Quốc đảo Thái Bình Dương bày tỏ lo ngại về thỏa thuận tàu ngầm AUKUS
Sau khi Australia, Mỹ và Anh công bố thông tin về thỏa thuận trang bị tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân cho Australia, một số quốc gia tránh bày tỏ quan điểm trực tiếp song một số quốc gia bắt đầu nói lên tiếng nói của mình, trong đó có quần đảo Cook.
Vào giữa tháng 3/2023, Australia, Mỹ và Anh đã công bố kế hoạch trang bị tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân cho Australia trị giá 368 tỷ AUD. Theo đó, Australia sẽ mua từ 3 đến 5 tàu ngầm lớp Virginia của Mỹ và tự đóng 8 tàu ngầm thế hệ mới lớp SSN AUKUS do Anh thiết kế và sử dụng công nghệ của Mỹ.
Thủ tướng Quần đảo Cook Mark Brown. Nguồn: PIFS
Australia và Mỹ khẳng định đây là tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân chứ không trang bị vũ khí hạt nhân. Australia sẽ thực hiện đầy đủ các cam kết trong Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân, Hiệp ước Rarotonga về một khu vực Nam Thái Bình Dương không có vũ khí hạt nhân cũng như Thỏa thuận tự vệ Toàn diện và Nghị định thư Bổ sung của Australia với Cơ quan Năng lượng Nguyên tử quốc tế.
Tuy vậy hôm nay, Thủ tướng Quần đảo Cook Mark Brown bày tỏ lo ngại về thỏa thuận này khi cho rằng nó “đi ngược lại” nguyên tắc phi hạt nhân ở Thái Bình Dương. Thủ tướng Quần đảo Cook Mark Brown cho biết thỏa thuân này “làm gia tăng căng thẳng trong khu vực và đây là điều khiến khu vực không vui”.
Trước đó, Thủ tướng Quần đảo Solomon Manasseh Sovagare, Thủ tướng Tuvalu Simon Kofe và Bộ trưởng Biến đối khí hậu Vanuatu Ralph Regenvanu cũng đã bày tỏ sự lo ngại trước thỏa thuận trang bị tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân cho Australia của AUKUS.
Quần đảo Cook hiện đang là Chủ tịch Diễn đàn Quần đảo Thái Bình Dương (PIFS). Dự kiến vào tháng 10/2023, nước này sẽ tổ chức Hội nghị cấp cao của diễn đàn, quy tụ các nhà lãnh đạo trong khu vực. Trong bối cảnh ngày càng nhiều quốc gia trong khu vực bày tỏ sự lo ngại, thỏa thuận trang bị tàu ngầm cho Australia có thể sẽ trở thành nội dung được thảo luận tại diễn đàn này./.
