Cảnh báo nhiều người trẻ mắc bệnh lao phổi

Mới đây, các bác sĩ Khoa Bệnh lây đường hô hấp và hồi sức, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 (Bệnh viện 108) tiếp nhận nhiều trường hợp người bệnh trẻ tuổi mắc "lao phổi". Điển hình là một chàng trai 20 tuổi mệt mỏi, ăn uống kém, gầy sút cân nhanh, sốt về chiều, ra mồ hôi trộm về đêm, ho có đờm… Theo lời kể của bệnh nhân, triệu chứng trên xuất hiện cách đây 1 tháng và nặng dần lên. Bệnh nhân lo lắng vì thấy không đủ sức khỏe để thực hiện nhiệm vụ khi chuẩn bị hoàn thành nghĩa vụ quân sự. Bản thân người bệnh và gia đình hoàn toàn khỏe mạnh, không có tiền sử bệnh.

Sau khi được tiến hành làm các xét nghiệm cận lâm sàng, bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị lao phổi mới AFB dương tính, lao PCR dương tính có tổn thương thâm nhiễm phá hủy hang. Qua gần 3 tuần điều trị tích cực theo phác đồ chống lao và kháng sinh…, nam thanh niên đã ổn định sức khỏe và được ra viện.

Cũng có triệu chứng tương tự, chị Nguyễn Thị Thủy (30 tuổi, Tây Hồ, Hà Nội) cho biết: "Hai tháng nay tôi sụt cân, mệt mỏi, ho, chán ăn, sốt về chiều tối, đi khám ở phòng khám tư, uống thuốc nhưng không khỏi. Sau đó, tôi đến Bệnh viện Phổi Trung ương khám, xét nghiệm mới phát hiện bị lao phổi, điều trị nội trú hơn 1 tháng thì tôi xuất viện".

Số lượng người trẻ mắc lao phổi ngày một tăng.

Theo TS.BS Vũ Viết Sáng, Chủ nhiệm Khoa Bệnh lây đường hô hấp và hồi sức - Bệnh viện 108, có thể do môi trường làm việc không đảm bảo (tập trung đông người trong một không gian hẹp, kín, nhiệt độ ẩm thấp) là điều kiện thuận lợi làm vi khuẩn lao phát triển và lây lan mạnh. Lối sống, ăn uống, vận động không khoa học (ăn uống không đủ chất dinh dưỡng, thường xuyên thức khuya, làm việc quá sức, hút thuốc lá, uống rượu bia…) làm sức khỏe giảm sút, sức đề kháng yếu khiến vi khuẩn lao dễ tấn công và gây bệnh. Cứ một người bị bệnh lao phổi có ho khạc vi khuẩn ra môi trường có thể lây cho 5-10 người khác, nhất là trong các quần thể dân cư nhỏ như gia đình, lớp học, nhà máy, trại tập trung…

Không chỉ người trẻ mà trẻ em cũng mắc bệnh "lao phổi". Theo ước tính, mỗi năm nước ta có khoảng 13.000 trẻ em mắc lao các thể cần điều trị. Lao phổi là căn bệnh lây nhiễm qua đường hô hấp do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây ra cực kỳ nguy hiểm. Vi khuẩn lao từ các hạt nước bọt li ti hoặc trong các hạt bụi nhỏ dễ dàng bị trẻ hít vào phổi, xuống tận phế nang và gây bệnh tại phổi. Theo Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), từ phổi, vi khuẩn có thể qua máu, bạch huyết đến các tạng khác trong cơ thể và gây bệnh tại các cơ quan đó. Trẻ sơ sinh chưa có miễn dịch bảo vệ nên rất dễ mắc bệnh. Phụ nữ mang thai, cho con bú, người bị suy giảm miễn dịch và đang dùng các thuốc ức chế miễn dịch có nguy cơ cao dễ mắc lao phổi hơn người khác.

Theo BS Sáng, lao phổi là căn bệnh có khả năng lây lan nhanh chóng và khó kiểm soát. Trong gia đình có người mắc "lao phổi" rất dễ lây nhiễm cho người khác. Tuy nhiên, bệnh "lao phổi" ở trẻ em cũng như người trẻ tuổi khó phát hiện và dễ nhầm lẫn sang bệnh khác. Chỉ tới khi có những dấu hiệu nặng như ho ra máu, sốt, sụt cân kéo dài…, gia đình mới nghĩ đến khả năng con mắc lao và đưa đi khám. Về yếu tố lâm sàng, do lượng vi khuẩn lao trong nước bọt, đờm của trẻ thường thấp nên việc chẩn đoán lao cũng phức tạp hơn.

Việt Nam nằm trong 30 quốc gia có gánh nặng bệnh lao cao nhất thế giới. Lao không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người mà còn ảnh hưởng tới kinh tế xã hội. Hiện nay, bệnh lao vẫn là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trong các bệnh truyền nhiễm. Vì vậy, phát hiện sớm, chủ động truy vết không những cứu sống người bệnh mà còn giảm nhanh nguồn lây lan cho cộng đồng, đẩy lùi dịch bệnh lao và giảm gánh nặng do tác hại của bệnh lao gây ra cho gia đình và xã hội.

Theo các bác sĩ Bệnh viện Phổi Trung ương, biện pháp dự phòng quan trọng nhất là "cắt đứt nguồn lây", nghĩa là phải phát hiện sớm và chữa khỏi cho người mắc bệnh lao. Tuy nhiên, lao là bệnh có tính xã hội, những biện pháp dự phòng mang tính cộng đồng cũng rất quan trọng. Đặc biệt, trẻ sơ sinh phải được tiêm phòng vaccine phòng bệnh lao.

Hoàng Ngọc Tùng