Đề nghị đảm bảo tính pháp lý và thực tiễn trong quy định thẩm quyền xử phạt hành chính

Đại biểu Quốc hội Phan Thị Mỹ Dung - Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Long An, phát biểu tại hội trường

Thứ nhất, dự thảo đã lược bỏ các Điều từ 38 đến Điều 51 của Luật hiện hành về chức danh, thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính, đồng thời dự thảo đã bổ sung Điều 37a quy định khung chung nhưng rất rõ về người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính, để giải quyết vấn đề đồng bộ với các quy định pháp luật hiện hành, nên đại biểu nhất trí cao về sự cần thiết sửa đổi, bổ sung Luật. Tuy nhiên, đề nghị xem xét lại quy định tại Điều 37a về thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của “trưởng đoàn kiểm tra trong thời hạn thực hiện nhiệm vụ kiểm tra”.

Cụ thể, dự thảo không phân định rõ loại đoàn kiểm tra (Trung ương hay địa phương), trong khi các đoàn kiểm tra rất đa dạng về quy mô, lĩnh vực và hình thức hoạt động, không có thủ tục, trình tự chặt chẽ như thanh tra. Việc giao thẩm quyền xử phạt cho trưởng đoàn kiểm tra có thể gây khó khăn về con dấu, phạm vi thẩm quyền, tổ chức thi hành quyết định xử phạt, cũng như xử lý khiếu nại, khởi kiện.

Hơn nữa, với cơ cấu tổ chức mới, cấp xã cũng có thể thành lập đoàn kiểm tra do trưởng phòng chuyên môn làm trưởng đoàn, nên việc giao thẩm quyền xử phạt cho trưởng đoàn kiểm tra là không phù hợp. Ngoài ra, các đoàn kiểm tra của tổ chức không phải cơ quan quản lý nhà nước như Mặt trận Tổ quốc, đoàn thể cũng có thể phát hiện vi phạm, nếu giao thẩm quyền này sẽ phát sinh vấn đề pháp lý.

Do đó, đại biểu Phan Thị Mỹ Dung đề nghị không giao thẩm quyền xử phạt cho trưởng đoàn kiểm tra mà giữ như hiện hành: Khi phát hiện vi phạm, đoàn kiểm tra chỉ ghi nhận, lập biên bản và đề xuất thủ trưởng cơ quan có thẩm quyền xử phạt. Với đoàn liên ngành, nếu vi phạm thuộc lĩnh vực khác, chuyển sang ngành có thẩm quyền xử lý. Việc xử phạt, thi hành quyết định, giải quyết khiếu nại, tố cáo thực hiện theo quy định hiện hành. Việc này không ảnh hưởng đến tính kịp thời trong xử lý vi phạm vì dự thảo đã bổ sung thẩm quyền xử phạt cho thủ trưởng các cơ quan, đơn vị thuộc quản lý nhà nước, đảm bảo quy trình rõ ràng, minh bạch và phù hợp thực tế.

Quang cảnh tại hội trường

Thứ hai, trong lần sửa đổi này, đại biểu đề nghị xem xét, điều chỉnh quy định tại điểm b khoản 4 Điều 126 Luật Xử lý vi phạm hành chính (sửa đổi, bổ sung năm 2020) quy định: “b) Trường hợp không xác định được người vi phạm, chủ sở hữu, người quản lý hoặc người sử dụng hợp pháp của tang vật, phương tiện thì người ra quyết định tạm giữ phải thông báo 2 lần trên phương tiện thông tin đại chúng của trung ương hoặc địa phương nơi tạm giữ tang vật, phương tiện. Lần thông báo thứ nhất phải được thực hiện trong thời hạn 3 ngày làm việc, kể từ ngày hết thời hạn tạm giữ tang vật, phương tiện. Lần thông báo thứ hai được thực hiện trong thời hạn 7 ngày làm việc, kể từ ngày thông báo thứ nhất. Hết thời hạn 1 năm, kể từ ngày thông báo lần thứ hai nếu người vi phạm, chủ sở hữu, người quản lý hoặc người sử dụng hợp pháp không đến nhận thì trong thời hạn 5 ngày làm việc, người có thẩm quyền phải ra quyết định tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính”.

Đại biểu cho rằng, hiện quy định yêu cầu thông báo hai lần trên phương tiện thông tin đại chúng trong vòng một năm trước khi ra quyết định tịch thu tang vật, phương tiện nếu không xác định được người vi phạm hoặc chủ sở hữu. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy thời hạn tạm giữ một năm là quá dài, gây nhiều khó khăn, vướng mắc. Tang vật, phương tiện bị giữ lâu thường bị hư hỏng, mất giá trị, gây lãng phí tài sản nhà nước, phát sinh chi phí bảo quản lớn và tiềm ẩn nhiều rủi ro cho lực lượng chức năng.

Đặc biệt, nhiều trường hợp tang vật là hàng cấm hoặc phương tiện không rõ chủ sở hữu do chuyển nhượng nhiều lần nhưng chưa làm thủ tục sang tên. Ngoài ra, việc thông báo hai lần trên phương tiện đại chúng mang tính hình thức, người dân khó tiếp cận và nhiều khi không đến nhận lại tài sản. Lực lượng chức năng cũng gặp khó khăn trong việc xác minh chủ sở hữu thực sự của tang vật, phương tiện.

Vì vậy, đại biểu đề xuất sửa đổi quy định, giảm thời hạn tạm giữ một năm hoặc cho phép người có thẩm quyền căn cứ vào kết quả xác minh, thẩm tra để ra quyết định tịch thu tang vật, phương tiện mà không phải chờ hết thời hạn một năm. Ví dụ, trong trường hợp người đứng tên giấy tờ chủ sở hữu cam kết không liên quan đến vụ vi phạm, tang vật đã chuyển nhượng nhưng chưa sang tên, hoặc tang vật, phương tiện không phải là tang vật của vụ án hình sự, tố giác tội phạm thì có thể tịch thu ngay.

Đồng thời, đối với tang vật như xe mô tô, ô tô không có giấy tờ hợp lệ, không đảm bảo các điều kiện theo quy định, cũng nên được tịch thu mà không cần thông báo và chờ hết thời hạn tạm giữ. Đề xuất này nhằm rút ngắn thời gian xử lý tang vật vi phạm, giảm thiểu lãng phí, tăng hiệu quả quản lý, bảo vệ tài sản nhà nước và đảm bảo tính khả thi, phù hợp với thực tế./.

Nhật Duy