Hoạt động giám sát của Quốc hội đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới

Phiên Diễn đàn Hoạt động giám sát của Quốc hội chiều 6-8. Ảnh: Phạm Thắng

Hoạt động giám sát phải trở thành công cụ thúc đẩy hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật

Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội Dương Thanh Bình cho biết, chuyên đề “Hoạt động giám sát của Quốc hội góp phần hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật” nhằm lắng nghe, tiếp thu các ý kiến trao đổi, thảo luận và đề xuất nội dung, giải pháp đổi mới hoạt động giám sát của Quốc hội, để giám sát thực sự trở thành công cụ thúc đẩy hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật hiệu quả, khoa học, phù hợp với thực tiễn; đồng thời cũng là một nguồn thông tin quan trọng để góp phần sửa đổi Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND, bảo đảm chất lượng, đáp ứng yêu cầu đề ra...

Đồng chí Dương Thanh Bình phát biểu tại diễn đàn. Ảnh: Phạm Thắng

Tham luận tại Diễn đàn, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Lâm Văn Mẫn nhấn mạnh, để tiếp tục hoàn thiện pháp luật và thi hành pháp luật về hoạt động giám sát của Quốc hội, cần bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện, trực tiếp của Đảng trong công tác xây dựng pháp luật và thi hành pháp luật; xác định xây dựng, hoàn thiện thể chế, pháp luật và kiểm tra, giám sát việc tổ chức thi hành pháp luật nói chung và pháp luật về hoạt động giám sát nói riêng là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt, thường xuyên.

Tham luận về đổi mới giám sát văn bản quy phạm pháp luật góp phần nâng cao chất lượng, khắc phục hạn chế, bất cập trong việc ban hành văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành luật, pháp lệnh, nghị quyết, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tú cho rằng, kế hoạch giám sát của các đoàn giám sát cần bám sát những vấn đề nổi cộm, dư luận quan tâm, xác định những nội dung trọng tâm, tăng cường công khai, minh bạch trong công tác giám sát, tăng cường công tác phản biện và đánh giá tác động chính sách...

Đại biểu Trần Thị Nhị Hà phát biểu tại diễn đàn. Ảnh: Phạm Thắng

Thảo luận tại diễn đàn, đại biểu Quốc hội (Đoàn Hà Nội) Trần Thị Nhị Hà - Phó Trưởng ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội thống kê, từ năm 2013 đến nay, đã có trên 54.000 kiến nghị của cử tri được tiếp nhận, chuyển xử lý. Tuy nhiên, đằng sau những con số tích cực đó là không ít vấn đề đáng suy ngẫm. Nhiều kiến nghị vẫn lặp lại qua các kỳ họp, trên 80% kiến nghị chỉ được giải quyết ở mức cung cấp thông tin, giải trình; trong khi số lượng kiến nghị thực sự được tiếp thu để sửa đổi, bổ sung chính sách pháp luật còn rất thấp; việc giám sát, đôn đốc thực hiện các kết luận sau giám sát chưa thực sự hiệu quả.

Để những bất cập này sớm được khắc phục, bà Trần Thị Nhị Hà đề nghị sớm sửa đổi, bổ sung toàn diện Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND theo tinh thần đổi mới, lấy hiệu quả giám sát làm thước đo.

Trong khi đó, GS.TS Phan Trung Lý, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội kiến nghị, cần hoàn thiện cơ chế phân công phối hợp và kiểm soát quyền lực giữa các cơ quan Quốc hội, Chính phủ, các cơ quan thực hiện quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp, chức năng phải rõ thì giám sát mới đúng trọng tâm, hiệu quả.

Đồng thời, phải xác định rõ phạm vi, mục đích của giám sát Quốc hội; phải làm rõ vai trò của thể chế trong phát triển, làm rõ các điểm nghẽn cần tháo gỡ hiện nay... Trong đó cần tháo gỡ điểm nghẽn trong thẩm quyền lập pháp, lập quy; xác định cho được không gian của lập pháp, không gian của lập quy; trách nhiệm của Quốc hội, của Chính phủ.

Hoạt động giám sát là kênh quan trọng để phát hiện “lỗ hổng”

Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long phát biểu tại diễn đàn. Ảnh: Phạm Thắng

Tổng hợp phiên chuyên đề 2, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương thông tin, đã có 4 tham luận, 8 ý kiến phát biểu với nhiều góc nhìn đa chiều, sâu sắc. Các ý kiến tại Diễn đàn đều đồng tình hoạt động giám sát của Quốc hội là kênh quan trọng để phát hiện “lỗ hổng” điểm nghẽn về thể chế, góp phần hoàn thiện chính sách pháp luật và thông qua đó, Quốc hội ngày càng thể hiện rõ vai trò, trách nhiệm đồng hành cùng Chính phủ để hiện thực hóa mục tiêu phát triển đất nước.

Phát biểu tại Diễn đàn về hoạt động giám sát của Quốc hội, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long cho rằng, Diễn đàn là sáng kiến rất kịp thời và thiết thực, thể hiện rõ tinh thần không ngừng đổi mới, sự đồng hành Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội với Chính phủ trong việc hoàn thiện thể chế chính sách pháp luật, góp phần quan trọng việc cung cấp thêm các luận cứ khoa học và thực tiễn cho việc sửa đổi toàn diện Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội.

Đồng thời, sự kiện này cũng là dịp hết sức quan trọng để Chính phủ được lắng nghe, chia sẻ, trao đổi và đề xuất những giải pháp nhằm tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác xây dựng hoàn thiện thể chế pháp luật thông qua hoạt động giám sát của Quốc hội.

Phó Thủ tướng Lê Thành Long cho biết, trước yêu cầu nội dung giám sát ngày càng đa dạng và phức tạp, Chính phủ mong muốn hoạt động giám sát của Quốc hội sẽ tiếp tục được chỉ đạo triển khai hiệu quả, có giải pháp cải tiến đổi mới phù hợp với thực tiễn phát triển. Xác định đúng và trúng những lĩnh vực cần giám sát, tiếp tục đẩy mạnh giám sát chuyên đề, trọng tâm, trọng điểm. Đổi mới nội dung kết luận giám sát của Quốc hội theo hướng chỉ rõ những chính sách quy định của pháp luật cần được hoàn thiện cho phù hợp hơn với thực tiễn để bảo đảm hiệu lực, hiệu quả trong quản lý phát triển đất nước. Tăng cường giám sát và thực hiện các kết luận sau giám sát để tạo chuyển biến rõ. Rà soát và có cơ chế phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa giám sát của Quốc hội với các hoạt động thanh tra, kiểm tra, kiểm toán để bảo đảm tiết kiệm nguồn lực, tránh trùng chéo và gây áp lực không cần thiết cho địa phương, đơn vị...

“Thời gian tới, để triển khai hiệu quả hơn nữa các hoạt động giám sát của Quốc hội, Chính phủ sẵn sàng tiếp tục phối hợp đầy đủ, trách nhiệm, chặt chẽ với Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội và các đại biểu Quốc hội. Đồng thời, Chính phủ cũng trân trọng đề nghị Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp tục đồng hành, chia sẻ, đóng góp ý kiến, chỉ rõ tồn tại, hạn chế và giải pháp xử lý, khắc phục khó khăn trên các lĩnh vực để Chính phủ tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác xây dựng và thi hành pháp luật theo đúng tinh thần Nghị quyết số 66-NQ/TƯ ngày 30-4-2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới”, Phó Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định phát biểu bế mạc diễn đàn. Ảnh: Phạm Thắng

Phát biểu bế mạc Diễn đàn, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, những nội dung trao đổi tại Diễn đàn không chỉ tổng kết thực tiễn, rút ra bài học kinh nghiệm mà còn đề xuất nhiều kiến nghị quan trọng, khả thi phục vụ công tác xây dựng pháp luật và hoạch định chính sách; đồng thời, tập trung làm rõ vai trò, tác động và những giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc hội trong giai đoạn đất nước bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Ngay sau khi kết thúc Diễn đàn, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo xây dựng Báo cáo tổng thuật với đầy đủ kết quả của Diễn đàn gửi đến các cơ quan Đảng, Quốc hội, Chính phủ để nghiên cứu, tham khảo trong quá trình nghiên cứu sửa đổi các quy định của pháp luật nói chung và pháp luật về hoạt động giám sát nói riêng cũng như trong quá trình hoạch định các chủ trương, chính sách, định hướng về phát triển kinh tế - xã hội.

Minh Thúy