Kinh tế tập thể - 5 năm nhìn lại

Nhân Đại hội đại biểu Liên minh HTX tỉnh Thanh Hóa lần thứ VI, nhiệm kỳ 2020-2025:

Lãnh đạo Liên minh HTX tỉnh Thanh Hóa thăm mô hình sản xuất dưa vàng Kim Hoàng hậu tiêu chuẩn hữu cơ tại huyện Đông Sơn.

Tăng về số lượng, “đổi” về chất lượng

Trong giai đoạn 2016-2020, trung bình mỗi năm, trên địa bàn tỉnh có 59 HTX được thành lập mới. Với 293 HTX được “khai sinh”, tốc độ tăng trưởng về số lượng HTX trong giai đoạn này đạt 14,1% so với những năm 2011-2015.

Ước đến 31-12-2020, toàn tỉnh có 1.066 HTX, bao gồm 673 HTX dịch vụ nông nghiệp, 142 HTX công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp, 18 HTX xây dựng, 67 quỹ tín dụng Nhân dân, 73 HTX thương mại - dịch vụ, 27 HTX giao thông - vận tải, 21 HTX môi trường và 45 HTX khác. Đến nay, toàn tỉnh có 96% HTX hoàn thành chuyển đổi, tổ chức hoạt động theo Luật HTX năm 2012. Hiện, tổng số thành viên tham gia HTX là 203.624 người. Ngoài ra, trên địa bàn tỉnh còn có 1 Liên hiệp HTX và 850 tổ hợp tác.

Sau khi thực hiện kiện toàn bộ máy hoạt động theo Luật HTX năm 2012, các HTX đã có những chuyển biến tích cực, trong đó xác định rõ hơn tư cách thành viên tham gia HTX. Số vốn góp của từng thành viên cũng tăng lên, tạo điều kiện về nguồn lực, giúp các HTX mở rộng hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, tăng thu nhập cho thành viên và người lao động.

Ước đến 31-12-2020, trên địa bàn tỉnh có 673 HTX nông, lâm, ngư nghiệp, với tổng số vốn 485,7 tỷ đồng và 79.320 thành viên, sau chuyển đổi mô hình hoạt động, nhiều HTX nông nghiệp đã cải tổ bộ máy điều hành, điều chỉnh cơ cấu vốn, tăng cường các khâu dịch vụ, phối kết hợp với địa phương thực hiện tích tụ, tập trung đất đai, đẩy mạnh liên kết với doanh nghiệp và nông dân để sản xuất, tiêu thụ sản phẩm. Trong đó, các HTX đều tham gia cung ứng từ 2 đến 9 khâu dịch vụ sản xuất. Điển hình như về liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm, toàn tỉnh hiện có 285 HTX tham gia liên kết sản xuất bền vững, chiếm 42,3% số HTX nông nghiệp toàn tỉnh.

Nhằm giúp nông dân nâng cao hiệu quả sản xuất, các HTX cũng đã tích cực du nhập, chuyển giao các mô hình ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất và tiêu thụ nông sản. Nhiều HTX bước đầu áp dụng công nghệ mới trong chăm sóc cây trồng, vật nuôi như công nghệ “Tưới nước nhỏ giọt, tưới phun mưa, kết hợp bón phân qua nước theo công nghệ NETTAFIM” cho cây mía và cam. Lựa chọn các giống mới năng suất hiệu quả cao, sức chống chịu sâu bệnh tốt để đưa vào sản xuất; áp dụng cơ giới hóa đồng bộ trong sản xuất nông nghiệp, ứng dụng thực nghiệm khoa học vào sản xuất nông nghiệp sạch theo tiêu chuẩn VietGAP cho cây rau; sản xuất nông nghiệp không hóa chất trong cây lúa, cây rau, chăn nuôi lợn, gà; đầu tư xây dựng khu nhà màng, nhà lưới để sản xuất rau, quả; xây dựng các nhà sơ chế sản phẩm và kho lạnh bảo quản sản phẩm sau thu hoạch. Điển hình như huyện Thọ Xuân có 10/47 HTX sử dụng nhà màng, nhà lưới; huyện Đông Sơn có 4 HTX sử dụng công nghệ sấy sau thu hoạch và 100% áp dụng cơ giới hóa đồng bộ trong sản xuất nông nghiệp; một số HTX trồng cây có múi ở huyện Như Xuân đều sử dụng công nghệ “Tưới nước nhỏ giọt, tưới phun mưa, kết hợp bón phân qua nước theo công nghệ NETTAFIM”; huyện Yên Định có 3 HTX sử dụng công nghệ sấy sau thu hoạch và 6 HTX đầu tư nhà màng, nhà lưới sản xuất rau, quả công nghệ cao.

Ước đến 31-12-2020, toàn tỉnh có 215 HTX trong lĩnh vực công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, thương mại. Tổng số thành viên của các HTX này hiện đã tăng lên 6.689 người, với doanh thu bình quân là 4,1 tỷ đồng/HTX/năm, tăng 17,1% so với năm 2016; lãi bình quân/HTX cũng tăng 31,9%; thu nhập bình quân lao động thường xuyên trong HTX tăng 80% so với năm 2016. Trong đó, các HTX dịch vụ điện năng đã có những chuyển biến tích cực so với giai đoạn trước. Nhiều HTX đã có sự đầu tư, nâng cấp, cải thiện hệ thống hạ tầng và chất lượng cung ứng cho Nhân dân.

Trong lĩnh vực giao thông - vận tải, các HTX luôn duy trì hoạt động ổn định. Nhiều HTX đã huy động thêm vốn góp của các thành viên, mở thêm luồng, tuyến mới, chủ động bố trí, sắp xếp và đầu tư phương tiện, tăng cường các biện pháp quản lý, điều hành, đáp ứng nhu cầu vận chuyển hàng hóa, đi lại của người dân. Ước đến 31-12-2020, trên địa bàn tỉnh có 27 HTX vận tải, tăng 57,1% so với năm 2016. Các chỉ tiêu sản xuất, kinh doanh cũng tăng trưởng đột biến so với đầu nhiệm kỳ, như: Tổng số vốn hoạt động của các HTX đạt 140 tỷ đồng, tăng 16,7%; tổng thành viên là 1.845 người; doanh thu bình quân của các HTX đạt 6,5 tỷ đồng/năm, tăng 27,5%; lãi bình quân/HTX đạt 650 triệu đồng, tăng 27,5% so với năm 2016.

Ước đến 31-12-2020, toàn tỉnh có 18 HTX trong lĩnh vực xây dựng, 67 quỹ tín dụng Nhân dân, các lĩnh vực HTX khác như dịch vụ môi trường, dạy nghề,... tiếp tục được duy trì và đẩy mạnh sản xuất, dịch vụ, góp phần giải quyết các vấn đề kinh tế và xã hội.

Có thể khẳng định, cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội và các thành phần kinh tế sôi động khác, lĩnh vực KTTT trong 5 năm qua đã đạt được những thành quả đáng ghi nhận. Không chỉ số lượng HTX thành lập mới vượt tới 66,7% so với mục tiêu nghị quyết đại hội, các chỉ tiêu sản xuất, kinh doanh cũng có những bước tăng trưởng khá, với doanh thu bình quân của HTX đạt 6,5 tỷ đồng, tăng 126,1% so với năm 2016; lãi bình quân một HTX tăng 76,3%; thu nhập bình quân của thành viên trong HTX tăng 120% so với năm 2016... Hiện nay, có 441 HTX (chiếm 42% tổng số HTX) tham gia đóng BHXH cho 2.760 lao động thường xuyên.

Tiếp tục nâng cao vai trò của Liên minh HTX trong phát triển KTTT

Kết quả đạt được trong lĩnh vực KTTT trong 5 năm qua, ngoài sự năng động thích ứng, mạnh dạn đầu tư, đổi mới của các HTX và sự vào cuộc của các cấp chính quyền, Liên minh HTX tỉnh cũng đã tích cực nỗ lực trong công tác tham mưu, tham gia, phối hợp với các sở, ban, ngành, tổ chức đoàn thể xây dựng và triển khai thực hiện các nghị quyết, chỉ thị của Đảng có tác động tích cực đến tổ chức, hoạt động của KTTT, HTX, liên hiệp HTX, tổ hợp tác, điển hình, như: Chỉ thị số 14/CT-UBND ngày 21-8-2018 về tiếp tục tăng cường công tác triển khai thi hành Luật HTX năm 2012; Kế hoạch 04/KH-UBND ngày 5-1-2018 về tập huấn, bồi dưỡng cho cán bộ quản lý và thành viên HTX giai đoạn 2018-2020; Kế hoạch số 115/KH-UBND ngày 4-6-2018 về thực hiện thí điểm đưa cán bộ trẻ tốt nghiệp đại học về làm việc có thời hạn ở các HTX nông nghiệp giai đoạn 2018-2020; Kế hoạch số 190/KH-UBND ngày 22-11-2018 về việc triển khai thực hiện Quyết định số 461/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt đề án phát triển 15.000 HTX, liên hiệp HTX nông nghiệp hoạt động có hiệu quả đến năm 2020 trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa...

Liên minh HTX tỉnh cũng đã chủ động, tích cực thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ là cơ quan Thường trực giúp việc Ban Chỉ đạo phát triển KTTT tỉnh báo cáo hiện trạng, định hướng phát triển của KTTT, HTX đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; định hướng Chiến lược phát triển KTTT, HTX giai đoạn 2021-2030; Kế hoạch triển khai Chương trình mỗi xã một sản phẩm tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2018-2020; thực hiện tốt công tác truyền thông về KTTT; phối hợp với các sở, ngành, UBND các huyện, thị xã, thành phố, các cơ sở đào tạo tổ chức tập huấn, bồi dưỡng cho 3.399 cán bộ quản lý và thành viên HTX; hỗ trợ xây dựng 89 mô hình HTX kiểu mới; ký kết và thực hiện có hiệu quả các chương trình phối hợp với hội liên hiệp phụ nữ, Tỉnh đoàn,... xây dựng một số mô hình HTX, tổ hợp tác do phụ nữ, thanh niên làm chủ; tư vấn, hỗ trợ 49 HTX hoàn thiện các thủ tục, hồ sơ vay vốn theo quy định và cho vay với tổng số tiền hơn 19 tỷ đồng để đầu tư mở rộng hoạt động sản xuất, kinh doanh; hỗ trợ 86 HTX tham gia các hội chợ xúc tiến thương mại, kết nối cung cầu, tạo điều kiện cho các HTX quảng bá, giới thiệu sản phẩm hàng hóa, cơ hội giao thương, liên kết hợp tác kinh doanh, mở rộng thị trường tiêu thụ...

Giai đoạn 2021-2025, trong bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế, mở ra cho các HTX trong nước, trong tỉnh cơ hội để đổi mới tư duy và vươn lên mạnh mẽ hơn. Đặc biệt, trong cuộc cách mạng công nghệ 4.0, các HTX có điều kiện để tiếp cận với công nghệ hiện đại, quản lý khoa học để sản xuất các sản phẩm đạt tiêu chuẩn cao hơn. Trong đó, KTTT, HTX tiếp tục nhận được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và của tỉnh. Nhiều chủ trương, chính sách được ban hành, tạo điều kiện thuận lợi cho KTTT, HTX phát triển.

Trước bối cảnh đó, tiếp tục thực hiện tốt vai trò nòng cốt trong phát triển KTTT, Liên minh HTX đã xây dựng mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu phát triển KTTT, HTX trên địa bàn trong giai đoạn 2021-2025, theo hướng: Phát triển đa dạng, không giới hạn về quy mô, lĩnh vực, địa bàn, cả HTX chuyên ngành và HTX đa ngành; tạo điều kiện để các HTX nhỏ hợp nhất lại thành các HTX có quy mô lớn. Hướng dẫn, hỗ trợ để các HTX phát triển theo chiều sâu, tăng cường tích tụ và tập trung vốn, củng cố sở hữu tập thể; phát triển HTX trên cơ sở tập hợp và liên kết rộng rãi với mọi tầng lớp xã hội, tổ chức kinh tế theo đúng các nguyên tắc của Luật HTX, gắn với chuỗi giá trị; đẩy mạnh quá trình liên kết hợp tác về vốn, tổ chức sản xuất, kinh doanh giữa các HTX với nhau và giữa các HTX với các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế... Phấn đấu giai đoạn 2020-2025, mỗi năm thành lập mới từ 25 HTX trở lên. Số thành viên tăng 1,5 lần so với cuối năm 2020. Doanh thu, lợi nhuận bình quân của HTX tăng mỗi năm 10% với năm liền kề trước đó. Thu nhập bình quân của thành viên HTX đạt 56 triệu đồng/người/năm, lãi bình quân một HTX đạt 304 triệu đồng/năm.

Để thực hiện được mục tiêu trên, trong nhiệm kỳ tới, Liên minh HTX tỉnh sẽ tập trung củng cố, đổi mới tổ chức và nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động; tăng cường trách nhiệm, thực hiện tốt nhiệm vụ tham mưu cho Ban Chỉ đạo phát triển KTTT tỉnh các giải pháp trọng tâm, trọng điểm nhằm củng cố, nâng cao hiệu quả hoạt động của các HTX; đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các thành viên. Tích cực, chủ động tham gia với các cơ quan chức năng trong quá trình tham mưu cho Tỉnh ủy, UBND tỉnh xây dựng và thực hiện các chủ trương, chính sách, pháp luật về phát triển KTTT, HTX. Trong đó, chú trọng vào các nội dung chủ yếu, như: Nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, vận động phát triển KTTT, HTX, nhân rộng các mô hình HTX, các điển hình tiên tiến; tổ chức có hiệu quả các phong trào thi đua trong khu vực KTTT, HTX. Đẩy mạnh công tác tư vấn, hỗ trợ cho HTX, Liên hiệp HTX, tổ hợp tác và thành viên; thực hiện tốt công tác đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của các HTX theo hướng nâng cao năng lực và trình độ, hiểu biết sâu sắc về nguyên tắc, tổ chức của HTX, nắm vững chính sách, pháp luật. Đồng thời, tăng cường mối quan hệ phối hợp với các cấp ủy đảng, chính quyền, các đoàn thể và các cơ quan chức năng liên quan trong việc giải quyết các đề xuất, kiến nghị, vướng mắc, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng, hợp pháp cho các HTX, thành viên và người lao động. Đổi mới phương thức hoạt động và nâng cao năng lực lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành; nâng cao năng lực hợp tác quốc tế để đẩy mạnh học tập kinh nghiệm, khai thác nguồn lực phục vụ phát triển KTTT, HTX.

Nguyễn Văn Hưng - Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Thanh Hóa