'Công cụ' thưởng Tết

Nếu các lãnh đạo cơ quan, doanh nghiệp coi việc thưởng Tết là công cụ điều tiết nhiều vấn đề, thì người lao động coi khoản thưởng này là một tiêu chí quan trọng để đánh giá môi trường làm việc. Thậm chí, đây không còn là vấn đề về lý trí mà là câu chuyện tình cảm.

Trong thời gian còn là giám đốc một doanh nghiệp, tôi từng có ý định tăng lương cho người lao động khi công ty làm ăn tốt lên. Thế nhưng, người phụ trách tài chính - kế toán tư vấn: Thay vì tăng lương hãy dành khoản chi phí này cho thưởng Tết, hiệu quả sẽ cao hơn nhiều. Hơn nữa, dành cho thưởng Tết thì không phải chi ngay, xem như được mượn tiền không phải trả lãi mấy tháng.

Năm đó, công ty tôi thưởng Tết bằng 2 tháng thu nhập cho mỗi người lao động, làm không khí phấn chấn, háo hức lan ra cả tập thể. Ban lãnh đạo được tiếng thơm và có thêm chút hãnh diện. Ngay sau Tết, công ty tuyển nhân sự và chỉ trong ít ngày, lượng hồ sơ nhận được nhiều hơn hẳn so với những đợt trước do tiếng lành đồn xa. Từ kinh nghiệm này, thưởng Tết trở thành bài toán, là công cụ điều chỉnh không khí làm việc, năng suất lao động dành được sự quan tâm đặc biệt của Ban giám đốc công ty.

Trước đó, tôi làm việc tại một cơ quan nhà nước, thưởng Tết không cao nhưng bù lại, các khoản thưởng được rải đều trong những dịp lễ, ngày thành lập cơ quan, ngoài ra còn có chế độ lúc ốm đau… Trong những lần phỏng vấn ứng viên tham gia tuyển dụng, đại diện phòng nhân sự nói đầy tự tin: Ở đây, mức lương và thưởng Tết thì vậy, nhưng các chế độ khác rất tốt! Tính tổng các khoản đãi ngộ này cao hơn so mức thưởng Tết ở nhiều cơ quan.

Có thể hiểu thưởng Tết dù cao hay thấp đều được đặt lên bàn cân so với các khoản khác trong bài toán đãi ngộ người lao động. Bởi lẽ, từ lâu thưởng Tết là một trong những chủ đề được người lao động đặc biệt quan tâm. Trước Tết nhiều người thường hỏi thăm nhau: “Năm nay mức thưởng thế nào?”. Gần Tết, nhiều người lại bàn tán râm ran vì sao có nơi thưởng hàng tỷ đồng, có chỗ chỉ vài trăm ngàn đồng.

Với đa số người Việt Nam, Tết Âm lịch vẫn là thời điểm chốt lại một năm trên nhiều phương diện, trong đó có kinh tế. Vào dịp đặc biệt ấy, thưởng Tết giữ vai trò trọng tâm. Khoản thưởng này hoặc nghiễm nhiên, hoặc do sự chủ động của các cơ quan, tổ chức đã trở thành mục tiêu đạt được nhưng cũng là phương tiện tác động vào tâm lý người lao động, thúc đẩy thi đua. Ở một số doanh nghiệp, thưởng Tết cao hay thấp phụ thuộc vào doanh thu mấy tháng cuối năm. Nhưng có những doanh nghiệp dùng nước cờ cao, treo thưởng Tết như một cách để thôi thúc người lao động làm việc hết mình vào giai đoạn cuối năm.

Sau những khó khăn kinh tế, việc thưởng Tết năm nay lại nhận được sự kỳ vọng của đông đảo công chức, viên chức, người lao động. Nhưng vượt ra những vui buồn trong chuyện này, người lao động hãy nhìn vào sự đãi ngộ đối với mình một cách tổng thể để có những kiến nghị kịp thời hoặc lựa chọn môi trường làm việc phù hợp. Đừng coi thưởng Tết là nghiễm nhiên, luôn đòi hỏi, mà nên xem đó là kết quả tương xứng với cả năm lao động.

Về phía các cơ quan, doanh nghiệp, hãy luôn đặt việc đảm bảo đời sống người lao động làm trọng tâm trên chặng đường phát triển bền vững. Trên chặng đường ấy, thưởng Tết là một điểm nhấn trong tổng thể việc đãi ngộ chứ không phải là công cụ để che mờ những hạn chế khác. Việc chăm lo thưởng Tết cần đi cùng công tác cải thiện điều kiện làm việc trên nhiều phương diện một cách thực chất, nhằm đảm bảo đời sống của người lao động theo đúng nghĩa. Thưởng Tết gắn với ngày Tết Cổ truyền thiêng liêng của dân tộc nên dù ít hay nhiều cũng cần mang lại niềm vui, sự động viên, đừng để người lao động ngậm ngùi, nghi ngại những gì phía sau đồng tiền thưởng này.

PHẠM CƯỜNG