Đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới

Cán bộ, chiến sĩ BĐBP Lai Châu dự thi tìm hiểu Luật Biên phòng Việt Nam. Ảnh: Đức Duẩn

Đánh giá về công tác xây dựng và thi hành pháp luật ở Việt Nam, Nghị quyết số 66-NQ/TW khẳng định, Đảng, Nhà nước ta đã có nhiều chủ trương, chính sách đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác xây dựng và thi hành pháp luật, đạt được nhiều kết quả quan trọng. Tuy nhiên, công tác này còn có nhiều hạn chế, bất cập, thể hiện trong một số phương diện, bao gồm việc thể chế hóa, tư duy xây dựng pháp luật, nội dung, chất lượng các quy định pháp luật và tổ chức thực hiện pháp luật. Trên cơ sở nhận định về bối cảnh thế giới, trong nước, đặc biệt là yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình bứt phá, giàu mạnh, hùng cường dưới sự lãnh đạo của Đảng, Bộ Chính trị đã xác định cụ thể quan điểm chỉ đạo, mục tiêu và nhiệm vụ, giải pháp đổi mới căn bản công tác xây dựng và thi hành pháp luật như sau:

Thứ nhất, xác định 5 quan điểm chỉ đạo:

- Bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện, trực tiếp của Đảng trong công tác xây dựng pháp luật, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thi hành pháp luật. Tăng cường kiểm soát quyền lực; phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ; phòng ngừa, ngăn chặn mọi biểu hiện trục lợi, hướng tới chính sách. Phát huy vai trò giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, sự tham gia rộng rãi, thực chất của người dân, tổ chức, doanh nghiệp trong xây dựng và thi hành pháp luật.

- Công tác xây dựng và thi hành pháp luật là “đột phá của đột phá” trong hoàn thiện thể chế phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới; là một nhiệm vụ trọng tâm của tiến trình xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân, dưới sự lãnh đạo của Đảng.

- Xây dựng pháp luật phải bám sát thực tiễn, “đứng trên mảnh đất thực tiễn của Việt Nam”, tiếp thu có chọn lọc giá trị tinh hoa của nhân loại, bảo đảm tính hệ thống, nắm bắt mọi cơ hội, mở đường, khơi thông mọi nguồn lực, đưa thể chế, pháp luật trở thành lợi thế cạnh tranh, nền tảng vững chắc, động lực mạnh mẽ cho phát triển, tạo dư địa thúc đẩy tăng trưởng kinh tế “hai con số”, nâng cao đời sống của nhân dân, bảo đảm quốc phòng, an ninh, đối ngoại của đất nước.

- Nâng cao hiệu quả thi hành pháp luật, tập trung xây dựng văn hóa tuân thủ pháp luật, bảo đảm thượng tôn Hiến pháp và pháp luật; gắn kết chặt chẽ giữa xây dựng và thi hành pháp luật.

- Đầu tư cho công tác xây dựng chính sách, pháp luật là đầu tư cho phát triển. Nhà nước bảo đảm và ưu tiên nguồn lực để đầu tư cơ sở vật chất, hiện đại hóa hạ tầng kỹ thuật, đẩy mạnh chuyển đổi số và có chế độ, chính sách đặc thù, vượt trội cho công tác nghiên cứu chiến lược, chính sách, xây dựng pháp luật và đội ngũ cán bộ thực hiện các nhiệm vụ này.

Thứ hai, xác định mục tiêu trong 2 giai đoạn (đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045):

- Đến năm 2030: Việt Nam có hệ thống pháp luật dân chủ, công bằng, đồng bộ, thống nhất, công khai, minh bạch, khả thi với cơ chế tổ chức thực hiện nghiêm minh, nhất quán, bảo đảm cơ sở pháp lý cho hoạt động bình thường, liên tục, thông suốt của các cơ quan sau sắp xếp tổ chức bộ máy, tháo gỡ vướng mắc phát sinh từ thực tiễn, mở đường cho kiến tạo phát triển, huy động mọi người dân và doanh nghiệp tham gia vào phát triển kinh tế-xã hội để đến năm 2030, Việt Nam là nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao.

Năm 2025, cơ bản hoàn thành việc tháo gỡ những "điểm nghẽn" do quy định pháp luật. Năm 2027, hoàn thành việc sửa đổi, bổ sung, ban hành mới văn bản pháp luật bảo đảm cơ sở pháp lý đồng bộ cho hoạt động của bộ máy Nhà nước theo mô hình chính quyền 3 cấp. Năm 2028, hoàn thiện hệ thống pháp luật về đầu tư, kinh doanh, góp phần đưa môi trường đầu tư của Việt Nam nằm trong nhóm 3 nước dẫn đầu ASEAN.

- Tầm nhìn đến năm 2045: Việt Nam có hệ thống pháp luật chất lượng cao, hiện đại, tiệm cận chuẩn mực, thông lệ quốc tế tiên tiến và phù hợp với thực tiễn đất nước, được thực hiện nghiêm minh, nhất quán, tôn trọng, bảo đảm, bảo vệ hiệu quả quyền con người, quyền công dân; thượng tôn Hiến pháp và pháp luật trở thành chuẩn mực ứng xử của mọi chủ thể trong xã hội; quản trị quốc gia hiện đại với bộ máy Nhà nước tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững, trở thành nước phát triển, có thu nhập cao theo định hướng xã hội chủ nghĩa vào năm 2045.

Thứ ba, xác định 7 nhóm nhiệm vụ, giải pháp:

- Bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện, trực tiếp của Đảng trong công tác xây dựng pháp luật, phát huy cao độ tính Đảng trong xây dựng và thi hành pháp luật.

- Đổi mới tư duy, định hướng xây dựng pháp luật theo hướng vừa bảo đảm yêu cầu quản lý Nhà nước, vừa khuyến khích sáng tạo, giải phóng toàn bộ sức sản xuất, khơi thông mọi nguồn lực phát triển.

- Tạo đột phá trong công tác thi hành pháp luật, bảo đảm pháp luật được thực hiện công bằng, nghiêm minh, nhất quán, kịp thời, hiệu lực và hiệu quả; gắn kết chặt chẽ giữa xây dựng và thi hành pháp luật.

- Nâng cao hiệu quả công tác hợp tác quốc tế, pháp luật quốc tế.

- Xây dựng giải pháp đột phá nâng cao chất lượng nguồn nhân lực pháp luật.

- Tăng cường chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn trong công tác xây dựng và thi hành pháp luật.

- Thực hiện cơ chế tài chính đặc biệt cho công tác xây dựng và thi hành pháp luật.

Thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW, Bộ Chính trị cũng phân công rõ trách nhiệm tổ chức thực hiện, trong đó, thành lập Ban Chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế, pháp luật; vai trò của Đảng ủy Quốc hội, Đảng ủy Chính phủ, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương; Tỉnh ủy, Thành ủy trực thuộc Trung ương; Đảng ủy Bộ Tư pháp; Ban Nội chính Trung ương, các cơ quan liên quan và các chi bộ. Ban hành và quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW là cần thiết, tất yếu và thống nhất với các quan điểm lãnh đạo của Đảng trong giai đoạn hiện nay, đặc biệt là trong Nghị quyết số 60-NQ/TW ngày 12/4/2025 của Ban Chấp hành Trung ương (Nghị quyết Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII).

Thượng tá Phạm Thị Thanh Huế (Học viện Biên phòng)