Quốc hội 'dám mở đường và quyết vấn đề khó, chưa có tiền lệ'

Khi nhìn lại chặng đường 5 năm của Quốc hội khóa XV, điều để lại ấn tượng sâu sắc nhất chính là tinh thần dấn thân, đổi mới và trách nhiệm vì nhân dân, vì đất nước. Quốc hội khóa XV diễn ra trong bối cảnh thế giới biến động chưa từng có: Đại dịch COVID-19 gây đứt gãy toàn cầu, kinh tế thế giới đối mặt lạm phát và suy giảm tăng trưởng, cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn diễn ra gay gắt, chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo thay đổi mọi mô thức phát triển.

Trong bối cảnh đó, Quốc hội của chúng ta đã không lùi bước mà ngược lại, đã thể hiện một bản lĩnh vững vàng, một tầm nhìn cải cách và một tinh thần trách nhiệm rất cao để đưa ra những quyết sách kịp thời, vừa ứng phó với tình thế cấp bách, vừa tạo nền tảng lâu dài cho phát triển bền vững.

Ông Bùi Hoài Sơn, đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội khóa XV cho rằng, dấu ấn nổi bật nhất của Quốc hội khóa XV thể hiện rõ ràng tinh thần đổi mới, hành động và trách nhiệm ở ba phương diện lớn: Tư duy, phương thức làm việc và kết quả tạo ra cho đất nước.

Trước hết, là đổi mới tư duy thể chế. Quốc hội khóa XV đã dũng cảm tháo gỡ những điểm nghẽn lớn về cơ chế, đặt trọng tâm vào hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN, thúc đẩy chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo và kinh tế xanh. Việc sửa đổi, ban hành hàng loạt đạo luật trụ cột như Luật Đất đai, Luật Quy hoạch, Luật An ninh mạng, Luật Điện ảnh, Luật Di sản văn hóa, Luật Khám chữa bệnh… cho thấy quyết tâm rất cao của Quốc hội trong việc kiến tạo nền tảng pháp lý cho sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước.

“Đặc biệt, tư duy văn hóa được nâng lên tầm chiến lược, với định hướng coi văn hóa, con người là hệ giá trị cốt lõi, là sức mạnh nội sinh quan trọng, là nền tảng và hệ điều tiết phát triển, phù hợp tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm hiện nay”, theo ông Bùi Hoài Sơn.

Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Quốc hội đã tiến hành 18 kỳ họp (9 kỳ họp thường lệ và 9 kỳ họp không thường lệ) và đang tiến hành Kỳ họp thứ 10 – kỳ họp cuối cùng của khóa XV. Ngoài việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, Quốc hội đã thông qua 99 luật, hàng trăm nghị quyết, cùng với 49 dự thảo luật và 4 nghị quyết sẽ được Quốc hội xem xét thông qua, đã tạo nên những kỷ lục về lập pháp. Trong đó, có nhiều luật, nghị quyết quan trọng, tạo cơ sở pháp lý cho việc đổi mới, sắp xếp và tổ chức bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp cũng như thực hiện cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị trong giai đoạn mới.

Dấu ấn tiếp theo cần nhấn mạnh chính là sự đổi mới phương thức làm việc, nâng cao hiệu quả hành động. Quốc hội khóa XV đã vận hành với tinh thần chủ động, linh hoạt, thích ứng cao trong những thời điểm khó khăn nhất của đại dịch của những năm đầu nhiệm kỳ; kịp thời ban hành các cơ chế đặc thù, nghị quyết chuyên đề, quyết sách mang tính “thời chiến” để bảo vệ sức khỏe nhân dân và duy trì sức sống của nền kinh tế.

Cùng với đó, cách thức điều hành phiên họp khoa học, ứng dụng công nghệ mạnh mẽ, tăng công khai – minh bạch, tăng các phiên giải trình, chất vấn chuyên đề đã giúp nghị trường thực sự trở thành nơi phản biện, giám sát và kiến tạo chính sách hiệu quả.

“Tinh thần trách nhiệm – vì dân, gần dân và lắng nghe dân. Đây là dấu son đậm nhất”, ông Bùi Hoài Sơn nhấn mạnh. Bởi, Quốc hội không chỉ nỗ lực ban hành chính sách đúng mà còn chú trọng lắng nghe để đảm bảo chính sách trúng và sát thực tiễn. Điều này thể hiện rõ qua việc lấy ý kiến rộng rãi nhân dân đối với các dự án luật quan trọng; qua các phiên chất vấn sôi nổi, minh bạch; qua những chuyến tiếp xúc cử tri chân thành, thẳng thắn, trách nhiệm.

Sự tham gia ngày càng sâu của trí thức, chuyên gia, cộng đồng doanh nghiệp và người dân trong quá trình lập pháp cho thấy Quốc hội thực sự trở thành Quốc hội của đối thoại, của đồng hành và của khát vọng phát triển.

Tại cuộc gặp mặt đại biểu Quốc hội qua các thời kỳ vừa qua, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh: Từ khát vọng độc lập đến khát vọng hùng cường, từ chân lý "Không có gì quý hơn độc lập tự do" đến mục tiêu phấn đấu "Việt Nam hùng cường, thịnh vượng, hạnh phúc, sánh vai các cường quốc năm châu", chúng ta đang đi trên một hành trình nối dài khát vọng. Trên hành trình đó, Quốc hội phải đi trước một bước về thể chế; phải dám mở đường, dám sửa đường, dám quyết định những vấn đề khó, những việc mới, những lĩnh vực chưa từng có tiền lệ.

“Phải nói rằng là đến thời điểm này tôi cảm thấy rất hạnh phúc vì không ngờ là chúng ta đã đi đến đích, khi Quốc hội khóa XV bắt đầu với một nhiệm kỳ rất đặc biệt, bất thường, các đại biểu họp trong điều kiện giãn cách do đại Covid-19. Quá nhiều khó khăn, thách thức, song chúng ta đã vượt qua” – đại biểu Quốc hội Trần Hoàng Ngân chia sẻ.

Thực tiễn sinh động đã chứng minh Quốc hội đi trước một bước về thể chế; dám mở đường, dám sửa đường, dám quyết định những vấn đề khó, thậm chí chưa có tiền lệ. PGS.TS Trần Hoàng Ngân còn nhớ, khi đại dịch Covid 19 xuất hiện và lan rộng ở nhiều địa phương thì lúc đó hệ thống luật pháp chưa có sự chuẩn bị, chưa có những quy định ứng phó với tình huống chưa có tiền lệ này. Quốc hội đã ban hành những nghị quyết quan trọng, trong đó giao cho Chính phủ được quyền quyết định những vấn đề mà luật pháp chưa quy định, từ đó kịp thời chỉ đạo triển khai công tác phòng, chống dịch, bảo vệ sức khỏe và tính mạng nhân dân trước hết và trên hết.

Quốc hội cũng chuyển đổi số nhanh chóng, các cơ quan làm việc không kể thứ Bảy, Chủ nhật, nội dung lập pháp tăng nhiều lần. Hoạt động thực tiễn nơi nghị trường thể hiện rõ Quốc hội chung sức đồng hành với Chính phủ để thể chế hóa nhanh chủ trương, đường lối của Đảng thành các quy định của luật pháp, thành các thể chế phát triển, thể chế thông minh, giúp cho Chính phủ có điều kiện triển khai quyết liệt thực hiện hiệu quả mục tiêu kinh tế - xã hội của đất nước trong nhiệm kỳ đầy thách thức.

“Điểm nghẽn” thể chế từng bước được tháo gỡ, dần hoàn thiện qua các kỳ họp với khoảng gần 150 luật đã và sẽ được sửa đổi, hoàn thiện và có cách làm hiệu quả hơn để tương thích, phù hợp với thực tiễn, giúp Chính phủ và địa phương triển khai thuận lợi, tạo nền tảng và điều kiện để đất nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, phát triển nhanh, bền vững.

“Tất cả những dấu ấn đó khẳng định một thông điệp xuyên suốt: Quốc hội khóa XV là Quốc hội của đổi mới và hành động, của niềm tin và trách nhiệm, luôn kiên định đặt lợi ích quốc gia – dân tộc và hạnh phúc của nhân dân lên trên hết, trước hết. Chính tinh thần đó đã tạo nên uy tín, sự đồng thuận xã hội và củng cố niềm tin của nhân dân vào con đường phát triển mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân ta đã lựa chọn”, PGS.TS Bùi Hoài Sơn khẳng định.

BÀI 2: DẤU ẤN TƯ DUY CẢI CÁCH VÀ HÀNH ĐỘNG QUYẾT LIỆT TRÊN NGHỊ TRƯỜNG