Hơn 3 triệu tỉ đồng làm metro tại Hà Nội và TPHCM

Bộ Giao thông Vận tải ước tính cần 3 triệu tỉ đồng để đầu tư vào hệ thống metro tại Hà Nội và TPHCM. Ảnh: Đạt Thành

Trong dự thảo trình Chính phủ về nghị quyết thí điểm cơ chế đặc thù phát triển metro tại Hà Nội và TPHCM, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Trần Hồng Minh cho biết, hơn 200 thành phố trên thế giới đã xây dựng hệ thống này, coi đây là giải pháp quan trọng để giảm ùn tắc, ô nhiễm và tai nạn giao thông, TTXVN đưa tin.

Với dân số Hà Nội 8,5 triệu người, TPHCM 9,5 triệu người và thu nhập bình quân năm 2023 lần lượt 5.900 và 6.700 đô la Mỹ/người, Bộ trưởng cho rằng đẩy nhanh đầu tư, vận hành đồng bộ đường sắt đô thị là cần thiết.

Hai thành phố đặt mục tiêu phát triển metro để đáp ứng nhu cầu vận tải công cộng, tái cơ cấu giao thông bền vững, hướng đến cơ bản hoàn thành mạng lưới vào năm 2035 theo Kết luận 49-KL/TW và quy hoạch đã duyệt.

Cụ thể, Hà Nội và TPHCM đặt mục tiêu đến năm 2035 khai thác 17 tuyến metro dài 752km, chiếm 35-50% thị phần vận tải công cộng. Đến năm 2045, hai địa phương bổ sung 7 tuyến, 4 đoạn tuyến dài 355km, nâng thị phần lên 50-60%.

Bộ Giao thông Vận tải ước tính tổng vốn đầu tư cho hệ thống metro tại Hà Nội và TPHCM khoảng 3,0651 triệu tỉ đồng. Trong đó, ngân sách Trung ương hỗ trợ hai thành phố khoảng 424.850 tỉ đồng, Hà Nội bố trí 1.170.250 tỉ đồng (khoảng 8,61 tỉ đô la Mỹ), TPHCM bố trí 1.470.000 tỉ đồng (khoảng 8,38 tỉ đô la Mỹ).

Với định hướng kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội thời gian tới, bộ cho rằng việc bố trí 424.850 tỉ đồng từ ngân sách Trung ương trong 10 năm là khả thi và không ảnh hưởng lớn đến cân đối ngân sách.

Dự thảo Nghị quyết đề xuất các nhóm cơ chế, chính sách đặc thù gồm huy động vốn, thủ tục đầu tư, quy hoạch TOD, phát triển công nghiệp đường sắt, vật liệu xây dựng và chính sách riêng cho TPHCM.

Dự thảo nghị quyết cũng tạo cơ chế linh hoạt giúp hai địa phương huy động vốn từ nguồn thu tăng thêm, tiết kiệm chi, vốn ODA mà không cần lập đề xuất dự án. Quy trình phê duyệt được đơn giản hóa, cho phép lập, thẩm định và quyết định đầu tư ngay, bỏ qua bước quyết định chủ trương đầu tư.

Ngoài ra, dự thảo đề xuất thay thế thiết kế cơ sở bằng thiết kế kỹ thuật tổng thể (FEED) trong báo cáo nghiên cứu khả thi, giúp rút ngắn thời gian thực hiện. Địa phương được chủ động phân chia dự án, gia hạn tiến độ, áp dụng chỉ định thầu trong một số trường hợp và sử dụng định mức chi phí theo chuẩn quốc tế. Công tác bồi thường, tái định cư có thể tách thành dự án độc lập.

Một điểm quan trọng khác là tích hợp quy hoạch đô thị theo mô hình giao thông công cộng (TOD), cho phép linh hoạt điều chỉnh quy hoạch, chuyển nhượng chỉ tiêu sử dụng đất mà không cần điều chỉnh kế hoạch sử dụng đất. Nhờ đó, khu vực quanh ga metro sẽ được quy hoạch bài bản, tăng mật độ dân cư và chức năng thương mại.

Dự thảo cũng hướng đến phát triển ngành công nghiệp đường sắt trong nước, thống nhất quy chuẩn kỹ thuật và áp dụng chính sách ưu đãi về chuyển giao công nghệ, đào tạo nhân lực. Các doanh nghiệp nội địa sẽ được tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng cho các dự án.

Chính phủ dự kiến trình Quốc hội thông qua nghị quyết thí điểm một số chính sách đặc thù cho metro tại Hà Nội và TPHCM tại kỳ họp bất thường lần thứ 9 vào tháng 2-2025.

Bình Dương