tiêu dùng, thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, kinh tế tăng trưởng ổn định” - ông Xoa nhấn mạnh.

Mức giảm trừ gia cảnh quá lạc hậu

Theo quy định hiện hành, mức giảm trừ cho người nộp thuế là 11 triệu đồng/tháng và cho mỗi người phụ thuộc 4,4 triệu đồng/tháng. Nhiều ý kiến cho rằng mức giảm trừ gia cảnh cho người phụ thuộc như hiện nay là quá lạc hậu, nhất là trong bối cảnh nhiều mặt hàng tăng phi mã. Vì vậy cần tăng mức giảm trừ gia cảnh cho người phụ thuộc lên bằng 70% mức giảm trừ của người lao động.

Trước đề xuất trên, Bộ Tài chính cho rằng mức giảm trừ bản thân và giảm trừ người phụ thuộc hiện nay đã hợp lý. Về biểu thuế lũy tiến từng phần, Bộ Tài chính cho biết sẽ tiếp tục nghiên cứu để có điều chỉnh phù hợp khi sửa Luật Thuế TNCN.

QUANG HUY