Nhận thức về giấy khai sinh: Nhìn từ vùng cao Tả Phời

Là con của một cặp đôi tảo hôn, bé L.V.L. được sinh ra khi mẹ chưa đủ tuổi kết hôn, do thiếu hiểu biết, gia đình chậm trễ trong việc làm giấy khai sinh cho cháu. Điều này dẫn đến việc trong suốt thời gian qua, bé không được hưởng quyền lợi dành cho trẻ dưới 6 tuổi mà pháp luật đã quy định. Hiện nay, nhờ được tuyên truyền, hướng dẫn, gia đình đang cố gắng hoàn tất thủ tục để bé sớm có giấy khai sinh, thẻ bảo hiểm y tế.

Đây chỉ là một trong số nhiều trường hợp ở thôn Láo Lý chậm có giấy khai sinh. Theo thống kê của địa phương, vào thời điểm tháng 8/2021 (chuẩn bị cho năm học mới), thôn Láo Lý có 25 trẻ chưa có giấy khai sinh để hoàn thiện hồ sơ nhập học, trong đó cấp mầm non có 6 trẻ, cấp tiểu học có 15 trẻ và cấp THCS có 4 trẻ. Trên thực tế, một số trẻ trong thôn chưa đến tuổi đi học cũng chưa có giấy khai sinh. Nguyên nhân là do nhận thức của đồng bào Xá Phó trong thôn còn hạn chế, chưa hiểu rõ giá trị pháp lý của giấy khai sinh. Đây cũng là hậu quả từ tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống xảy ra trên địa bàn từ nhiều năm về trước.

Cán bộ xã Tả Phời tăng cường tuyên truyền về giá trị pháp lý của giấy khai sinh.

Mở rộng câu chuyện trên địa bàn xã, tháng 8/2021, xã Tả Phời rà soát các trường hợp chưa có giấy khai sinh để tuyên truyền, vận động người dân sớm hoàn thiện các thủ tục. Theo đó, có 95 trường hợp được sinh từ năm 2001 đến năm 2021 không có giấy khai sinh, tập trung chủ yếu ở 7 thôn vùng cao. Qua rà soát, đối chiếu với hồ sơ gốc của chính quyền địa phương, trong số này có 2 trường hợp mất giấy khai sinh, số còn lại chưa có giấy khai sinh. Cũng giống thôn Láo Lý, nguyên nhân là bởi nhận thức về quy định pháp luật của người dân địa phương còn hạn chế. Được biết, trong đợt rà soát, cấp giấy khai sinh vừa qua, có trường hợp không hợp tác, chính quyền địa phương phải cử cán bộ lên tận thôn vận động, đưa xuống UBND xã làm các thủ tục, đảm bảo quyền lợi cho con, em. Bên cạnh đó, nhiều trường hợp chưa có giấy khai sinh cũng xuất phát từ hậu quả của một số hủ tục như tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống xảy ra từ trước. Trong khi đó, theo quy định, khai sinh là quyền nhân thân của mỗi cá nhân được pháp luật ghi nhận và bảo hộ. Giấy khai sinh là giấy tờ hộ tịch gốc của mỗi cá nhân, thể hiện những thông tin cơ bản của cá nhân và là cơ sở để xác định các thông tin của một cá nhân trên các loại hồ sơ, giấy tờ liên quan đến nhân thân của cá nhân đó.

Trở lại với câu chuyện ở xã Tả Phời, việc làm mất giấy khai sinh nhưng chưa làm lại, chưa có giấy khai sinh cũng đồng nghĩa với việc những trường hợp trên không được hưởng chế độ bảo hiểm y tế trong suốt thời gian qua. Ngoài ra, một vài trường hợp không được hưởng chế độ dành cho học sinh bán trú ở khu vực đặc biệt khó khăn.

Từ thực tế trên, xã Tả Phời nhanh chóng huy động sự vào cuộc của hệ thống chính trị trong việc tuyên truyền, vận động, hướng dẫn để người dân sớm hoàn thiện các thủ tục làm giấy khai sinh, cùng với đó là đảm bảo các chế độ cho trẻ theo quy định. Đến thời điểm này, ngoài 11 trường hợp địa phương chưa cấp giấy khai sinh do thông tin người dân khai chưa khớp, cần đối soát lại thì 84 trường hợp đã được cấp giấy khai sinh.

Theo ông Lương Ngọc Tiến, Phó Chủ tịch UBND xã Tả Phời, để “khơi thông” suy nghĩ và nhận thức cho bà con, chính quyền xã Tả Phời huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị. Các tổ chức, đoàn thể từ xã đến thôn tăng cường phối hợp, nâng cao nhận thức người dân về giá trị pháp lý của giấy khai sinh, việc lưu giữ giấy khai sinh thông qua hoạt động tuyên truyền, vận động. Cán bộ chuyên môn của bộ phận một cửa hướng dẫn, giải thích và giúp người dân hoàn thiện thủ tục làm giấy khai sinh nhanh chóng, thuận tiện.

Từ câu chuyện thực tế thời gian qua, chính quyền xã Tả Phời xác định việc tuyên truyền, nâng cao nhận thức người dân về giá trị pháp lý và công tác lưu giữ giấy khai sinh là việc làm thường xuyên, liên tục nhằm đảm bảo quyền lợi cho người dân theo đúng quy định của pháp luật, nâng cao trình độ dân trí trên địa bàn.